Câu hỏi: Không rõ tại sao vài năm gần đây cây bí xanh ở chỗ chúng tôi thường bị một căn bệnh có triệu chứng như sau: từ khi lá chuyển sang tuổi bánh tẻ trở đi thí trên lá bắt đầu xuất hiện những vết lám tấm trắng như cám, lâu dần cả lá biến thành mầu bạc trắng trong khi gân lá vẫn còn xanh, phiến lá bị biến dạng, mép lá cong lên phía trên, cây còi cọc, ra hoa đậu trái ít. nếu nhìn thật kỹ thì thấy ở mặt dưới của lá có những con vật nhỏ li ti như con bọ mạt gà, mầu xanh vàng, mầu hồng hay đỏ đậm. Có phải những con vật này đã làm cho lá bí bị bệnh. Nếu đúng xin được hướng dẫn cách phòng trị?
Nguyễn Văn Vĩnh (Vĩnh Cửu, Đồng Nai)


Trả lời: Qua thư mô tả của bạn kết hợp với tình hình thực tế mà chúng tôi đã có dịp quan sát được ở một vài vùng trồng rau ở miền Tây Nam bộ, chúng tôi cho rằng cây bí xanh ở chỗ bạn không bị bệnh gì hết mà đây chính là triệu chứng do những con vật nhỏ li ti mà bạn đã nói trong thư gây ra. Những con vật này là con nhện đỏ thường gây hại nhiều cho rau mầu và cây ăn trái trong vài năm gần đây.
Cơ thể của lòai nhện này rất nhỏ, chúng chỉ lớn khỏang gần một ly như con mạt gà, vì thế nếu không chú ý chúng rất dễ bị lọt lưới mỗi khi chúng ta ra ruộng kiểm tra sâu bệnh trên cây bí. Con trưởng thành đẻ trứng trên lá bí, khi mới nở nhện con có mầu xanh vàng lợt, khi lớn chúng chuyển dần sang mầu hồng, đến khi trưởng thành chúng có mầu đỏ đậm. Nếu nhìn dưới kính lúp có độ phóng đại lớn sẽ thấy chúng có 8 chân, trên mình có nhiều lông nhọn. Cả nhện trưởng thành và nhện non thường tập trung ở mặt dưới của phiến lá, cạp ăn biểu bì và hút dịch của lá từ khi lá bước vào giai đọan bánh tẻ trở đi. Mới nhìn những vết này giống như những hạt cám lấm tấm bám trên lá. Nếu mật số nhện cao, vết cạp sẽ tăng lên lối liền lại với nhau làm cho cả lá biến thành mầu bạc trắng (ảnh ), đến lúc này nhện có thể tràn lên gây hại cả mặt trên của phiến lá. Khi bị hại nặng phiến lá sẽ bị biến dạng, mép lá cong lên phía trên. Đúng như bạn đã quan sát thấy, mặc dù phiến lá bị mất mầu nhưng gân lá vẫn còn xanh. Nhìn xa giàn bí như bị bạc trắng, cây còi cọc, ra hoa đậu trái ít.
Để phòng trị nhện, bạn có thể áp dụng kết hợp một số biện pháp như sau:
-Không trồng qúa đầy để giàn bí luôn được thông thóang.
-Kiểm tra giàn bí thường xuyên để phát hiện và có biện pháp diệt trừ nhện kịp thời. Muốn phát hiện nhện bạn nên dùng kính lúp học sinh có độ phóng đại tương đối lớn. Nếu không có kính lúp bạn có thể kiểm tra mật số nhện bằng cách gián tiếp như sau: ngắt lấy những lá bí nghi đang có nhện đặt ngửa lá trên một tờ giấy trắng rồi dùng tay miết mạnh vào mặt lá, nếu thấy trên mặt tờ giấy xuất hiện những chấm nhỏ có mầu đỏ, mầu hồng hay mầu xanh vàng thì những vết đó chính là dịch cơ thể của những con nhện bị vỡ ra dính vào. Những chấm này càng nhiều, chứng tỏ mật độ nhện càng cao.
-Nếu thấy có nhiều nhện bạn nên dùng luân phiên bằng một trong các lọai thuốc sau đây: Comite 73EC; Danitol 10EC; Ortus 5EC; Pegasus 500SC; Cascade 5EC; Nissoran 5EC...Khi xịt bạn nhớ xịt ướt cả mặt dưới và mặt trên của lá. Nhớ phải bảo đảm thời gian cách li của thuốc. Sau khi xịt thuốc nên bón bổ xung thêm phân cho cây.
-Nếu ruộng bí ở vùng bạn thường xuyên bị nhện đỏ gây hại nặng các bạn nên vận động nhau cùng luân canh cây bí một vài vụ với cây trồng nước như cây lúa, cây rau muống...nếu điều kiện cho phép./.