Đặc biệt, thị trường lúa gạo vẫn tích cực thăm dò từ các đối thủ cạnh tranh “đáng gờm” nhằm có phương án điều chỉnh XK hợp lý đến cuối năm nay.

Mùa vui

Kinh tế đối mặt với vô vàn khó khăn, song xem ra sản xuất, XK nông sản nước ta tính đến hết tháng 10.2011 vẫn duy trì phong độ. Theo Bộ NNPTNT, khối lượng XK nông - lâm - thủy sản đều tăng về lượng và giá trị so với cùng kỳ. Riêng tháng 10.2011, tổng giá trị XK ước đạt 2,2 tỉ USD, đưa tổng kim ngạch XK 10 tháng lên 20,8 tỉ USD - tăng 34,5% so với cùng kỳ năm 2010. Mặt hàng nông sản chính ước đạt 11,6 tỉ USD - tăng xấp xỉ 45%, thuỷ sản ước đạt 4,95 tỉ USD - tăng 23,2% và lâm sản đạt 3,4 tỉ USD, tăng 16,2%. Một trong những mặt hàng đột phá về giá trị XK trong bối cảnh các đối thủ đều gặp lao đao là caosu với tổng lượng XK 10 tháng đạt hơn 608.000 tấn, giá trị 2,6 tỉ USD. Con số này tăng 57% về kim ngạch ở hầu hết các thị trường. Hiện VN vẫn là nước XK caosu lớn thứ tư thế giới sau Thái Lan, Indonesia và Malaysia.

Ngoài caosu, sắn cũng được xếp vào loại nông sản xuất siêu khi chỉ trong tháng 10 đã có 180.000 tấn sắn với 65 triệu USD được xuất đi, đưa tổng lượng hàng XK 10 tháng lên 2,3 triệu tấn với 815 triệu USD - tăng đến 60,5% về lượng và 93,4% về giá trị. XK thủy sản cán mốc gần 5 tỉ USD – tăng 23% so với cùng kỳ và duy trì tăng hợp đồng các thị trường chủ lực như Mỹ tăng 28%, Hàn Quốc 38%, Trung Quốc 47,5% và Italia 42%. Theo nhận định của Bộ NNPTNT, ngoài các chỉ số XK tăng ở hầu hết hàng nông sản chủ lực, một số mặt hàng vẫn gặp biến động. XK điều giảm 8,1% về lượng do nguồn cung thế giới khá dồi dào gây cạnh tranh về giá. Mặt hàng chè chỉ tăng nhẹ 1,6% về giá trị và 7% về lượng so với cùng kỳ. Ngay cả càphê là mặt hàng XK chủ lực, song cũng chỉ tăng 6% về lượng so với cùng kỳ với hơn 1 triệu tấn - đạt 2,3 tỉ USD.

Xuất khẩu gạo: Vừa mừng, vừa lo

Tính đến hết tháng 10.2011, XK gạo cán mốc 6,5 triệu tấn, đạt 3,3 tỉ USD – tăng 11,6% về lượng và 20% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là tín hiệu vui bởi không chỉ thắng lớn về số lượng, giá trị XK cũng cao và ổn định với giá gạo bình quân 500USD/tấn - tăng 7% so với cùng kỳ. Indonesia tiếp tục giữ vững vị trí tiêu thụ quán quân khi tăng gấp 3 lần về giá trị nhập khẩu so với cùng kỳ. Một số nước giảm hợp đồng như Philippines, Singapore, nhưng thay vào đó, nhiều thị trường mới được hình thành như Bờ Biển Ngà, Senegal, Ghana... Mặc dù đối mặt với lũ lụt (đặc biệt ĐBSCL), Cục Trồng trọt vẫn nhận định tổng lượng gạo XK cả năm 2011 ước đạt 7,5 triệu tấn, giá trị 3,7 tỉ USD. Theo Hiệp hội Lương thực VN (VFA), riêng sản xuất gạo thơm đạt nhiều khả quan với giá bán trên 700USD/tấn. Đã có 369.000 tấn gạo thơm xuất đi và và dự kiến năm 2011 sẽ XK 400.000 tấn, nông dân đã có lãi với 6.100 - 6.200đ/kg.

Tuy nhiên theo VFA, cạnh tranh XK gạo những tháng cuối năm vẫn tiếp diễn, đặc biệt với hai đối thủ Thái Lan và Ấn Độ. Tại Thái Lan, bất chấp lũ lụt nghiêm trọng, chính phủ nước này tuyên bố vẫn không cắt bất cứ hợp đồng XK gạo nào, đồng thời giữ nguyên giá bán mức cao với 500 - 600USD/tấn gạo Thái 5%. XK gạo của Ấn Độ cũng đang ở mức cầm chừng và theo VFA nếu bán ra ồ ạt, XK gạo nước ta sẽ bị ảnh hưởng xấu. Phó Chủ tịch VFA Phạm Văn Bảy cho hay: “Vẫn chưa quá lo vì Ấn Độ cũng đang cân nhắc đến bảo đảm an ninh lương thực, giá gạo chào bán cũng đang thấp hơn Thái Lan khoảng 150USD/tấn và đang gặp trở ngại về các vấn đề logistics cảng, song không vì thế mà chủ quan, XK gạo vì thế cần tiếp tục nắm bắt diễn biến thị trường thế giới để theo đó có điều chỉnh thích hợp từ đây đến cuối năm”.