Câu hỏi: Vài tháng gần đây, cây Bắp cải ở chỗ chúng tôi xuất hiện một lọai chứng bệnh như sau: trên rễ (cả rễ chính và rễ phụ) và gốc cây tự nhiên nổi lên những cục u bướu sần sùi, kích thước to nhỏ khác nhau, lá bị héo vàng dần, bắp không phát triển được, nếu bệnh gây hại sớm thì lá không cuốn lại được. Xin được nói rõ về bệnh này? Liệu có cách nào để khắc phục?
Vũ Văn Năng (Phường 8)
và một số bà con trồng rau ở phường 11, Tp. Đà lạt
Trả lời: Qua mô tả của các bạn chúng tôi cho rằng cây bắp cải ở chỗ các bạn có lẽ đã bị bệnh Sưng rễ (có người gọi là bệnh nốt sần rễ). Bênh này do nấm Plasmodiophora brassice Wor. gây ra, đây là một lọai nấm ký sinh chuyên tính. Qua trao đổi với đồng nghiệp của chúng tôi ở Tp. Đà lạt, chúng tôi được biết cho đến nay (tháng 2/2004) bệnh mới xuất hiện và gây hại nhiều khỏang gần một năm trở lại đây. Ngoài Đà lạt bệnh còn gây hại ở một số nơi của huyện Đức trọng, Đơn Dương...
Theo điều tra của các nhà khoa học thì nấm bệnh này có thể gây hại trên 100 lọai cây trồng và cả cây dại khác nhau trong họ thập tự. Hiện tại ơ Đà lạt của các bạn bệnh chủ yếu gây hại trên cây bắp cải và cây súp lơ (cải bông), còn những cây khác trong họ thập tự như Su hào, một số lọai rau cải khác...rất ít bị bệnh.
Khác với nhiều lòai nấm gây bệnh cho cây trồng khacù, lòai nấm này hầu như chỉ thấy gây hại ở bộ phận rễ của cây nằm sâu trong đất, làm cho bộ rễ và cả phần gốc của cây bị song nổi cục sần sùi, thành những u bướu, những u bướu này tập trung thành từng đám hoặc nằm rải rác theo chiều dài của rễ cây như tràng hạt.
Khi mới bị bệnh thân lá của cây chưa thấy có triệu chứng gì rõ rệt, nhưng về sau cây sinh trưởng chậm, những lá già phía dưới héo dần (nhưng sau một đêm có sương, sáng ra cây có thể tươi trở lại). Nếu bị hại nặng thân lá sẽ chuyển dần sang mầu vàng, thô, héo rũ rồi chết lụi dần. Gây thiệt hại rất lớn cho người sản suất.
Bào tử của nấm bệnh có thể tồn tại nhiều năm ở trạng thái tĩnh trong các u sưng của rễ cây bị bệnh nằm trong đất, đây là nguồn bệnh duy nhất lây truyền cho các vụ sau. Khi các u sưng ở rễ thối mục sẽ giải phóng các bào tử tĩnh vào trong đất. Gặp điều kiện thuận lợi (nhiệt độ khỏang 16 độ C, ẩm độ đất trên 45%) sẽ nẩy mầm thành các bào tử động, xâm nhập vào rể cây bắp cải qua lông hút, chót đầu rễ, qua vết thương xây xát ở rễ hoặc ở những vị trí mọc ra các rễ phụ. Sau khi xâm nhập, tế bào rễ bị kích thích, sinh sản mạnh, số lượng tăng rất nhanh, kích thước phình lớn tạo ra các u sưng trên rễ như các bạn đã thấy.
Để hạn chế tác hại của bệnh, các bạn có thể áp dụng một số biện pháp sau đây:
-Nên trồng những giống có khả năng chống chịu được với bệnh.
-Khi trồng, chỉ sử dụng những cây giống không bị nhiễm bệnh. Muốn vậy vườn ươm phải được chuẩn bị rất kỹ, tốt nhất là nên đặt vườn ươm trên những mảnh đất chưa có trồng những cây thuộc họ thập tự như bắp cải, súp lơ, su hào, các lọai cải ăn lá, ăn củ khác...để đảm bảo trong đất không có sẵn nguồn nấm bệnh lây lan sang cây con. Nếu đất chọn làm vườn ươm đã có trồng cây họ thập tự thì trước khi gieo ương hạt giống cần phải thu gom thật kỹ những tàn dư của cây trồng này, đặc biệt là bộ rễ, đưa ra khỏi ruộng rồi tiêu hủy. Cày xới kỹ ruộng để chôn vùi bớt nguồn bệnh xuống tầng đất dưới. Trên ruộng trồng cũng phải làm thật kỹ như vậy.
-Bón thêm vôi bột để hạ bớt độ chua, nâng độ pH lên mức trung tính.
-Tăng cường bón phân hữu cơ hoai mục, lên liếp cao chống úng nước, vun gôc kịp thời sau khi bón thúc để cây mọc ra nhiều rễ phụ, bộ rễ phát triển khỏe, giúp cây sinh trưởng và phát triển tốt.
-Không nên trồng cải bắp hoặc những cây thuộc họ thập tự liên tục trong nhiều năm, nếu điều kiện cho phép sau khi trồng một vài vụ cải bắp, su hào...nên luân canh một vài vụ với cây trồng nước như lúa, rau muống...
-Thường xuyên kiểm tra ruộng rau để phát hiện sớm cây bị bệnh, nhổ bỏ hết thân rễ đưa ra khỏi ruộng rồi tiêu hủy.