Câu hỏi: Gần đây cứ vào mùa ra trái, cam quýt chỗ tôi thường có nhiều con bọ xít gây hại, làm cho trái bị vàng thối và rụng. Những con lớn to cỡ móng tay cái có mầu xanh giống mầu của lá cam quýt, có hai gai nhọn ở gần trên đầu chĩa ra hai bên, lại có cả những con nhỏ hình bầu dục có mầu nâu nhạt hay vàng hơi nâu, trên lưng có nhiều chấm mầu đen, mầu đỏ nằm ở giữa và chạy thành một vòng xung quanh lưng. Những vườn có nhiều con này có thể thấy mùi hôi. Xin ch biết có cách nào để phòng trị lọai bọ xít này?
Nguyễn Văn Tiến (Lấp Vò, Đồng Tháp)
Và một vài bà con ở Định Quán, Đồng Nai)


Trả lời: Những con bọ xít mà các bạn mô tả theo chúng tôi có thể là con bọ xít xanh (có người gọi là bọ xít cam, hay con bù hút cam) chúng có tên là Rhynchocoris humeralis, chúng chuyên hại trên trái của cây cam quýt. Cả hai con mà các bạn mô tả thực ra chỉ là một lòai nhưng ở hai tuổi khác nhau, con lớn có mầu xanh lá cây là con ở tuổi trưởng thành, còn những con nhỏ là những con đang ở tuổi ấu trùng.
Con trưởng thành có hình ngũ giác mầu xanh lá cây, bóng và dài khoảng 2 cm, có hai gai nhọn ở phía trước hai bên ngực, hai bên mép bụng có rìa hình răng cưa , kim chích dài đến cuối bụng. Bọ trưởng thành thường hoạt động vào lúc sáng sớm hay chiều mát, khi trời nắng gắt chúng ẩn lấp dưới tán lá.
Con cái đẻ trứng thành từng ổ (khoảng 10-15 qủa /một ổ) ở trên vỏ trái hoặc trên những lá nằm gần với trái. Trứng hình tròn, khi mới đẻ trứng có mầu trắng trong, sau đó chuyển dần sang mầu vàng nhạt, khi sắp nở có mầu đen ở phần đầu. Sau đẻ khoảng sáu, bẩy ngày thì trứng nở.
Ấu trùng (bọ xít non) khi mới nở dài khoảng 2-3 mm và thường sống tập trung xung quanh ổ trứng sau đó phân tán dần để chích hút dịch trái, cơ thể của ấu trùng có hình bầu dục mầu nâu vàng hoặc mầu xanh lục, trên lưng có nhiều đốm mầu đỏ, mầu đen, xung quanh mặt lưng có một hàng chấm đen xếp theo hình bầu dục
Cả con trưởng thành và con ấu trùng đều dùng vòi để chích hút dịch trái từ khi trái còn rất nhỏ. Chỗ vết chích có một chấm nhỏ và một quầng mầu nâu. Nếu trái còn nhỏ đã bị bọ chích hút nhiều thì trái sẽ vàng, chai và rụng sớm, nếu trái đã lớn mới bị bọ gây hại thì trái dễ bị thối rồi rụng. Một con bọ xít có thể chích hút gây hại cho nhiều trái. Chúng thường xuất hiện và gây hại ở những vườn rậm rạp, cành lá um tùm, những vườn cam quýt đã gìa có nhiều bóng mát (nhất là ở giai đoạn trái còn non)… nhiều hơn những vườn khác. Nếu mật số bọ xít cao, khi đi vào vườn ta có thể ngửi thấy cả mùi hôi đặc trưng do chúng tiết ra.
Để hạn chế tác hại của bọ xít các bạn có thể áp dụng kết hợp một số biện pháp sau:
-Không nên trồng qúa dầy, thường xuyên cắt bỏ các cành gìa, cành bị sâu bệnh, cành tược... để vườn luôn được thông thoáng hạn chế nơi trú ngụ và tác hại của chúng.
-Thu thập và nhử nuôi kiến vàng trong vườn cam quýt để kiến tiêu diệt bọ xít.
-Dùng vợt tay để bắt bọ xít vào lúc sáng sớm hay chiều mát, thường xuyên kiểm tra trái và những lá gần trái để phát hiện và thu gom ổ trứng của chúng đem tiêu hủy.
-Ơ những vườn thường xuyên bị bọ xít gây hại nặng hàng năm thì từ khi tượng trái trở đi (hoặc ở những vườn có mật số bọ xít cao khoảng 3-4 con /100 trái) nên sử dụng một số loại thuốc như: Bassa 50EC (hoặc Bassan 50EC, Basatigi 50EC, Hoppercin 50EC, Vibasa 50EC…), Sherpa 10EC/25EC (hoặc Cyper25EC, Visher25ND, Cyperan 50EC/10EC /25EC…), Fastac 5EC (hoặc Vifast 5ND, Visca 5EC…)v.v…để phun xịt. Trước khi sử dụng các bạn cần đọc kĩ hướng dẫn của nhà sản xuất có in trên nhãn thuốc. Sau khi xịt khoảng một tuần nếu thấy vẫn còn bọ xít thì nên xịt thêm một đến hai lần nữa .