Vụ hè thu năm nay ở các tỉnh duyên hải miền Trung quả là vụ mùa đầy tai họa. Ngay từ đầu tháng 9, khi lúa hè thu đang giai đoạn trỗ, hạt lúa vào chín thì trên địa bàn các tỉnh từ TP Đà Nẵng vào đến Quảng Ngãi xuất hiện áp thấp nhiệt đới gần bờ, mưa lớn kéo dài suốt 7 ngày (từ ngày 2 đến ngày 8/9) gây ngập úng 17.000 ha lúa, làm mất trắng gần 3.400 ha, trong đó có nhiều diện tích sản xuất giống chuẩn bị cho vụ ĐX. Nông dân lội nước thu hoạch nhưng hạt lúa dù đã về được đến nhà cũng không có nắng để phơi, đành nằm ướt sũng trên những nền nhà, hạt thâm đen, làm lúa thịt cũng không xong nói chi làm giống.

Tiếp đến cơn bão số 9 ập đến, lũ dâng cao mức lịch sử. Không kịp trở tay, hầu hết nông dân miền Trung ngậm ngùi nhìn mọi đồ đạc trong nhà chìm trong hàng mét nước, trong đó có số giống dự phòng để dành từ vụ ĐX năm trước. Họ đang đối mặt với vụ đông xuân sắp tới trong cảnh “trắng tay”, không biết lấy giống đâu ra mà sản xuất. Ông Võ Văn Cường, Phó GĐ Sở NN-PTNT tỉnh Quảng Nam than thở: Vụ ĐX 2009-2010 ở Quảng Nam sẽ gieo sạ hơn 40.000 ha lúa, cần đến hơn 4.000 tấn lúa giống. Những năm trước, ngoài lượng giống do các đơn vị chuyên SX giống trên địa bàn cung ứng còn phải trông nhờ nhiều đến lượng giống trong dân. Thế nhưng năm nay sau 2 đợt bị thiên tai gây hại, lượng giống trong dân gần như hỏng hết, chỉ còn biết trông chờ vào gần 2.000 tấn giống trong kho của Cty CP giống NLN Quảng Nam. Vụ ĐX sắp đến chắc chắn sẽ có 1 nửa diện tích trên địa bàn thiếu giống.

Ở Quảng Ngãi, vấn đề thiếu giống cho vụ ĐX tới cũng đang đốt lòng những người có trách nhiệm. Ông Nguyễn Xuân Huế, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi cho biết: Cơn bão số 9 đã hủy hoại hoàn toàn của nông dân Quảng Ngãi đến 3.500 ha lúa vụ mùa, trong đó có nhiều diện tích làm giống cho vụ ĐX sắp tới. Không chỉ vậy, 170 tấn giống trong hộ dân cũng bị mưa làm hư hại. Với 35.000 ha lúa của vụ đông xuân sắp đến, Quảng Ngãi phải cần đến 3.500 tấn giống. Không biết rồi đây sẽ phải xoay xở ra sao. Ông Đoàn Văn Nhân, GĐ Trung tâm giống cây trồng vật nuôi Quảng Ngãi cho biết thêm: Hầu hết những diện tích SX giống trong vụ hè thu này của các HTXNN tại các huyện: Mộ Đức, Đức Phổ, Nghĩa Hành, Sơn Tịnh đều bị bão gây hại. Riêng hơn 300 ha diện tích SX giống của Trung tâm cũng chỉ thu hoạch được 50%. Cả 15 ha giống chúng tôi hợp đồng làm trong Bình Định đang thu hoạch cũng bị ngã đổ toàn bộ. Cộng tất cả các nguồn, hiện Quảng Ngãi chỉ chủ động được giống cho khoảng 50% diện tích SX vụ đông xuân”.

Thảm cảnh này cũng đang hiện hữu trên đất Bình Định. Theo ông Ngô Tùng Thu, Trưởng phòng Nông nghiệp, Sở NN-PTNT Bình Định thì vụ ĐX sắp tới Bình Định sẽ sản xuất 47.000 ha lúa, cần có gần 5.000 tấn giống. Hầu hết lượng giống cần cho vụ ĐX được thu từ vụ hè thu và vụ 3 sớm. Thế nhưng bão số 9 đã “tước” sạch diện tích giống chưa kịp thu hoạch. Trung tâm giống cây trồng Bình Định đang “vắt chân lên cổ” chạy tìm nguồn giống để cung ứng kịp thời cho nông dân trong vụ ĐX sắp tới.

Trong khi đó, vụ ĐX dù không phải vụ SX chính ở đây nhưng Kon Tum sẽ gieo sạ 7.000 ha. Đặc thù của nông dân Kon Tum là sạ rất dày, mỗi ha phải cần đến 160kg giống nên lượng giống cần cho vụ ĐX sắp đến là khoảng 1.000 tấn. Chúng tôi đã “cân đong đo đếm” toàn bộ số giống của Trung tâm và trong dân thì cũng chỉ giải quyết được cho 3.000 ha lúa đông xuân. Chúng tôi đang lo bấn lên không biết lấy giống ở đâu cung ứng cho 4.000ha còn lại.

* Theo thống kê của Cục Trồng trọt (Bộ phận phụ trách miền Trung và Tây Nguyên), cơn bão số 9 vừa qua đã hủy hoại của nông dân duyên hải Nam Trung bộ và Tây Nguyên hơn 25.000 ha  lúa, trong đó có nhiều diện tích làm giống nên vấn đề thiếu giống cho vụ ĐX sắp tới tại các địa phương trong vùng là rất căng thẳng. Phải có giải pháp cung ứng giống kịp thời để nông dân không dùng lúa thịt làm giống để tránh nguy cơ “thua” tiếp trong vụ ĐX sắp tới vì dùng giống kém chất lượng.