Ở ĐBSCL, đến cuối tuần qua, đã có trên 1 triệu ha lúa hè thu được thu hoạch. Theo PGS, TS Phạm Văn Dư - Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt, điều đáng chú ý là năng suất lúa vượt trội so với những năm trước đây.

Có nhiều nơi ở tỉnh Đồng Tháp, năng suất lúa hè thu đạt tới trên 7 tấn/ha. Trà lúa hè thu ở ĐBSCL được thu hoạch trong tháng 7 vừa rồi đạt năng suất bình quân 5,7 - 5,8 tấn/ha, là mức năng suất cao chưa từng thấy ở vụ hè thu.

Trên cơ sở đó, ông Dư cho rằng năng suất bình quân cả vụ lúa hè thu năm nay sẽ đạt khoảng 5,5 tấn/ha, cao hơn khá nhiều so với mức đỉnh của những năm trước đây là 5,2 - 5,3 tấn/ha.

Không chỉ có niềm vui trúng mùa, nông dân ĐBSCL còn đang phấn khởi vì giá lúa hè thu liên tục tăng cao. Hiện nay, ở nhiều nơi, giá lúa khô hạt dài đã lên tới trên 7.000 đồng/kg, lúa IR 50404 cũng xấp xỉ 7.000 đồng/kg. Đây là mức giá cao nhất từ trước tới nay ở Nam Bộ (thời điểm xảy ra “sốt gạo” năm 2008, cũng chỉ tới 6.500 đồng/kg).

Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), cơ cấu giống lúa vụ hè thu năm 2011 ở các tỉnh ĐBSCL được bố trí hợp lý với 4 - 5 giống chủ lực, trong đó tỷ lệ giống lúa chất lượng thấp không vượt quá 15% diện tích.

Bên cạnh đó, theo báo cáo của Cục Trồng trọt, trong vụ hè thu 2011, vụ đầu tiên thực hiện mô hình cánh đồng mẫu lớn, tổng diện tích thực hiện mô hình với 6.400 hộ nông dân tham gia, đạt 7.803 ha/8.370 ha so với kế hoạch. Giá thành sản xuất lúa theo cánh đồng mẫu lớn thấp hơn từ 120 - 600 đồng/kg so với ngoài mô hình.

Hình thức sản xuất của cánh đồng mẫu lớn là doanh nghiệp cung cấp chi phí đầu vào như giống, thuốc trừ sâu, phân bón cùng những tư vấn kỹ thuật, đến cuối vụ thì nông dân bán lúa lại cho doanh nghiệp để trừ chi phí đầu vào.

Theo kế hoạch của Cục Trồng trọt, vụ đông xuân 2011 - 2012 diện tích cánh đồng mẫu lớn sẽ nâng lên 20.000 ha, cuối năm 2012 là từ 40.000 - 80.000 ha. Đến năm 2013 sẽ có 200.000 ha trồng lúa theo mô hình cánh đồng mẫu lớn.

Tuy nhiên, vụ lúa hè thu thường ẩn chứa các yếu tố sản xuất không thuận lợi nên giá lúa gạo thường ở mức thấp, xảy ra tình trạng tồn đọng lúa trong dân. Để duy trì mức giá khá cho lúa gạo trong vụ hè thu năm 2011, VFA chủ trương thu mua tạm trữ 1 triệu tấn gạo với giá lúa không dưới 5.000 đồng/kg, thời gian mua bắt đầu từ 15/7 đến 30/8.