Quầy bán thuốc bảo vệ thực vật của bà Ngô Thị Bằng, tại chợ Bản Ngà, Gia Cát, Cao Lộc (Lạng Sơn).

Cứ vào chợ phiên Bản Ngà, Gia Cát (Cao Lộc, Lạng Sơn), bà con đi chợ thường thấy một quầy hàng bán thuốc BVTV đủ các loại, cả thuốc ngoại, thuốc nội được bày bán trên một tấm vải bạt ngay giữa chợ. Anh Dương Ngọc Thông ở thôn Hợp Tân, Gia Cát (Cao Lộc) tiết lộ: Bà con trong xã Gia Cát và Tân Liên, gieo trồng nhiều loại rau màu, cho nên nhu cầu sử dụng thuốc BVTV rất lớn. Các hộ tự mua thuốc về dùng mà không biết có gây độc hại gì không...

Chi cục Trưởng Hải quan Chi Ma (Lộc Bình) Vũ Ðức Thắng cho biết: Rất khó phát hiện và bắt giữ được bà con vận chuyển thuốc BVTV nhập lậu, vì họ thường vận chuyển nhỏ lẻ, đi đường mòn, đường tắt. Khi đưa về thường bày bán công khai ở các phiên chợ ở các huyện biên giới. Hầu hết thuốc BVTV đều được ghi nhãn mác bằng tiếng nước ngoài, không có hướng dẫn bằng tiếng Việt. Người bán cũng chỉ biết nhìn vào hình vẽ trên bao bì mà đoán biết đó là loại thuốc gì. Có nhiều loại thuốc cực độc, như thuốc diệt chuột bằng ống nước, bằng bột, bằng giấy dán tẩm thuốc... Nhiều trường hợp người dân không biết liều lượng sử dụng gây độc hại đến môi trường chung quanh...

Lý giải về vấn đề này, Chi cục Trưởng Chi cục Bảo vệ thực vật Hoàng Văn Ðẩy bức xúc nói: Từ năm 2002 đến nay, trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn còn tồn đọng hơn 12 tấn hóa chất và bao bì đựng thuốc BVTV ngoài danh mục, do các lực lượng chống buôn lậu của tỉnh bắt giữ chưa được xử lý. Số thuốc này hiện nằm rải rác ở bảy kho, thuộc các cơ quan: Chi cục BVTV tỉnh, hơn chín tấn thuốc, còn lại cất giữ trong kho ở  Sở  Y tế, đội kiểm soát liên ngành huyện Cao Lộc, đội chống buôn lậu huyện Văn Lãng, Cảnh sát môi trường tỉnh... Trong các kho này hiện chứa hơn 36 loại thuốc BVTV, nhập lậu từ Trung Quốc vào, nhiều loại không nhãn mác, thuốc dạng ống nước, thuốc bột, thuốc trừ cỏ, thuốc diệt chuột cực độc... như thuốc chuột nước, thuốc chuột bột, chuột nhựa 2ml/ống, thuốc Ðạo Thảo Long, thuốc ống tiêm... Do không được xử lý nên vài năm gần đây, các lực lượng chống buôn lậu trên tuyến biên giới Lạng Sơn "sợ" bắt phải thuốc BVTV, vì bắt về không biết để vào đâu, việc xử lý thì quá tốn kém, phiền phức, vì phải thành lập hội đồng xử lý, mất rất nhiều thời gian... nên mới có hiện tượng thuốc BVTV trôi nổi như vậy.

Chánh Thanh tra Chi cục BVTV tỉnh Lạng Sơn Hoàng Văn Bát, khẳng định: Từ năm 2009, Chi cục BVTV đã có đề án: "Thu gom, xử lý, tiêu hủy thuốc bảo vệ thực vật tồn đọng ở các khu trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn", trong đó đề xuất chín phương án xử lý, tiêu hủy... Ðề án đã trình lên tỉnh cùng các cơ quan chức năng địa phương và T.Ư, nhưng đến giờ vẫn bặt vô âm tín. Nguyên nhân do thiếu kinh phí, nên thuốc vẫn nằm trong kho cho đến bây giờ. Hiện, các kho lưu thuốc BVTV đang gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng ở khu vực cơ quan và khu dân cư gần kho chứa thuốc. Ðến Chi cục BVTV tỉnh, mới bước chân vào sân đã thấy không khí nồng nặc mùi thuốc trừ sâu, bao trùm cả khu làm việc.

Trước tình trạng trên, đề nghị các ngành chức năng của tỉnh Lạng Sơn cần có biện pháp xử lý sớm số thuốc BVTV nhập lậu đang lưu giữ, không để tiếp tục ảnh hưởng đến môi trường chung quanh. Tại các địa phương, nhất là các khu chợ ở khu vực nông thôn, cơ quan chức năng cần thường xuyên tuyên truyền, vận động; tiến hành kiểm tra, xử lý những hộ kinh doanh thuốc BVTV, không được phép bày bán các loại thuốc nhập lậu, không rõ nguồn gốc, gây nguy hiểm đến tính mạng người dân và môi trường.