Mỗi năm, gia đình anh Hoàng Ngọc Thanh, xã Pải Lủng thu nhập hàng trăm triệu đồng từ nghề nuôi o­ng.

Mở hướng đi thoát nghèo.

Không giống với bất cứ nơi nào trên miền Cao nguyên đá, vùng đất Mèo Vạc lâu nay là nơi sinh sôi, nảy nở của loài hoa dại Bạc hà. Cũng chẳng nhớ rõ từ bao giờ, người dân nơi đây đã biết nuôi o­ng để lấy loại mật quý. Nếu như trước đây, nuôi o­ng chưa trở thành nghề, người dân chỉ nuôi một vài đàn o­ng lấy mật sinh hoạt trong gia đình. Thậm chí, nhiều người chỉ vô tình bắt đàn o­ng ở trong rừng để lấy mật. Từ khi được công nhận chỉ dẫn địa lý cho mật o­ng Bạc hà của huyện (tháng 3.2013), nhận thấy hiệu quả từ mô hình này, người dân bắt đầu mở rộng nghề nuôi o­ng, trở thành phong trào ở các thôn xóm trên địa bàn. Hiệu quả từ nghề nuôi o­ng đã trở thành “mấu chốt” để Mèo Vạc xác định đưa nghề nuôi o­ng trở thành một trong những ngành “mũi nhọn” trong phát triển kinh tế, giúp người dân từng bước XĐGN bền vững. Đồng chí Lý Xuân Rắng, Trưởng phòng NN&PTNT huyện Mèo Vạc (Hà Giang) cho biết: “Trước đây, nuôi o­ng chỉ dừng lại ở mức độ tự phát ở các gia đình. Đến nay, từ những hiệu quả đạt được cùng với chỉ dẫn địa lý nên người dân đã mạnh dạn nhân rộng mô hình nuôi o­ng, mang lại nguồn thu nhập ổn định”.

Chúng tôi có dịp về xã Pải Lủng, một trong những địa phương có số lượng đàn o­ng lớn ở Mèo Vạc hiện nay. Theo chân Phó Chủ tịch UBND xã, Hoàng Lê Duẩn, chúng tôi đến vùng nuôi o­ng tập trung của gia đình anh Hoàng Ngọc Thanh, hiện đang nuôi trên 100 đàn. Là người có kinh nghiệm lâu năm trong nghề nuôi o­ng, anh Thanh cho biết: “Nuôi o­ng nhiều khi phải được tay, có năm lượng mật thu được không bằng công chăm sóc, nhưng năm được mùa bù năm mất mùa nên cũng gắn bó với nghề. Trước đây chưa có kinh nghiệm nên thiệt hại nhiều, đến nay nuôi o­ng đã trở thành nghề chính, tạo nguồn thu ổn định cho gia đình”. Năm nay, hoa Bạc hà chịu ảnh hưởng của thời tiết xấu nên lượng hoa ít, hoa bé, ít nhụy nên mật o­ng Bạc hà thu được không nhiều. Tính cả vụ, gia đình anh Thanh thu được khoảng trên 400 lít mật o­ng, thu nhập trên 150 triệu đồng. Do lợi nhuận từ nghề nuôi o­ng mang lại cao nên vài năm trở lại đây, xã Pải Lủng đã tích cực tuyên truyền, vận động nhân dân đầu tư nuôi o­ng. Đến nay, toàn xã có tới trên 400 đàn o­ng, góp phần đáng kể vào công tác XĐGN trên địa bàn. Không chỉ riêng xã Pải Lủng, nhiều xã khác trên địa bàn huyện Mèo Vạc cũng xác định nuôi o­ng là một trong những hướng đi chính giúp người dân nâng cao thu nhập.

Một mô hình nuôi o­ng lấy mật tại xã Pải Lủng (Mèo Vạc).

Khẳng định thương hiệu.

Với các cơ chế khuyến khích người dân phát triển nghề nuôi o­ng, đến nay toàn huyện Mèo Vạc có trên 8.000 đàn o­ng mật, trong đó, có Hợp tác xã (HTX) Tuấn Dũng tổ chức sản xuất kinh doanh tập trung, còn lại chủ yếu là các gia đình nuôi o­ng theo hình thức tự phát. Được biết, HTX Tuấn Dũng được thành lập vào năm 2005, ban đầu chỉ nuôi 80 đàn o­ng. Từ năm 2013, khi có chỉ dẫn địa lý mật o­ng Bạc hà đã tạo động lực giúp HTX mở rộng số lượng đàn o­ng, đến nay HTX đã có 2.100 đàn. Mỗi vụ o­ng, HTX sản xuất và thu mua khoảng 12.000 lít mật o­ng, trừ chi phí chăm sóc và mua giống mỗi năm thu lãi khoảng 500 triệu đồng. Anh Ngô Mạnh Cường, Chủ nhiệm HTX Tuấn Dũng cho biết: “Để nâng cao thương hiệu và giữ vững chất lượng, HTX đã mở rộng số lượng và quy mô nuôi o­ng trên địa bàn các xã có nhiều hoa Bạc hà như: Sủng Trà, Sủng Máng, Giàng Chu Phìn, Lũng Pù... Đồng thời, cử người xuống hướng dẫn các hộ gia đình kỹ thuật nuôi, cách lấy mật và thu mua mật o­ng thành phẩm, tạo đầu ra ổn định cho các hộ nuôi o­ng”.

Theo tìm hiểu, khi chưa có chỉ dẫn địa lý mật o­ng Bạc hà, đa số người dân nuôi theo hình thức hộ gia đình, nhưng nay đã có nhiều người mạnh dạn đầu tư, nhân rộng đàn o­ng theo hướng sản xuất hàng hóa. Hướng đến mục tiêu đạt 20.000 đàn o­ng vào năm 2020 theo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện đã đề ra, Mèo Vạc đã tổ chức cho cán bộ khuyến nông tập huấn, phổ biến kỹ thuật nuôi o­ng cho người dân. Đồng thời, có những cơ chế khuyến khích phát triển đàn o­ng địa phương như: hỗ trợ vốn, nghiêm cấm các loại o­ng ngoại lai để đảm bảo chất lượng mật o­ng địa phương. “Hiện nay, HTX đã xây dựng đề án phát triển mật o­ng Bạc hà và tham mưu cho UBND huyện quy hoạch vùng nguyên liệu để giữ vững thương hiệu. Nếu như mỗi năm HTX mua giống, cuối vụ o­ng lại thanh lý thì năm nay giữ lại toàn bộ để cung cấp giống cho người dân có nhu cầu nuôi o­ng và bao tiêu sản phẩm. Đối với những người cần học hỏi kỹ thuật, kinh nghiệm nuôi, HTX sẽ hướng dẫn theo kiểu cầm tay chỉ việc” – anh Cường cho biết thêm.

Từ những kết quả đạt được trong thời gian qua, huyện Mèo Vạc đang tiếp tục triển khai các chương trình liên kết, quảng bá và nhân rộng đàn o­ng để thương hiệu mật o­ng Bạc hà trở thành “sản vật” nổi tiếng của vùng Cao nguyên đá. Quan trọng nhất chính là đời sống người dân ngày một ấm no.

KIM TIẾN