Hai năm trước, Mỹ đưa ra Luật Nông nghiệp 2008, hay còn gọi là đạo luật Farm bill 2008, trong đó có một cụm từ gây nhiều tranh cãi là CATFISH mà phía Mỹ lúc nào cũng muốn đưa cá tra, basa của VN vào trong định nghĩa cá da trơn của Bắc Mỹ thay vì gọi “tra”, “basa” hoặc “swai” như trước đây. Theo đó, tất cả các loại cá thuộc chủng cá da trơn (Catfish) nhập từ nước ngoài phải có chứng nhận về kỹ thuật chế biến. Quy trình SX, chế độ kiểm tra chất lượng phải tương đương tiêu chuẩn hiện hành của Hoa Kỳ mà Bộ Nông nghiệp đang áp dụng.

Đồng thời, phía Mỹ cũng cân nhắc chuyển việc kiểm tra ATVSTP từ Cơ quan Dược phẩm và Thực phẩm Hoa Kỳ (FDA) là cơ quan quản lý, kiểm tra an toàn VSATTP các sản phẩm thủy sản sang quyền quản lý của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA) là cơ quan quản lý, kiểm tra an toàn vệ sinh các sản phẩm nông nghiệp. Hiện nay, phần lớn cá được nhập vào Mỹ dưới dạng fillet đông lạnh và được FDA kiểm tra chất lượng. Bên cạnh đó, Hiệp hội chủ trại cá nheo Mỹ (CFA) cũng cho rằng, mức kiểm tra 2% các lô hàng thủy sản NK là thấp.

Trước thông tin này, ông Trương Đình Hòe, TTK Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản (VASEP) cho biết, thực chất việc chuyển quyền kiểm tra ATVSTP từ FDA sang USDA là một hình thức giúp bảo hộ ngành cá da trơn tại Mỹ.

Hiện tại, gần 50% nguyên liệu để SX thức ăn chăn nuôi của 225 NM chế biến thức ăn của Việt Nam như bột đậu tương (nành) bột bắp, bột cá, hay những hóa chất có liên quan đều nhập khẩu từ Mỹ. Chính vì vậy, Bộ thương mại nước này cũng lo sợ cái tên Catfish sẽ liên đới đến những ngành SXNN khác, khi đó chỉ Hiệp hội chủ trại cá nheo Mỹ hưởng lợi nhưng số người bị “thiệt thòi” lại nhiều hơn.

Ông Hòe cũng cho rằng, trong trường hợp “xấu nhất” bị mất thị trường Mỹ, ngành XK cá tra, basa của ta cũng không bị ảnh hưởng nhiều. Tuy vậy, phía VASEP đánh giá cao thị trường này vì XK vào thị trường Mỹ cũng có nghĩa những sản phẩm của VN đảm bảo VSATTP, không bán phá giá và qua đó nâng cao hình ảnh thương hiệu cho ngành thủy sản VN.