Việc sử dụng thường xuyên nhiên liệu hóa thạch và khai thác các quần thể sinh học là mối đe dọa nghiêm trọng đối với môi trường tự nhiên của nước ta. Để đối phó với xu hướng bất lợi này, dự án “Chương trình Khí sinh học cho ngành chăn nuôi Việt Nam” hợp tác với Hà Lan đã triển khai tại nước ta từ năm 2003. Cục Chăn nuôi (trước đây là Cục Nông nghiệp) thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cùng Tổ chức Phát triển Hà Lan (SNV) điều phối và triển khai thực hiện Dự án này.

Khí sinh học đưa lại hiệu quả lớn cho cộng đồng

Bằng việc hỗ trợ cho người dân khoảng 1/5 giá trị xây dựng công trình khí sinh học quy mô gia đình, đảm bảo chất lượng và nâng cao hiệu quả sử dụng bã thải, khí sinh học có được đã giúp các gia đình giảm chi phí nhiên liệu đun nấu và thắp sáng. Một hầm khí sinh học bioga tiết kiệm được khoảng 2,3 tấn củi đun, tương đương với 0,03 hecta rừng mỗi năm.

Việc sử dụng bã thải sinh học góp phần làm tăng sản lượng cây trồng và rau xanh, giúp tạo thêm thu nhập gia đình. Một hầm khí sinh học mỗi năm sản sinh ra 30 tấn bã thải sinh chất lượng cao. Ước tính có tới 90% số hộ nông dân sử dụng khí sinh học cũng dùng bã thải khí sinh học để cải tạo cơ cấu đất trồng và duy trì chất hữu cơ trong đất.

Hầm khí sinh học còn nâng cao sức khỏe cho người dân thông qua việc giảm mùi hôi, ô nhiễm không khí trong nhà, cải tạo nhà vệ sinh và chuồng trại chăn nuôi, góp phần giúp phụ nữ và trẻ em khỏi gánh nặng công việc nội trợ và tìm kiếm củi đốt cũng như giảm nạn phá rừng.

Một cuốn sách gồm 118 bản vẽ các công trình khí sinh học kiểu cố định KT.1, KT.2a đã hoàn tất và giờ đây, sau khi xác định được cỡ hầm khí sinh học, các kỹ thuật viên và thợ xây đã có thể lựa chọn bản vẽ phù hợp.Các cán bộ khuyến nông tỉnh và huyện, các hộ sử dụng khí sinh học có kinh nghiệm đã được tham gia chương trình đào tạo thực hành và lý thuyết dành cho các kỹ thuật viên khí sinh học.

Tuy nhiên, hạn chế hiện nay là công suất các công trình khí sinh học của dự án chỉ phù hợp với quy mô nhỏ và chăn nuôi hộ gia đình. Chăn nuôi quy mô công nghiệp và trang trại có xu hướng phát triển mạnh trên địa bàn nhiều tỉnh, gây ô nhiễm tới môi trường chưa có công nghệ và giải pháp xử lý hữu hiệu.

Khí sinh học - Hướng đi bền vững

Dự án Khí sinh học là chương trình Nhà nước và nhân dân cùng làm, kinh phí đầu tư ít nhưng mang lại hiệu quả kinh tế cao, được bà con nông dân đánh giá cao.

Giai đoạn I của dự án với 2,5 triệu Euro viện trợ không hoàn lại của Hà Lan được bắt đầu từ 3/2003 đã kết thúc thành công tháng 1/2006, hỗ trợ xây dựng 18.000 công trình khí sinh học tại 12 tỉnh. Dự án đã góp phần làm giảm lượng phân hóa học và nhất là giảm ô nhiễm môi trường, giảm khí thải gây hiệu ứng nhà kính, ước đạt từ 64.000 -119.000 tấn CO2/năm.

Dự án “bắc cầu” năm 2006 tiếp nối giai đoạn I và chuẩn bị cho giai đoạn II, dự kiến xây thêm được 9.455 công trình khí sinh học tại 23 tỉnh thành trên toàn quốc trong đó có 11 tỉnh mới tham gia.

Với kinh phí tài trợ của Hà Lan 3,7 triệu Euro và vốn đối ứng của các tỉnh, trong giai đoạn II (2007-2010), dự án hoàn thành xây dựng 140.000 công trình khí sinh học trên 58 tỉnh thành, xây dựng thành công mục tiêu thiết lập một ngành khí sinh học phát triển bền vững mang tính thị trường tại Việt Nam. Sẽ góp phần làm giảm khoảng 420.000 tấn CO2 tương đương phát thải khí nhà kính mỗi năm, thay thế khoảng 200.000 tấn củi hoặc phế thải nông nghiệp mỗi năm bằng nguồn năng lượng sạch, đồng thời tạo ít nhất 2.500 việc làm về cung cấp dịch vụ và xây dựng công trình khí sinh học cho người dân nông thôn.

Được đề cử trao Giải thưởng Năng lượng toàn cầu 2006, băng hình và các hình ảnh về sử dụng khí sinh học tại nước ta sẽ xuất hiện trong chương trình truyền hình trực tiếp Lễ trao giải 90 phút, phát sóng trên toàn thế giới. Giải thưởng cho thấy sự phát triển của các dạng năng lượng sạch và hiện đại, góp phần vào sự phát triển bền vững và giảm thiểu tác động tới môi trường. Tổng thư ký Liên hợp quốc Kôfi Annan nói: “Thay vì hiện tượng biến đổi khí hậu, chúng ta hãy tạo ra một sự thay đổi để phát triển bền vững và an toàn hơn”.