(Nguyễn Văn Nghĩa - xã Nghĩa Sơn, huyện Nghĩa Đàn, tỉnh Nghệ An)
Trả lời: Đó là trường hợp của ông Nguyễn Văn Qoéo ở tổ 12, thị trấn Chư Sê, huyện Chư Sê, tỉnh Gia Lai. Sau hơn 10 năm gắn bó với nghề trồng tiêu bằng cách mày mò nghiên cứu, học hỏi kinh nghiệm của nhiều người, nhiều nơi đến nay ông đã tìm ra phương pháp canh tác đặc biệt không chỉ giảm được chi phí sản xuất mà còn đảm bảo cho cây hồ tiêu phát triển một cách bền vững, năng suất đạt tới 15 tấn/ha.
Vườn tiêu rộng 10ha của gia đình ông được đánh giá là vườn tiêu có qui mô lớn nhất, bền vững nhất huyện Chư Sê hiện nay. Không chỉ trồng tiêu giỏi, ông Qoéo còn sản xuất ra loại sản phẩm mới: tiêu đỏ đạt chất lượng cao được thâm canh đặc biệt, có giá bán 160.000 đồng/kg, cao gấp 3-4 lần so với các loại tiêu thông thường nhưng vẫn không đủ hàng để cung cấp cho nhu cầu thị trường. Năm 2007 sản phẩm tiêu đỏ của ông đã được Bộ Nông nghiệp-PTNT tặng danh hiệu “Hàng nông lâm sản chất lượng cao và uy tín thương mại”. Hiện ông là GĐ Cty TNHH Hùng Hưng ở thị trấn Chư Sê và là ủy viên BCH Hiệp hội hồ tiêu Việt Nam. NNVN giới thiệu tóm tắt một số kinh nghiệm canh tác hồ tiêu sạch đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm đạt năng suất cao của “vua” hồ tiêu Nguyễn Văn Qoéo.
Chọn đất:
- Chọn đất đỏ bazan và các loại đất đỏ vàng, đỏ xám; không chọn đất sét; đất thoát nước tốt, dốc dưới 12o; tầng canh tác dày > 70cm; mạch nước ngầm sâu > 2m.
- Đào hố trồng với kích thước 80 x 80 x 70cm; trồng sâu tối thiểu cách mặt đất 30cm.
Thiết kế lô và trụ trồng:
- Trụ đúc bằng bê tông có cạnh 12 x 15cm cao 3-3,5m, chôn sâu tối thiểu 0,7m. Theo kinh nghiệm của ông Qoéo, trồng bằng trụ bê tông vừa lâu bền, vừa tiết kiệm chi phí đầu tư ban đầu hơn so với trụ gỗ (70.000 đồng/trụ bê tông so với 120.000 đồng/trụ gỗ, tiết kiệm được từ 80-100 triệu đồng/ha). Khoảng cách trồng 2 x 2,5m hoặc 2,3 x 2,2m; mật độ đạt từ 1.600 đến 2.000 trụ/ha. Nên trồng theo đường đồng mức hoặc theo hướng đông tây để hạn chế xói mòn đất, tạo bóng mát cho tiêu sinh trưởng, phát triển tốt.
Chọn giống:
- Chọn các dây bánh tẻ có 3-4 đốt, hom dây thân dài 4-5 đốt ở những vườn tiêu sạch bệnh và không bón bằng phân hóa học. Chọn các giống tiêu cho năng suất cao để trồng như tiêu Vĩnh Linh, tiêu Lộc Ninh, tiêu Phú Quốc và tiêu Ấn Độ, trong đó giống Phú Quốc tốt hơn cả. Trong một vườn nên trồng nhiều giống khác nhau sẽ tạo điều kiện cho cây giao phấn sẽ cho năng suất cao.
Phân bón:
- Tuyệt đối không sử dụng phân bón hóa học để bón cho tiêu mà nên dùng các loại phân chuồng, phân hữu cơ đã được ủ hoai mục và phân hữu cơ vi sinh, mùn rác… để bón thì vườn cây sẽ bền vững, ít bị sâu bệnh hại. Trước khi trồng nên bón lót 10-15 kg phân chuồng/hố, tốt nhất là phân trâu, bò, phân gà được ủ kỹ với rơm rạ, phân xanh và sau 2 năm bón bổ sung thêm 5 kg phân chuồng cho mỗi gốc.
Sử dụng thuốc BVTV: Trong công tác BVTV nên chú ý phòng bệnh là chính. Các loại thuốc BVTV chỉ nên sử dụng để xử lý đất và rửa vườn sau khi thu hoạch xong, hạn chế phun thuốc BVTV tràn lan trong quá trình cây sinh trưởng, phát triển, đặc biệt là giai đoạn tiêu đang ra hoa, đậu quả và nuôi quả lớn.
Chăm sóc: Thường xuyên làm sạch cỏ dại nhưng hạn chế cuốc xới để không làm đứt rễ gây cho tiêu bị chột hoặc nấm, tuyến trùng dễ xâm nhập. Mỗi tháng tưới cho tiêu 1 lần đảm bảo độ ẩm 80-85%, không tưới nhiều hoặc gây úng ngập cục bộ dễ làm thối gốc, thối rễ. Nên sử dụng rơm rạ, cỏ khô để tủ gốc giữ ẩm cho tiêu trong các tháng mùa khô; mùa mưa thì tãi ra làm cho gốc thông thoáng hạn chế được bệnh.
Thu hoạch: Thu hoạch đúng lúc, đúng độ chín, không thu các chùm còn xanh sẽ làm giảm năng suất và chất lượng. Để sản xuất tiêu đỏ phải để tiêu chín hoàn toàn (trên 90% số quả trong chùm) mới được thu hái. Theo kinh nghiệm của ông Qoéo, cứ 2kg tiêu chín cho 1kg tiêu hạt khô nhưng nếu thu xanh có thể lên tới 3,5-4kg tiêu xanh mới được 1kg tiêu khô. Việc áp dụng qui trình sản xuất sạch, tạo ra các sản phẩm an toàn theo qui trình VietGAP sẽ cho sản phẩm đạt chất lượng cao đáp ứng nhu cầu của khách hàng trong và ngoài nước sẽ cho giá bán cao, lợi nhuận nhiều.