Sinh ra trong gia đình người dân tộc Dao ở thôn Bản Sáp, xã Xuân La, huyện Pác Nậm, tỉnh Bắc Kạn. Ngay từ nhỏ, anh Triệu Tòn Lai, sinh năm 1993 đã thấm cái đói, cái nghèo của người dân nơi đây như một điều mặc nhiên. Trong bản Sáp chỉ có vẻn vẹn 45 hộ dân, thì 20 hộ vẫn thuộc diện nghèo. Tuy được sự quan tâm của Đảng, được sự hỗ trợ tích cực của nhà nước, bản Sáp đã có hệ thống đường giao thông thông suốt, điện lưới thắp sáng từng nêp nhà nhưng cuộc sống bà con nơi đây vẫn hết sức vất vả. Nguyên nhân chính vẫn là do thiếu đất canh tác, tuy đất rộng nhưng chủ yếu vẫn là đất rừng, canh tác nương rẫy truyền thống. Lực lượng lao động dôi dư nên hầu hết thanh niên trong bản đến độ tuổi lao động đều rời làng đi làm thuê, làm mướn, hoặc đi làm công nhân các khu công nghiệp ở các tỉnh bạn.
Do hoàn cảnh gia đình khó khăn nên anh Lai nghỉ học sớm và kết hôn. Hiện gia đình anh có 06 nhân khẩu gồm bố, mẹ và vợ chồng anh cùng 02 con nhỏ. Gia đình chỉ có vỏn vẹn 2000 m2 đất trồng lúa và 1ha đất rừng trồng mỡ, lao động chủ yếu theo thời vụ. Làm ruộng cứ nghèo mãi mà chẳng đủ ăn, những ngày nông nhàn anh Lai cùng các bạn trẻ khác đi làm thuê làm mướn kiếm từng ngày công, ở đâu có việc là Lai lại đến xin làm thuê.
Năm 2018, anh Lai chuyển sang làm nghề buôn thịt lợn, anh đi thu mua lợn thịt ở các xã trong huyện rồi mang về nhà mổ mang lên chợ trung tâm huyện bán. Công việc được duy trì đều đặn, mang lại nguồn thu nhập ổn định. Trung bình mỗi ngày anh thu mua 4 - 5 con lợn để bán, lúc cao điểm mua cả chục con. Trung bình mỗi con lợn được lãi 500.000 - 700.000 đồng. Nhờ những tháng ngày vất vả thức khuya dậy sớm đi bắt lợn về mổ bán, gia đình anh dần có nguồn vốn tích lũy, anh đã mua sắm được các vật dụng có giá trị cho gia đình như xe máy, tivi, tủ lạnh…. Anh còn mua cả máy xay sát phục vụ gia đình và bà con trong bản nhằm tăng thu nhập.
Cuối năm 2022, trong đợt rà soát của địa phương đối với các hộ nghèo, cận nghèo, nhận thấy điều kiện kinh tế gia đình so với bà con trong bản cũng không đến nỗi nào, nhà cũng đã có của ăn của để, công việc và thu nhập ổn định, sau khi bàn bạc với gia đình, anh Lai quyết tâm xin rút tên ra khỏi danh sách hộ nghèo. “Ra ngoài, được tận mắt thấy nhiều người cũng như mình vươn lên thoát nghèo, mình còn trẻ, có sức khỏe và thu nhập cũng ổn định thì mình xin thoát nghèo thôi...” anh chia sẻ.
Chăm chỉ, chịu khó, chồng buôn bán, vợ lo phát triển chăn nuôi, làm nông, gia đình anh từng bước đã tích lũy, mua được 1.000 m2 đất thổ cư chuẩn bị làm nhà, và tiếp tục mua thêm 1.600 m2 đất ruộng hai vụ để canh tác, nâng tổng diện tích đất ruộng của gia đình lên 2.600 m2. Ngoài ra, anh còn đầu tư trồng hơn 1 ha cây mơ, phát triển chăn nuôi trâu, bò, lợn... “Dự định năm nay mình sẽ xây ngôi nhà mới và đầu tư nhiều hơn cho phát triển cây ăn quả, chăn nuôi”, Triệu Tòn Lai phấn khởi nói.
Thực hiện tốt chủ trương đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của nhà nước, tham gia đầy đủ các phong trào xây dựng kinh tế xã hội do chính quyền và các đoàn thể địa phương phát động, sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm thoát nghèo của bản thân và gia đình. Anh Lai bàn bạc với gia đình hiến 4.000 m2 đất để phục vụ làm đường, xây dựng nông thôn mới, hiến đất để làm kênh, mương phục vụ tưới tiêu cho đồng ruộng của bản.
Với những thành tích nổi bật trong phát triển kinh tế hộ gia đình và chung tay cùng cộng đồng xây dựng thôn bản, anh Triệu Tòn Lai đã được Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Kạn tặng Bằng khen vì có thành tích tiêu biểu trong thực hiện công tác giảm nghèo, giai đoạn 2020 - 2022. Tại Hội nghị biểu dương, tôn vinh điển hình tiên tiến toàn quốc tháng 6/2023 vừa qua tổ chức tại Hà Nội, Triệu Tòn Lai đã được Đảng, nhà nước biểu dương, tôn vinh là gương điển hình trong xóa đói, giảm nghèo.
Tuấn Dương