Ông Lê Văn Đức, Trưởng phòng cây công nghiệp, cây ăn quả (Cục Trồng trọt - Bộ NN-PTNT), cho biết, trước giá cà phê tăng cao, đạt mức trên 40.000 đồng/kg hồi đầu tháng 5, đã xuất hiện tình trạng người dân một số tỉnh Tây Nguyên ồ ạt tăng diện tích cà phê trồng mới. Nguy cơ diện tích cà phê tăng đột biến thời gian tới là khó tránh khỏi.

Trên thực tế, tại Đắk Lắk mấy ngày qua giá cây giống rất đắt đỏ. Loại lá sò (tức mới ươm, chỉ 2 lá như vỏ sò) giá 300 đồng/cây. Loại mới vào bịch, chỉ có 1 cặp lá 1.400 đồng/cây. Loại cây ghép chưa ra đủ lá 4.000 đồng/cây. Một số cán bộ của Sở NN-PTNT Đắk Lắk dự báo, vào chính mùa trồng cà phê năm nay (5/2008), giá cây giống loại tốt có thể lên tới 8.000-10.000 đồng/cây.

Theo ông Dương Ngọc Thí, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chính sách chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn (IPSARD), rõ ràng diện tích cà phê có tăng so với thống kê.

Số liệu điều tra trên ảnh vệ tinh của Viện từ năm trước đã không khớp với số lượng thống kê diện tích của các tỉnh. Trong khi đó, quyết định buôn bán ngắn hạn và sản xuất cây trồng dài hạn phụ thuộc lớn vào dự báo tình hình cung cấp thị trường. 

Ông Thí khuyến cáo, bài học từ cuộc khủng hoảng cà phê cuối thập kỷ 90 của thế kỷ XX và đầu thế kỷ XXI cho thấy, hơn lúc nào hết, nông dân, các DN cần tỉnh táo đưa ra quyết định đúng đắn.

Trước đó, Hiệp hội Cà phê Việt Nam cũng thống nhất kiến nghị Việt Nam nên ổn định diện tích cà phê ở mức trên dưới 500.000ha. Kim ngạch xuất khẩu mặt hàng này giai đoạn 2008-2010 đạt bình quân 1,5-1,6 tỷ USD/năm. 

Ông Lương Văn Tự cho rằng, cà phê là cây cần lượng nước tưới rất lớn, 3 lần trong một chu trình phát triển, nhất là thời điểm ra hoa. Do vậy, ở những vùng chưa có hệ thống thuỷ lợi hoặc nguồn cung cấp nước không ổn định thì không nên trồng cà phê.

Tác động của thời tiết cũng ảnh hưởng rất nhiều đến năng suất cà phê, như niên vụ 2007-2008, ông Tự cho biết chưa thể đoán trước được sản lượng vì một đợt mưa đã xảy ra đúng vào thời điểm cà phê ra hoa nên cà phê "được nước nhưng mất hạt".

Ông Lê Văn Đức nói thêm, Cục Trồng trọt cũng yêu cầu các địa phương rà soát lại toàn bộ quy hoạch diện tích cà phê, nhất là vùng thâm canh trọng điểm; đồng thời, xây dựng vùng đầu dòng, chất lượng cao, cải tạo gốc cà phê già cỗi đã có tuổi thọ lên tới 20-30 năm. Ngoài ra, cần áp dụng các biện pháp thâm canh và kỹ thuật thu hái mới để tăng năng suất, chất lượng cây trồng. 

Một hội thảo về Dự báo triển vọng ngành hàng cà phê năm 2008 cũng được IPSARD và Bộ NN-PTNT tổ chức vào hai ngày (26-27/ 3) tại Hà Nội, để cung cấp thông tin về tình hình và triển vọng thị trường, chất lượng cà phê Việt Nam và thế giới, đề cập đến thách thức của ngành cà phê, cập nhật chính sách, phát triển ngành hàng cà phê ở Việt Nam. 

Đặc biệt, hội thảo có sự tham gia của Giám đốc điều hành tổ chức cà phê thế giới (ICO), Giám đốc Trung tâm phân tích thị trường nông nghiệp Brazil, Giám đốc HTX xuất khẩu cà phê Cooxupe - Brazil, Tổng giám đốc Hiệp hội các nhà rang xay cà phê Brazil, Hiệp hội cà phê quốc gia Hoa Kỳ, Hiệp hội cà phê 4C, Tập đoàn cà phê Nestle (Đức), Liên hiệp Rain Forest.

Đây là kênh thông tin tốt để Chính phủ, các DN, người trồng cà phê tham khảo khi ra các quyết định về sản xuất, kinh doanh.