Hàng năm, tỉnh Vĩnh Long có 24.000 - 25.000 ha rơm rạ sau thu hoạch lúa được sử dụng trồng nấm, đạt sản lượng 3.000 - 7.000 tấn/năm. Trồng nấm rơm không đậy được ngành chuyên môn đánh giá là kỹ thuật mới trong sản xuất nấm rơm tuy nhiên chưa thu hút người dân.
Trồng nấm không đậy giúp giảm công và tăng năng suất...
Khi trồng nấm không đậy, nông dân khỏi phải phủ lớp rơm mỏng lên giồng nhưng phải nắm vững kỹ thuật trồng từ khâu ủ rơm, chất giồng, vô meo, tưới nước đến thu hoạch và sơ chế. Thời gian từ lúc ủ rơm đến thu hoạch đợt đầu là 17 ngày (rút ngắn 3 ngày so với trồng có đậy) và thời gian bẻ bông có thể kéo dài đến 10 ngày sau đó. Theo tính toán, chi phí đầu tư (meo và thuốc) hết 1.500 đồng/m mô trồng nấm rơm không đậy, thu hoạch được 1,2 kg nấm. Một lao động có thể trồng được 500 m mô, nếu không phải mua rơm thì tổng giá trị đầu tư khoảng 1 triệu đồng, lượng nấm thu hoạch là 600 kg, với giá bán bình quân 4.100 đ/kg thì thu nhập được 2.460.000 đồng, lãi gần 1.500.000 đồng trong một tháng. Mỗi lao động có thể tăng năng suất công việc lên 2 - 3 lần, đồng thời giảm lượng rơm và giảm công vạch tìm nấm sau khi thu hoạch. Trung bình 1 ha rơm chất được 200 - 230 m mô trồng không đậy, thu hoạch 200 - 300 kg, sau khi trừ chi phí còn lãi 1,3 - 1,5 triệu đồng thay vì 1,2 triệu đồng/ha cho cách trồng nấm đậy.
... nhưng trồng nấm không đậy khó bán
Tuy có làm chuyển biến về nhận thức nhưng trồng nấm rơm không đậy thực sự chưa thu hút nông dân làm theo, chưa chiếm “ưu thế” sau khi dự án kết thúc. Ở huyện Vũng Liêm, nơi nghề nấm phát triển nhất tỉnh Vĩnh Long, nhiều hộ chưa áp dụng kỹ thuật này. Người trồng nấm rơm đậy để được nấm trắng, đặc ruột dễ bán ở chợ mặc dù cách trồng này tốn nhiều công và mất thời gian hơn trồng nấm rơm không đậy. Anh Nguyễn Văn Bé Ba ở ấp Rạch Rô, xã Trung Chánh, nhớ lại: “Năm 2002, nhà nước cho học cách trồng nấm không đậy, thấy ham tôi sử dụng 2 ha rơm trồng thử, năng suất đạt khá cao (1,3 kg nấm/m mô) nhưng thương lái chê nấm đen nên họ chỉ mua 5.500 đồng/kg thay vì 6.000 đồng/kg như với nấm trồng có đậy rơm. Thấy không tiện nên tôi quay lại cách trồng không đậy cho tới nay”. Đấy là nguyên nhân làm cho nông dân không ưa cách trồng này. Nếu có doanh nghiệp bao tiêu và hỗ trợ kỹ thuật, vật tư trồng nấm thì nông dân sẽ trồng theo cách không đậy!