Trái ngược với vụ mơ năm ngoái, vụ mơ năm nay năng suất rất thấp, đánh giá ban đầu tại các địa phương thì năng suất và sản lượng mơ giảm khoảng từ 30% đến 40% so với năm trước. Mơ loại 1 rất ít, chủ yếu là mơ quả bé, mã xấu. Nguyên nhân là do trong suốt từ đầu mùa mơ đến nay, thời tiết không thuận lợi, lượng mưa ít, hạn hán kéo dài đã ảnh hưởng đến năng suất, sản lượng mơ.

Ở thôn Tổng Sâu, xã Cao Kỳ (Chợ Mới) gia đình ông Vũ Đình Toàn có khoảng gần 40 gốc mơ năm ngoái thu được gần 8 tạ mơ, nhưng năm nay ước được khoảng gần 4tạ, gia đình ông Vũ đình Hoàn có vườn mơ hơn trăm gốc, năm trước thu được trên hai tấn quả thì năm nay chỉ thu được hơn một tấn. Cả thôn Tổng Sâu năm ngoái sản lượng mơ thu được trên chục tấn thì năm nay chỉ thu được khoảng 6 đến 7 tấn mơ.

Năng suất và sản lượng mơ giảm so với năm trước, nhưng người trồng mơ lại tỏ ra phấn khởi bởi giá thu mua mơ cao gấp hai đến ba lần so với năm trước. Đến thời điểm này, mơ ở các địa phương đã thu hoạch được hơn chục ngày và giá mơ vẫn tiếp tục tăng. Theo ông Đoàn Thanh Dương, xã Cao Kỳ(Chợ Mới) là một trong nhưng hộ trồng mơ lâu năm cho biết: đầu mùa thu hoạch giá mơ đổ xô, không phân loại đã bán được 1300đồng/kg, nhưng đến nay mơ cùng loại đã lên 2300đ - 2400đồng/kg, cao gấp 3 lần so với giá mơ năm ngoái.

Lượng mơ giảm nên ngay từ đầu vụ các tư thương tổ chức rất nhiều điểm thu mua mơ tại các địa phương. Dọc trục quốc lộ 3, đoạn qua xã Cao Kỳ dài khoảng hơn 2 km có đến 6 điểm thu mua mơ, lượng mơ thu hoạch vận chuyển ra các điểm thu mua đều tiêu thụ được hết. Anh Ma Văn Vũ chủ điểm thu mua mơ tại thôn Tổng Sâu, xã Cao Kỳ cho biết: mỗi ngày anh thu mua được từ 3 đến 4 tấn mơ, phương thức thu mua rất nhanh gọn hầu hết mua đổ xô, không phân loại, giá dao động từ 2100 đến 2300 đồng/kg, sau 10 ngày tổ chức thu mua đã gom được gần 40 tấn mơ, lượng mơ thu mua được anh đem bán lại cho một số thương nhân ở tận tỉnh Hải Dương để làm mơ muối.

Ngoài những điểm thu mua mơ dọc trục đường quốc lộ 3, nhiều tư thương đến từng hộ dân ngã giá mua mơ tại vườn, giá có giảm hơn nhưng mất công thu hoạch. Ước tính bình quân mỗi ngày tại các điểm thu mua mơ dọc trục quốc lộ 3, thuộc địa phận xã Cao Kỳ có khoảng gần hai chục tấn mơ được tiêu thụ. Mơ tiêu thụ dễ và bán được giá không chỉ giúp cho người trồng mơ có thu nhập mà còn tạo việc làm cho một lực lượng lao động nhàn rỗi ở địa phương. Ở xã Cao Kỳ mùa mơ thật nhộn nhịp, ngoài những người trồng mơ đang hối hả, bận rộn cho mùa thu hoạch thì hình thành những nhóm người đi thu hoạch mơ thuê. Chị Hương người ở xã Cao Kỳ đi thu hoạch mơ thuê ngay từ đầu vụ tâm sự “Thu hoạch hết vườn này lại sang vườn khác, bình quân mỗi ngày hái mơ cũng được 50 nghìn đồng, ngày công như vậy ở vùng nông thôn cũng là được, thêm nguồn thu nhập cho gia đình”.

Mơ năm nay được giá thì nhiều hộ dân năm ngoái chặt mơ tỏ ra rất tiếc rẻ, một số hộ dân đổ đi đặt ươm mơ giống để trồng. Ông Đoàn Thanh Dương, xã Cao Kỳ, (Chợ Mới) cho biết: Giờ đang là giữa mùa thu hoạch mơ, nhưng nhiều hộ dân ở địa phương đã đến gia đình ông đặt ươm mơ giống, để trồng trong vụ tới.

Quả thật trong những năm gần đây, mơ Bắc Kạn cứ mất mùa thì được giá và ngược lại, hình như đã trở thành một quy luật, qua đó phản ánh việc phát triển cây mơ trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn chưa có sự tổ chức và quy hoạch tốt. Phát triển cây mơ mang tính thụ động, phụ thuộc vào mùa vụ và thị trường. Chính sự thụ động và không có quy hoạch đó tạo cho người trồng mơ không an tâm. Năm mất giá thì chặt mơ để trồng cây ăn quả khác và năm được giá thì là đua nhau trồng mơ.

Thiết nghĩ Bắc Kạn là một địa phương có khí hậu và đất đai phù hợp với phát triển cây mơ, đây là cây trồng góp phần tích cực vào công cuộc xoá đói giảm nghèo cho người dân, vì vậy mong ngành chức năng cần quan tâm quy hoạch vùng phát triển cây mơ. Qua quy hoạch có sự đầu tư về khoa học, kỹ thuật giúp cho người trồng phát triển vùng mơ có chất lượng và năng xuất, hàng năm có sản lượng mơ ổn định, đồng thời với đó thì liên kết với các doanh nghiệp, các doanh nhân để tạo thị trường tiêu thụ mơ ổn định cho người nông dân.