Câu hỏi: Cứ vào mùa mưa cây mít ở chỗ chúng tôi thường hay bị một chứng bệnh như sau: ở dưới gốc thân, hoặt trên cành lớn (nhưng ít hơn) bị chẩy ra nhựa mủ mầu nâu đỏ. Sau đó một thời gian lá bị vàng dần tư phía trên ngọn vàng xuống. Nếu nặng có thể làm cho lá bị rụng hết, đến lúc này thấy vỏ cây bị bong ra, làm cho cả cây họặc cành bị chết. Xin cho biết đó là chứng bệnh gì? Có cách nào để phòng ngừa và chữa trị loại bệnh này?

Vũ Tiến Long (Long Thành-Đồng Nai)

Trả lời: Qua mô tả của bạn, kết hợp với những gì hiểu biết được về sâu bệnh hại trên cây mít, chúng tôi cho rằng có lẽ cây mít chỗ bạn đã bị chứng bệnh thối gốc chẩy mủ. Bệnh do nấm Phytophthora palmivora gây ra. Ngoài cây Mít bệnh này còn gây hại rất nhiều cây ăn trái khác như sầu riêng, vú sữa, cam, quýt, bưởi, xòai, nhãn, đu đủ, sapô, táo…
Cây bị bệnh có triệu chứng như sau: đầu tiên vùng gốc bị chẩy nhựa (mủ) mầu đỏ nâu (ảnh III-12), khi bóc lớp vỏ ở chỗ bị bệnh sẽ thấy phần gỗ phía dưới có mầu hồng nhạt và có những đốm mầu hơi tím, viền gợn sóng. Nếu không phát hiện sớm và chữa trị kịp thời bệnh sẽ lan rộng ra xung quanh, sau vài tháng có thể bao kín hết cả chu vi gốc (chỗ bị bệnh), làm cho rễ bị thối, đến lúc này lá trên ngọn bị vàng và rụng, sau đó các lá phía dưới cũng bị vàng và rụng dần làm cho cây bị chết. Nấm bệnh cũng có thể làm trái bị thối.
Đúng như bạn đã quan sát thấy, bệnh thường gây hại nhiều trong mùa mưa, những vườn đất thấp ẩm ướt, cỏ rác, lá cây... chất đống xung quanh vùng gốc, làm cho vùng gốc luôn có độ ẩm cao, những vườn trồng qúa dầy, tán lá rậm rạp, bít bùng thường là những vườn bị bệnh gây hại nhiều hơn. Do cùng là kí chủ của nấm P. palmivora nên những cây mít trồng lẫn trong các vườn sầu riêng, cạnh những vườn tiêu...cũng là những cây thường bị hại nhiều hơn những cây khác.
Để hạn chế tác hại của bệnh bạn phải áp dụng sớm các biện pháp sau đây:
-Khi lập vườn cần dọn sạch sẽ thân, cành, lá và nhất là rễ của cây trồng cũ trong vườn, đặc biệt là những lọai cây thường bị loại nấm này gây hại như đã nêu ở phần trên.
-Phải lên luống cao, hình mai rùa để có thể thoát nước tốt trong mùa mưa. Ở những vùng đất thấp phải có hệ thống bờ bao xung quanh để kịp thời bơm nước ra khỏi vườn khi cần thiết để vườn luôn luôn được khô ráo.
-Không nên trồng qúa dầy, thường xuyên cắt tỉa bỏ những cành bị sâu bệnh, cành tăm mọc trong tán, cành không có khả năng cho trái...vệ sinh sạch sẽ cỏ dại, không tủ cỏ rác xung quanh gốc để vườn luôn thông thoáng, khô ráo.
-Tăng cường bón thêm phân hữu cơ tạo thuận lợi cho những loại vi sinh vật đối kháng với nấm gây bệnh phát khiển tốt, góp phần kìm hãm sự phát triển của nấm gây bệnh.
-Với những vườn, những cây đang bị bệnh cần gỉam bớt lượng phân đạm. Nếu bệnh nặng có thể ngưng hẳn việc bón phân đạm, chờ đến khi hết bệnh mới bón đạm trở lại, đồng thời bón bổ xung thêm phân lân và kali.
-Kiểm tra vườn cây thường xuyên để phát hiện sớm chỗ bị bệnh khi chúng còn chưa lan rộng, sau đó dùng dao sắc tách cạo bỏ hết phần vỏ chỗ bị bệnh (nhớ thu gom chỗ vỏ bị bệnh vừa cạo ra khỏi vườn và tiêu hủy). Rồi dùng ba muỗng canh thuốc Copper-zine pha với nửa lít nước (hoặc 10-20 cc thuốc Aliette, hay 20-30 gram thuốc Ridomil pha trong một lít nước), lấy chổi hay cọ sơn nhúng nước thuốc quét lên chỗ bị bệnh vừa cạo và vùng lân cận .
-Phun lên gốc cây và tưới ngừa xung quanh gốc bằng một trong các loại thuốc như: Aliette 80WP, Vialphos 80BHN, Vimancoz 80BTN, Ridomil 240EC, Metazeb 72WP, Ricide 72WP, Mancolaxyl 72WP...Trước khi trồng khoảng năm, bẩy ngày nên khử trùng đất bằng cách tưới vào hố trồng bằng một trong các loại dung dịch thuốc vừa nêu trên (về cách sử dụng thuốc bạn có thể đọc hướng dẫn có ghi trên bao bì).