Hỏi: Bà Nguyễn Thị Thảo ở thị xã Sơn La, tỉnh Sơn La Hỏi, gia đình có nuôi một số đàn ong mật đặt gần bìa rừng thường bị ong bò vẽ tấn công cắn chết nhiều ong mật, đề nghị Ban Biên tập cho biết biện pháp phòng trừ hữu hiệu?

Đáp:

Các loài ong bò vẽ thường sống thành đàn hoặc đơn độc là một trong những kẻ thù phá hại ong rất mạnh. Ong bò vẽ tấn công cả ong mật ngoại và ong mật nội . Ong bò vẽ tấn công và săn lùng ong thợ đi làm trên hoa và ong bay vào bay ra ở cửa tổ, chúng dùng hàm cứng cắn chết ong tha về tổ. Ở các đàn ong yếu có tới 20 - 30 con ong bò vẽ cắn chết nhiều ong Ở cửa tổ rồi tấn công vào trong đàn, chúng đem về cả ấu trùng, ong trưởng thành và mật ong để nuôi ấu trùng của chúng. Khi bị ong bò vẽ tấn công mạnh, một số đàn ong ngoại yếu sẽ bị tiêu diệt và làm bốc bay một số đàn ong nội. Nói chung ong nội có khả năng bảo vệ tốt hơn, chúng bay lấy mật theo đường đi zích zắc và thường ở khu vực tối để ong không phát hiện được. Khi ong bò vẽ tấn công ở trước cửa tổ và trong thùng thì có khoảng vài chục, đến trăm ong thợ sẽ bám lấy và vây quanh con ong bò vẽ thành một cục tròn. Các trại ong đặt ở vùng đồi, núi hoặc gần rừng thường bị phá hại nặng hơn đặt ở đồng bằng, ở nước ta ong bò vẽ thường phá hại mạnh vào mùa hè thu từ tháng 7 đến tháng 10.

Biện pháp phòng trừ.

Sử dụng biện pháp thủ công như chúng ta dùng vợt dùng thuốc, chổi bằng cuống lá dừa, cọ đập chết từng con ong trước cửa tổ là biện pháp có hiệu quả. Tìm các tổ ong bò vẽ trên các cây ở khu vực xung quanh trại, hoặc sử dụng kinh nghiệm của người săn lùng tổ ong bò vẽ để lấy nhộng, họ buộc sợi tóc có buộc túm bông nhỏ mầu trắng hoặc buộc sợi rơm dài 15 - 20cm vào eo giữa bụng và ngực ong bò vẽ, thả ra, ong bò vẽ bay về tổ, nhìn theo ong bay sẽ phát hiện ra tổ của chúng. Ban đêm đốt ong để diệt.

Dùng bẫy bả bằng nước hoa quả đặt trong thùng không, có hom ở cửa tổ để ong bò vẽ vào nhưng không ra được. Dùng bả độc bằng chất đạm (thịt bò, cá...) là phương pháp tốt nhất để diệt ong bò vẽ. Vì ong bò vẽ sẽ mang miếng thịt, cá có tẩm thuốc độc về tổ làm cho ong chúa và các ấu trùng bị chết.

Bên cạnh ong bò vẽ thì ong đất (ong bạc trán) cũng là một kẻ thù rất mạnh và rất nguy hiểm đối với ong nội. Vì ong nội không tự khả năng đánh lại được loại ong này, chúng bảo vệ tổ bằng cách tha các rác bẩn có mùi hôi, khó chịu về trát xung quanh cửa tổ để ong bạc trán không vào được.

Văn Chí