Hỏi: Xin toà soạn chó biết cách xác định độ PH trong nuôi cá, tôm nước ngọt (Lò Phú Hải và bà con xã Thanh Luông, huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên).
Đáp: Môi trường nước kiềm cao (giá trị độ pH > 8,5) quá ngưỡng cho phép cũng không thích hợp cho sự sinh trưởng, phát triển của tôm, cá, ba ba, sẽ làm giảm sức đề kháng của cơ thể, chúng ăm kém, còi cọc, mệt mỏi, chậm chạp, các loại vi sinh vật gây bệnh phát triển nhanh và dẽ dàng xâm nhập vào cơ thể ốm yếu gây bệnh cho cá, tôm.
- Độ pH thích hợp của đa số các loài thuỷ sản nước ngọt (tôm càng xanh, cá cá loại, ba ba, ếch) là từ 6,5-8,5. Trong môi trường nước nuôi, nếu độ pH quá thấp, nước chúa quá giới hạn cho phép thường có nhiều khí CO2, thiếu dưỡng khí O2 các vi khuẩn, tảo độc có hại trong môi trường yếm khí phát triển thuận lợi, nhiều vi sinh vật gây bệnh cũng phát triển thích hợp ở môi trường chua này sẽ gia tanưg về số lượng và gây hại cho tôm, cá, ba ba.
- Môi trường nước kiềm cao (giá trị độ pH > 8,5) quá ngưỡng cho phép cũng không thích hợp cho sự sinh trưởng, phát triển của tôm, cá, ba ba, sẽ làm giảm sức đề kháng của cơ thể, chúng ăm kém, còi cọc, mệt mỏi, chậm chạp, các loại vi sinh vật gây bệnh phát triển nhanh và dẽ dàng xâm nhập vào cơ thể ốm yếu gây bệnh cho cá, tôm.
Cách xác định độ pH phù hợp cho tôm, cá, ba ba sinh trưởng, phát triển thuận lợi : Dùng giấy quì tím, đem giấy quì nhúng vào nước, màu của giấy sẽ biến đổi tuỳ thuộc vào độ pH của nước trong ao. So màu này với bảng màu tiêu chuẩn kèm theo mỗi cuộn giấy sẽ biết được giá trị của pH nước.
Kinh nghiệm dân gian: Khi ăn trầu (miếng trầu ăn gồm: lá trầu không có quết một ít vôi tôi, một miếng cau nhỏ, một chút thuốc lào và ít cây vỏ đỏ hay vỏ khoai), ta nhổ bã trầu vào môi trường nước định thử, nếu thấy nước bã trầu giữ nguyên màu đỏ tươi trong 3 - 5 giây trước khi bị hoà loãng là nước trng tính đến kiềm nhẹ (độ pH khoảng 7 - 8) đạt yêu cầu. Ngược lại thấy nước bã trầu có màu đen ngay sau đó là nước rất chua (độ pH: 4,0 - 5,5) cần phải bón vôi để cải tạo, nâng cao giá trị độ pH cho phù hợp với yêu cầu sinh lý của hải sản nuôi.
Vôi là loại vật tư rẻ và thuận tiện dùng để nâng cao độ pH cho môi trường nước ngọt nuôi tôm cá. Tốt nhất là dùng vôi cục hoặc vôi bột mới tở trogn 2- 3 tháng để đảm bảo độ nồng của vôi. Liều lượng sử dụng, cần 2- 3 kg vôi/100m2 mặt nước; khoảng 15 - 30 ngày bón vôi/lần tuỳ vào mức độ thâm canh, thay nước của ao (phản ánh qua độ chua xác định được). Phương pháp sử dụng vôi an toàn cho người lao động là hoà vôi vào nước, đi găng tay cao su té hoặc dùng ống phụt phụt đều khắp mặt ao hồ. Nếu ao hồ có diện tích lớn cần phải đi thuyền thúng để bón vôi.
Mai Hương