Hỏi: Ruộng đậu phộng (lạc) của gia đình tôi có một số cây xuất hiện triệu chứng: các lá non trên phần ngọn cây héo rũ xuống khi trời nắng. Một vài cành héo trước sau đó toàn bộ cây héo. Tôi muốn biết nguyên nhân và cách phòng trừ?
Phạm Thị Thúy (Điện Bàn, Quảng Nam).
Đáp:
Theo những thông tin bạn mô tả, chúng tôi cho rằng ruộng lạc của gia đình bạn đã bị bệnh héo xanh vi khuẩn. Bệnh héo xanh do vi khuẩn có tên khoa học là Pseudomonas solanacearum (Smith) Smith gây ra, còn có tên khác là Ralstoria solanacearum. Đây là loài kí sinh đa thực, rất phổ biến ở vùng nhiệt đới.
Bệnh làm thiệt hại lớn đến năng suất và chất lượng vì làm giảm mật độ cây được gieo trồng.
Ban đầu các lá non trên phần ngọn cây héo rũ xuống khi trời nắng. Ban đêm hoặc khi trời mát cây có thể phục hồi không biểu hiện triệu chứng này. Cây con bị bệnh héo đột ngột nhưng lá vẫn còn xanh, trên cây bệnh giai đoạn lớn hơn lá bị héo có màu xanh tái, thông thường một vài cành héo trước sau đó toàn bộ cây héo. Một số trường hợp lá non hoá nâu vẫn dính trên thân. Rễ và quả lạc bị thối đen. Bệnh hại nặng nhất vào giai đoạn lạc đâm tia, tạo quả. Đây là loại bệnh hại mạch dẫn và có tính hệ thống, tất cả mạch dẫn của thân, rễ, cành biến màu nâu sẫm, thâm đen.
Biện pháp phòng trừ
Đây là loại bệnh rất khó phòng trị, sử dụng thuốc hoá học không có hiệu quả cao, do vậy áp dụng các biện pháp phòng trị tổng hợp có hiệu quả cao hơn.
* Biện pháp canh tác:
- Dùng giống kháng
- Luân canh cây trồng; đây là biện pháp có hiệu quả cao, có thể luân canh với cây khác hoặc luân canh với lúa nước.
- Xử lý hạt giống.
- Sử dụng cây giống ở vườn ươm không bị bệnh.
- Vệ sinh đồng ruộng dọn sạch cỏ dại.
- Sử dụng phân hữu cơ hoai mục để bón.
* Biện pháp cơ giới vật lý:
- Nhổ bỏ cây bị bệnh gom lại đem đi đốt.
- Tránh việc tiếp xúc giữa cây bệnh và cây khỏe, lưu ý khi tưới nước, tỉa cành, thu hái.
* Biện pháp hóa học:
Bệnh do vi khuẩn gây ra dùng thuốc hóa học hiệu quả không cao. Cần phát hiện sớm dùng các loại thuốc như Kasuran 50 WP, Kanamin 47 WP… có thể hạn chế được bệnh.
* Biện pháp sinh học: một số dòng vi khuẩn có khả năng hạn chế vi khuẩn Pseudomonas solanacearum phát triển.
Bacillus mesenteriensis; Bacillus sutilis; Bacillus mycoides; Erwinia oryzae; Actinomyces californican.
Các loại vi khuẩn này có nhiều trong phân chuồng./.