Câu hỏi: Cây thanh long của gia đình tôi gần đây có nhiều nhánh thường hay bị hiện tượng vàng úng, thối và có mùi hôi rất khó chịu, có nhánh bị thối rữa hòan tòan, làm cho cây còi cọc, cho ít trái, trái nhỏ nếu nặng cây sẽ không cho trái. Xin cho biết đó là chứng bệnh gì? Cách phòng trị chúng?
Nguyễn Văn Nha (Đăng Hưng Phước, Chợ Gạo, Tiền Giang)


Trả lời: Hiện tượng nhánh thanh long bị thối mà bạn đã mô tả chúng tôi cũng đã gặp ở những vườn thanh long khác, nhất là vào mùa mưa hoặc vào những thời gian có sương mù nhiều trong năm. Đây là một bệnh do vi khuẩn gây ra. Lòai vi khuẩn này xâm nhập vào trong cây thông qua các vết thương cơ giới trên cây như vết cắn phá của một số lòai kiến, sâu hại, vết thương do nhà vườn đã vô ý tạo ra trong qúa trình chăm sóc vườn, những vết thương do cắt tỉa nhánh hàng năm, vết xây xát do các nhánh cọ quyệt vào nhau, vết gẫy nứt tự nhiên của những nhánh do mang qúa nhiều trái nặng kéo xuống...
Sau khi xâm nhập vào bên trong cây vi khuẩn bắt đầu gây hại, nhân nhanh số lượng và lan rộng dần ra xung quanh, làm cho phần mô mềm của nhánh đang từ mầu xanh chuyển dần sang mầu vàng, mọng nước (úng nước)và thối rữa ra (ảnh III-51b), đến lúc này chúng có mùi hôi rất khó ngửi (gần giống như mùi hôi thối của bệnh vi khuẩn gây thối nhũn trên cây bắp cải, trên cây hành, trên cây rau tần ô...). Cứ thế vết bệnh tiếp tục kéo dài lên phía trên và cả xuống phía dưới vị trí bị xâm nhiễm. Nếu không phun xịt thuốc kịp thời, lại gặp điều kiện thời tiết mưa, ẩm bệnh có thể hủy họai hòan tòan phần mô mềm của nhánh đó, sau đó phần mô mềm bị chết khô đi, chỉ còn lại phần “lõi gỗ” bên trong của nhánh, “lõi gỗ” này sẽ khô dần rồi mục gẫy (ảnh III-51a). Những cây bị hại nặng sẽ cho năng suất rất thấp do cho ít trái, trái nhỏ. Nếu bị hại nặng nhìn vườn thanh long thấy xơ xác và có thể không cho thu họach trái.
Để hại chế tác hại của bệnh đến mức thấp nhất, bạn có thể áp dụng kết hợp một số biện pháp sau đây:
-Phải thiết kế liếp trồng hình mai rùa và có xẻ rãnh thóat nước để vườn không bị đọng nước, ẩm ướt trong mùa mưa.
-Không lấy nhánh ở những cây đã bị bệnh để làm giống cho vườn khác.
-Khi tỉa nhánh để làm giống nên hạn chế việc cắt ngang ở chỗ phần mềm của nhánh, nên chọn chỗ tóp nhỏ lại của nhánh để cắt. Sau khi cắt không được đem giâm trồng ngay mà nên lấy vôi bôi vào chỗ vết cắt, sau đó chờ cho chỗ vết cắt khô nhựa rồi mới đem trồng.
-Không nên khỏang cách qúa dầy, để tạo cho vườn luôn thông thóang.
-Khi cây thanh long chưa giao tán, không nên trồng xen để “lấy ngắn nuôi dài” bằng một số lọai cây thường hay bị lọai bệnh này gây hại như cây bắp cải, cây tần ô, cây hành...
-Trong quá trình chăm sóc vườn hàng ngày cố gắng hạn chế việc tạo ra những vết thương cơ giới cho cây.
-Nếu thấy có nhiều kiến trên cây hoặc dưới gốc cần phun thuốc diệt kiến trên cây (bằng những lọai thuốc trừ sâu thông thường) hoặc dùng một số lọai thuốc hột như Basudin, Furadan, Regent, Padan...rải xuống xung quanh gốc để tiêu diệt và xua đuổi kiến. Dọn sạch cỏ rác, lá cây mục... xung quanh gốc thanh long để phá vỡ nơi trú ngụ của kiến.
-Nếu vườn thường bị bệnh hại nặng, sau mỗi lần tỉa nhánh nên dùng vôi bôi vào chỗ vết cắt, không nên cắt tỉa nhánh vào những ngày trời có mưa.
-Thường xuyên làm vệ sinh sạch sẽ cỏ dại trong vườn, cắt tỉa bỏ những nhánh già thòng xuống dưới giàn không có khả năng cho trái để vườn luôn thông thóang, khô ráo.
-Nếu nhánh đã bị bệnh gây hại nặng nên cắt bỏ nhánh rồi dùng vôi bôi lên vết cắt. Vào mùa thường bị bệnh gây hại nên phun xịt thuốc định kỳ khỏang 10 ngày một lần bằng một vài lọai thuốc như: Starner 20WP; New Kasuran 16,6BTN; Canthomil 47WP; BL.Kanamin 47WP; ...