Câu hỏi: Trên những ruộng bắp ở vùng cháu gần đây thường hay bị một chứng bệnh cụ thể như sau: trên lá có những vết nhỏ dài hình bầu dục lớn cỡ như hạt gạo mầu nâu xám, xung quanh mầu nâu đỏ, bên cạnh đó cũng có những vết lớn hơn hình thoi nhọn ở hai đầu, dài khỏang trên dưới một phân, cũng có những vết dài cỡ năm, bẩy phân, mầu nâu, xám…nhất là trên lá già và ở những ruộng bắp xấu. Xin cho biết đó là chứng bệnh gì? cách điều trị chúng sao cho có kết qủa cao?

Lê Vũ Đình Nhân (Châu Thành, An Giang)
và một vài bà con ở Đồng Nai
Trả lời: Qua cách mô tả của cháu và các bạn chúng tôi đóan rằng cây bắp (cây ngô) ở chỗ cháu và các bạn có lẽ đang bị bệnh đốm lá gây hại. Theo các nhà chuyên môn thì bệnh đốm lá có hai lọai: một là bệnh đốm lá nhỏ do nấm Helminthosporium maydis gây ra, hai là bệnh đốm lá lớn do nấm Helminthosporium turcicum gây ra. Hai bệnh này gây hại khá phổ biến ở các vùng trồng bắp của nước ta, đúng như nhận xét của cháu và các bạn, bệnh đốm lá thường gây hại nhiều ở những ruộng bắp xấu tức là những ruộng không có sự đầu tư thâm canh làm cho cây còi cọc, xấu, ngòai ra những ruộng đất xấu, đất trũng hay bị úng nước, ruộng có kết cấu thịt nặng, chặt, dễ đóng váng, hoặc những ruộng thường xuyên bị thiếu nước...làm cho cây bắp sinh trưởng kém, còi cọc, không phát triển được cũng là những ruộng thường bị bệnh gây hại nhiều hơn những ruộng khác, nhất là từ sau khi cây bắp trỗ cờ trở đi. Để cháu và các bạn dễ phân biệt, chúng tôi xin nêu sơ qua về một số đặc điểm của hai bệnh này:
-Bệnh Đốm lá nhỏ:
Ban đầu vết bệnh chỉ nhỏ như mũi kim , mầu hơi vàng sau đó phát triển dần thành hình tròn hoặc bầu dục nhỏ có chiều dài khỏang 5-6 mm và chiều rộng khỏang 1-1,5mm, mầu nâu hoặc hơi xám, có viền nâu đỏ xung qøuanh, nhiều khi vết bệnh có quầng vàng. Ngòai lá, bệnh còn gây hại trên cả bẹ lá và hạt. Bệnh có thể phát sinh rất sớm ngay từ khi cây ngô mới ra được 2-3 la.ù
-Bệnh Đốm lá lớn:
Vết bệnh dài và có dạng hình thoi, mầu nâu hoặc xám bạc, không có quầng vàng. Vết bệnh thường dài khỏang 5-15mm, rộng khỏang 2-4 mm, cũng có những vết dài khỏang 5-10cm. Nếu nặng nhiều vết hòa lẫn với nhau làm cho cả phiến lá khô táp, rách tươm ở đầu chót lá. Bệnh thường xuất hiện trước tiên ở những lá già phía dưới, sau đó lan dần lên những lá phía trên và có thể ở cả những lá bi, bệnh thường phát sinh từ khi cây bắp đã có 7-8 lá trở đi.
Để phòng trị bệnh cháu và các bạn có thể tiến hành một số biện pháp sau đây:
-Nên gieo trồng bắp ở những ruộng đất thịt nhẹ hoặc cát pha, có hệ thống tưới tiêu tốt, đảm bảo thóat nước trong mùa mưa và có đủ nguồn nước để chủ động tưới cho cây bắp trong mùa khô, tạo cho cây bắp sinh trưởng và phát triển thuận lợi.
-Sau mỗi vụ thu họach cần thu gom sạch sẽ những tàn dư của cây bắp như lá, thân, bẹ... đưa ra khỏi ruộng rồi tìm cách tiêu hủy như làm chất đốt, cho bò ăn càng sớm càng tốt. Trước khi gieo trồng cần cày, bừa, xới ruộng kỹ để chôn vùi tàn dư cây bệnh còn sót lại trên ruộng xuống lớp đất sâu để tiêu diệt nguồn bệnh lây lan cho vụ bắp sau.
-Phải chăm sóc chu đáo, bón phân và tưới nước đầy đủ để cây bắp sinh trưởng và phát triển tốt, đây là một biện pháp hết sức quan trọng trong việc phòng ngừa bệnh.
-Khi ruộng đã bị bệnh cháu và các bạn có thể sử dụng một trong những lọai thuốc như: Tilt super 300EC; Kumulus 80DF; Microthiol special 80WP; Dizeb-M45 80WP; Mannozeb 80WP...để phun xịt. Trước khi sử dụng cần đọc kỹ hướng dẫn cách sử dụng thuốc có in trên vỏ bao bì.
-Nếu ruộng bắp thường xuyên bị bệnh gây hại nặng nên luân canh một vài vụ với một số lọai rau mầu khác, để cắt đứt cầu nối của bệnh, sau một vài vụ lại tiếp tục trồng bắp trở lại.