Hỏi: Khoảng 1 tuần nay, đàn gà nuôi của gia đình tôi xuất hiện một số con bị đi ỉa, phân lẫn máu, gà gầy nhanh, mào, da nhợt nhạt. Gà ủ rũ, bỏ ăn, nằm tụm đống kêu khác lạ. Sau khi gà bị chết, mổ khám thấy manh tràng chứa nhiều máu, ruột non viêm xuất huyết điểm tràn lan, chứa đầy máu. Ruột phình to từng đoạn, bề mặt niêm mạc ruột dày lên có nhiều điểm trắng đỏ, chất chứa lẫn máu. Xin Ban Biên tập cho biết nguyên nhân và cách trị bệnh?
Lê Thị Nhung (Định Quán, Đồng Nai).
Đáp:
Với những thông tin bạn miêu tả, chúng tôi đã nhờ tư vấn của chuyên gia tại Học viện Nông nghiệp Việt Nam. Chuyên gia cho rằng đàn gà của gia đình bạn đã mắc bệnh cầu trùng.
* Nguyên nhân gây bệnh:
- Bệnh cầu trùng do loại ký sinh trùng đơn bào gây ra, có nhiều loại cầu trùng gây bệnh trên gia súc gia cầm, giống cầu trùng gây bệnh trên gà là Eimeria. Có 11 loài Eimeria được phát hiện ở gà, trong đó có 5 loài gây thiệt hại đáng kể là:
+ E.acervulina ký sinh ở tá tràng hồi tràng.
+ E. maxima và E.necatrix ký sinh ở phần giửa ruột và bao noãn hoàng.
+ E. brunetti và E.tenella ký sinh ở vùng thấp hơn ở ruột non.
- Cầu trùng có sức đề kháng cao với các chất sát trùng thông thường và điều kiện ngoại cảnh. Người ta thường sử dụng nhiệt độ cao để tiêu diệt cầu trùng.
- Gà mắc bệnh do ăn phải kén hợp tử (oocysts) có trong phân của gà bệnh hoặc gà khỏi bệnh thải ra môi trường ngoài.
*Triệu chứng: Gà tất cả các lứa tuổi đều có thể mắc cầu trùng, nhưng tuổi hay bị bệnh nhất là 2 - 3 tuần tuổi. Gà trưởng thành hay bị bệnh ở thể mãn tính. Lúc đầu gà bỏ ăn, khát nước, lông xù, thường ngồi trên hai chân, đi lại loạng choạng. Phân loãng, lúc đầu có màu xanh, sau đó có màu nâu có lẫn máu, đôi khi trong phân có nhiều máu. Lỗ huyệt bẩn do dính phân, cuối thời kỳ bệnh có thể bị liệt. Bệnh ở thể cấp tính gà thường chết nhanh sau 2 - 7 ngày, bệnh cũng có thể kéo dài, khỏi dần nhưng chậm.
*Bệnh tích: Mào, tích, cơ bắp nhợt nhạt. Mổ khám nếu là cầu trùng manh tràng thì thấy manh tràng ứ đầy máu, sưng to.
Nếu là cầu trùng ruột non thì tá tràng sưng to, ruột phình to từng đoạn, niêm mạc tá tràng viêm, trên bề mặt thấy các ổ tròn xám.
* Phòng bệnh: Không để nền chuồng ẩm ướt, dọn sạch phân và thường xuyên trộn vào thức ăn thuốc chống cầu trùng. Thuốc phòng và chữa cầu trùng cần thay đổi theo từng thời kỳ để tránh cầu trùng thích ứng với loại thuốc đó.
*Điều trị: Có thể dùng các loại thuốc sau để phòng và trị bệnh:
+ Vicox toltra : 1ml/ 1 lít nước uống liên tục trong 2 ngày
+ Vime Anticoc: 1g pha với 1 lít nước hoặc 5g trộn vào 4kg thức ăn dùng liên tục 5 ngày.
Cần bổ sung thêm:
+ Vimix Plus : 1g pha cho 1 lít nước dùng pha nước cho uống liên tục 3 - 5 ngày.
+ Vimeperos : 5g cho 1000 gà con, 500 gà giò, 200 gà đẻ liên tục 5 ngày. Khi gà bệnh cần bổ sung vitamin K, E, A và Selenium vào khẩu phần để làm giảm mức độ chết của gà./.