Hỏi: Do trồng các loại rau cải đã nhiều năm nên rau ở chỗ chúng tôi thường bị sâu bệnh hại nhiều, nhất là sâu tơ rất khó phòng trị. Nhớ lại một lần đi thăm bà con ở xã Long An (Châu Thành, Tiền Giang) tôi thấy người ta trồng hoa lài cho thu nhập rất cao. Chúng tôi định chuyển sang trồng loại hoa này, nhưng không biết thời tiết, khí hậu và chất đất ở chỗ chúng tôi có phù hợp với hoa lài không? Nếu được, xin được chỉ dẫn cách trồng.
Lê Văn Vệ và một số bà con ở Bình Chánh (TP Hồ Chí Minh).
Đáp: Theo chúng tôi thời tiết ở Nam Bộ thích hợp với cây hoa lài, vì thế ở nhiều nơi của Châu Thành (Tiền Giang), quận 12, Hóc Môn (TP HCM)… đã trồng chuyên canh loại cây này đều thấy cây sinh trưởng, phát triển rất tốt, cho nhiều bông. Còn về chất đất nếu đất đã trồng được cây rau màu thì cũng sẽ thích hợp cho cây hoa lài, vì cây lài không kén đất lắm, có thể trồng được trên nhiều loại đất khác nhau (trừ đất bị phèn, mặn), nếu là đất thịt nhẹ, tơi xốp, có hàm lượng mùn và chất dinh dưỡng cao, khả năng giữ ẩm tốt, cao ráo, thoát nước thì càng tốt. Cây hoa lài chỉ sợ những chân đất thấp, khó thoát nước, dễ bị úng ngập trong mùa mưa.
Về cách trồng, xin giới thiệu với các bạn cách làm của một số nhà vườn chuyên canh cây hoa lài nhiều năm ở Châu Thành (Tiền Giang) để các bạn tham khảo và gia giảm thêm cho phù hợp với thực tế ở chỗ các bạn:
1.Giống và cách nhân giống
Hoa lài có nhiều giống, có giống bông nhỏ hơn đầu cây đũa ăn, cho năng suất thấp, người trồng lài ở Tiền Giang thường gọi là giống nút áo, các bạn không nên trồng loại giống này. Có giống thân lá nhiều, lá lớn, thân bò cho bông lớn, giống này dân trồng lài ở Tiền Giang gọi là giống Trâu, còn dân trồng lài ở Hóc Môn kêu là giống lài dây. Giống này tuy cho bông lớn nhưng ít bông, năng suất thấp vì thế cũng ít được ưa chuộng. Hiện nay hầu hết dân trồng lài thích trồng giống có hoa lớn, nhiều tầng cánh, hương thơm (dân trồng lài ở Tiền Giang có người kêu là giống Hóc Môn, có người kêu là giống lài bông). Chọn những bụi lài sinh trưởng vá phát triển tốt, không bị sâu bệnh, có nhiều bông, sau đó chọn những dây “lươn” bò ngang hoặc những dây “lươn” đứng, dùng dao sắc cắt xéo thành những đoạn hom dài khoảng 20-25cm (có 3 đốt lá), nhớ không làm bầm dập vết cắt. Sau khi cắt khoảng 3-4 tiếng, khi se mặt cắt thì đem ươm giâm hom vào bầu đất nilon có kích thước cỡ 7x10cm, dưới đáy có đục một lỗ nhỏ để thoát nước. Nguyên liệu làm bầu gồm có đất mùn tơi xốp, trộn đều với phân chuồng mục và tro trấu theo tỷ lệ 2:1:1, giâm mỗi bầu 1 hom, cắm xéo cho hom ngập sâu khoảng 7-8cm, chừa 2 đốt lá phía trên mặt bầu rồi ém chặt đất. Xếp bầu giống thành từng luống có chiều rộng khoảng 1 mét (phía trên có giàn che nắng). Sau khi giâm hom tưới nước mỗi ngày 3 lần, khi mầm nách dài khoảng 3cm thì dỡ dần dàn che nắng và tưới mỗi ngày 1 lần giữ ẩm cho cây. Khi hom giống nhú mầm thì hòa loãng phân NPK (loại 20-20-15) tưới nhử mỗi tuần một lần. Khi hom giâm được khoảng 3 đến 3 tháng rưỡi thì đem trồng.
2.Chuẩn bị đất và trồng
Xẻ mương lên liếp cao, liếp rộng 5-7 mét, mương rộng 2-2,5 mét (tùy đất cao hay thấp). Trên liếp đắp mô theo chiều ngang, mỗi mô rộng 1 mét, cao 30cm, rãnh rộng 30cm. Mỗi mô trồng 1 hàng, các cây cách nhau 0,8-1 mét. Dùng cuốc đào hốc rộng 2 tấc, sâu 2 tấc, đặt bầu cây giống vào giữa, rồi dùng phân lót và đất lấp kín xung quanh.
3.Phân bón
Mỗi công đất (1.000m2) bón lót 400-500 kg phân chuồng mục, 50 kg phân supe lân, 100-150 kg tro trấu (đã được ngâm kỹ qua một đêm để hết “chất độc”). Sau khi trồng 10 ngày thì bón “nhử” cho cây bằng cách hòa 3-4 muỗng canh phân Urea cho một bình tưới 8-10 lít, tưới vào gốc. Năm tháng đầu sau khi trồng mỗi tháng bón một lần phân, mỗi lần bón 10kg Urea với 10kg supe lân/1 công. Kết hợp xới xáo, làm cỏ, vun nhẹ vào gốc, ngắt bỏ những bông ra sớm để tập trung dinh dưỡng nuôi cây. Từ tháng thứ 6 trở đi mới để bông và thu hái, từ lúc này định kỳ rải bón mỗi tháng 1 lần, mỗi lần 10kg Urea và 20 kg NPK (loại 16-16-8).
4.Chăm sóc, tưới nước
Trong vòng một tuần sau khi trồng, tưới mỗi ngày 2-3 lần, sau đó mỗi ngày tưới một lần, đảm bảo cho đất luôn đủ ẩm. Khi cây đã trưởng thành, vào mùa khô khoảng 5-7 ngày tưới một lần, vào mùa mưa chỉ tưới bổ xung vào những đợt hạn hán kéo dài.
Cây hoa lài thường bị một số sâu bệnh như sâu ăn bông, sâu ăn lá, rệp sáp, có thể dùng thuốc Vifast %ND, Fastac 5FC, Selecron 500ND, Supracide 40EC… để diệt trừ. Với rệp sáp nên dùng máy bơm tưới vườn có áp suất cao tia xịt vòi nước vào chỗ có rệp để diệt rệp. Bệnh nấm mốc trắng trên gốc thân, có thể dùng thuốc trừ bệnh Kocide 53,8DF; COC 85WP, Viben-C 50BTN… Nhớ là sau mỗi lần phun xịt thuốc phải để ít nhất một tuần lễ mới được thu hái bông.
5.Thuhoạch
Khi cây lài có bông phải hái bông hàng ngày, thời gian thu hái tốt nhất là từ khoảng 10 giờ sáng cho đến 4-5 giờ chiều. Phải hái lúc bông chưa nở vì khi đã nở (sau 4-5 giờ chiều hàng ngày) mới hái thì chất lượng bông sẽ rất kém, không bán được./.