Tính đến nay, tổng sản lượng thu hoạch cá tra toàn vùng ĐBSCL đạt gần 460 ngàn tấn, sản lượng tăng trung bình 13,5%/tháng. Tuy nhiên, nhiều địa phương cho hay, số lượng cá tra có trọng lượng trên 1kg/con tính đến giữa tháng 8 chỉ đạt trên 10 ngàn tấn, giảm 10% so với cùng kỳ năm 2008. Đây cũng được coi là một yếu tố làm giảm lượng XK.

Về tình hình XK, tính đến 15/7/2009, cả nước đã XK được 294,8 ngàn tấn cá tra sang 120 thị trường trên thế giới, đạt kim ngạch 667,6 triệu USD, giảm 2,7% về khối lượng và 3,6% về giá trị. Nhiều địa phương lí giải rằng, XK giảm là do giá cá tra XK ở nhiều thị trường được chào bán với mức thấp, thị trường bị thu hẹp. Cá tra bán vào thị trường EU trung bình chỉ còn 2,41 USD/kg, giảm so với mức giá 2,55 USD/kg của cùng kì 2008.

Trong khi đó, DN chế biến và XK cá tra lại chỉ tập trung tiêu thụ cá tra do mình nuôi hoặc tiêu thụ cho các hộ nuôi lớn có hợp đồng bao tiêu với DN. Còn phần lớn các hộ nuôi nhỏ lẻ không kí hợp đồng bao tiêu với DN đang lâm vào tình thế bị thương lái ép giá, cá không bán được. Tại Hậu Giang chỉ có 15% số hộ được tiêu thụ theo hợp đồng. Tại Kiên Giang chỉ có 20%. Các tỉnh còn lại, tỉ lệ tiêu thụ theo hợp đồng rất thấp. Giá cá tra nguyên liệu hiện tại dù tương đối ổn định từ 14,5 – 16,5 ngàn/kg tùy loại nhưng hạch toán chi li, người nuôi vẫn lỗ khoảng 500đ/kg. Một HTX sản xuất cá tra ở Vĩnh Long tính toán: Với mức lỗ 500 đồng/kg thì có khoảng 80% số hộ nuôi cá có thể phải treo ao vụ tới.

Phó Chủ tịch VASEP Nguyễn Hữu Dũng cho biết: Dù sản lượng giảm gần 300 ngàn tấn so với năm ngoái nhưng thực tế ở thời điểm này sức ép về tiêu thụ không quá lớn, mặt khác chúng ta đã XK được một lượng hàng lớn tồn kho từ năm 2008. Từ đầu năm đến nay, XK sang Mỹ đã tăng 58,8% về giá trị. Và Mỹ đã trở thành nước đứng đầu về NK cá tra của Việt Nam. Còn tại thị trường Nga, kể từ tháng 9/2009, mỗi tháng Nga sẽ nhập thêm 10 ngàn tấn.

VSEP và Bộ Công thương cho hay, hiện nay hai cơ quan này đang tiến hành phối hợp để tập huấn cho DN về các rào cản kỹ thuật nhằm đẩy mạnh XK vào thị trường khó tính EU và Mỹ.  Ngân hàng Nhà nước “hứa” sẽ tiếp tục cân đối các nguồn vốn để đáng ứng nhu cầu vay vốn của dân nuôi cá. Còn Bộ Tài chính cho biết đang xem xét đưa hai danh mục xây dựng kho đông lạnh và dây chuyền thiết bị chế biến cá bổ sung vào tín dụng đầu tư Nhà nước. Bộ này cũng khẳng định sẽ đảm bảo mức lãi suất cho vay đối với các DN XK cá tra ổn định đến cuối năm.

Bộ trưởng Cao Đức Phát yêu cầu các Bộ, ngành tiếp tục phối hợp chặt chẽ hơn trong việc đẩy mạnh XK cá tra từ nay đến cuối năm, các địa phương hoàn thành việc đăng ký vùng nuôi ngay từ tháng 9 này để kiểm soát truy xuất nguồn gốc sản phẩm, kịp thời hỗ trợ bà con đảm bảo người nuôi cá lãi từ 10 – 15%.