Câu hỏi: Sau một đợt mưa kéo dài trong mùa mưa vùa qua, vườn đu đủ gia đình tôi không rõ tại sao thỉnh thỏang lại có vài cây bị chết, mặc dù đất vườn chỉ ẩm ướt chứ không bị ngập như mấy năm trước đây. Xin cho biết nguyên nhân và cách chữa tri?
Nguyễn Văn Tro (Long Thành, Đồng Nai)
Trả lời: Cây đu đủ bị héo rồi chết thường do hai nguyên nhân, một là bị ngập úng lâu ngày làm cho bộ rễ bị hư thối, bị hủy họai dẫn đến không còn khả năng hút dinh dưỡng, nhất là nước nên mặc dù cây đu đủ được ngâm trong nước nhưng vẫn bị héo (kiểu như bị thiếu nước), hai là do nấm Phytophthora spp. tấn công phá hủy bộ rễ của cây, từ đó cũng làm cho rễ không hút được nước, dinh dưỡng nên cây sẽ bị héo và chết (nếu nặng).
Theo chúng tôi hiện tượng cây đu đủ ở vườn nhà bạn bị héo chết có lẽ nguyên nhân do nấm gây ra là nhiều hơn.
Nấm Phytophthora là một lòai nấm rất phổ biến ở nước ta, chúng luôn luôn có sẵn trong đất vườn và gây hại cho rất nhiều lọai cây trồng khác nhau. Lòai nấm này lưu tồn trong đất, trong nước. Do có nguồn gốc thủy sinh nên chúng ưa thích và rất cần có ẩm ướt cao để sinh sản, phát triển và gây hại.Vì thế bệnh thường phát sinh, phát triển và gây hại mạnh trong mùa mưa, nhất là khi nhiệt độ không khí ở mức trên dưới 30 độ C mà đất vườn bị đọng nước và trong đất lại đang có sẵn nguồn bệnh.
Đu đủ là một lọai cây thân mọng nước và mềm yếu, các tổ chức mô bảo vệ yếu, rể đu đủ cũng mềm yếu không có tầng bảo vệ bên ngòai, nên dễ bị thương, bị xây xát, bầm giập do trong qúa trình chăm sóc con người vô ý tạo ra, hoặc do một số lòai côn trùng, tuyến trùng sống trong đất cắn phá tạo ra. Khi có ẩm độ thích hợp (ẩm ướt), nấm dễ dàng xâm nhập, gây hại làm cho hệ thống mạch dẫn bị hủy họai, mất khả năng vận chuyển nước và dinh dưỡng từ đất lên để cung cấp cho cây, làm cho cây bị thiếu hụt nước và hiện tượng héo sẽ xẩy ra. Nếu nặng và kéo dài cây sẽ không có khả năng phục hồi và bị héo rồi chết.
Để hạn chế bệnh bạn có thể áp dụng một số biện pháp sau đây:
-Lên liếp cao và hình mai rùa để vườn không bị đọng nước mỗi khi có mưa to và mưa kéo dài, để vườn luôn khô ráo, không bị ẩm ướt tạo điều kiện thuận lợi cho nấm bệnh phát triển.Trong mùa mưa nếu vườn bị đọng nước, cần xẻ rãnh trên mặt luống để nước mưa nhanh chóng thoát xuống mương.
-Với những vùng đất trũng nên đào mương vườn rộng và sâu (ở những vùng không bị nhiễm phèn) để có nhiều đất tôn cao liếp trồng, đồng thời còn có tác dụng rút bớt nước trong vùng rễ của cây mỗi khi có mưa.
-Không nên trồng quá dầy, đồng thời thường xuyên vệ sinh vườn tược, làm sạch cỏ dại trong vườn và cỏ rác tủ dưới gốc đu đủ để vườn luôn được thông thóang, khô ráo.
-Trong qúa trình chăm sóc, làm cỏ...cố gắng đừng tạo vết thương xây xát cho cây, nhất là phần gốc, rễ.
-Khi vườn chớm bị bệnh cần gỉam bớt lượng phân đạm. Nếu bệnh nặng có thể ngưng hẳn việc bón phân đạm, đồng thời bón bổ xung thêm phân lân và kali, tăng cường bón phân hữu cơ hoai mục cho cây (nhất là phângà).
-Có thể dùng thuốc Aliette 80WP, Manzate 200-80WP, Manozeb 80WP, Ridomil MZ -72 WP (hoặc BHN)…để phun xịt (chủø yếu ở phần gần dưới gốc ).Trước khi dùng bạn nhớ đọc kỹ hướng dẫn của nhà sản xuất có in sẵn trên nhãn thuốc).