Câu hỏi: Trên cây chôm chôm ở chỗ chúng tôi thường có những con vật nhỏ như hạt mè, hình bầu dục, trên lưng phủ một lớp phấn trắng, nếu nhìn kỹ thì thấy xung quanh người chúng có những tua rất ngắn mầu trắng. Chúng làm cho trái non bị khô chết và rụng, trái chín ăn không ngọt ...Xin cho biết có cách nào để phòng trị chúng ?

Đỗ Như Ý (Định Quán, Đồng Nai)
Trả lời: Qua mô tả của bạn kết hợp với những gì mà chúng tôi đã hiểu biết được về cây chôm chôm, chúng tôi cho rằng cái con vật đang gây hại trên cây chôm chôm ở chỗ bạn là một loài rệp. Qua điều tra của các nhà chuyên môn thì trên cây chôm chôm thuờng có một vài loài rệp gây hại, nhưng phổ biến nhất là loài Rệp sáp phấn (Planococcus lilacinus), có lẽ con rệp ở chôm chôm nhà bạn là loài rệp này, vì qua mô tả chúng tôi thấy chúng khá giống nhau. Đây là một loài côn trùng đa ký chủ vì ngoài cây chôm chôm chúng còn gây hại trên nhiều loại cây ăn trái khác như Oåi, Táo, Sapô, Cam quýt, Mãng câu ta, Mãng câu xiêm, mít...Nhiều nhà vườn cho rằng loài rệp này là một trong vài đối tượng sâu bệnh thường gây hại nặng nhất cho cây chôm chôm.
Con trưởng thành cái của lòai rệp này dài khỏang 2,5-4 ly, chiều ngang cơ thể khỏang 0,7-3 ly. Rìa mỗi bên cơ thể có 18 sợi tua trắng. Cơ thể phủ đầy chất sáp trắng như bông nên có người gọi là rầy bông hay rệp bông. Rệp gây hại từ khi trái còn non, chích hút trên cuống trái và trái. Chúng thường tập trung rất nhiều ở những chùm trái dầy chặt, trong suốt giai đoạn phát triển của trái từ khi còn nhỏ cho đến lúc chín. Trên trái non nếu mật số của rệp cao sẽ làm cho trái không phát triển được và có thể bị rụng sớm. Nếu mật số rệp thấp hoặc tấn công khi trái đã lớn thì trái vẫn tiếp tục phát triển nhưng ăn không ngon, ăn lạt, chua. Trong qúa trình sống rệp tiết ra mật ngọt tạo môi trường thích hợp cho mấm bồ hóng (Capnodium sp.)phát triển, làm trái bị phủ một lớp bồ hóng, mầu đen bẩn, bán không được giá cao, gây thiệt hại cho nhà vườn. Loài rệp này ít di chuyển, chúng sống cộng sinh với kiến đen. Bằng cách kiến đen tha rệp từ nơi này sang nơi khác, từ cây này sang cây khác mỗi khi chỗ rệp đang chích hút đã cạn kiệt nhựa. Ngược lại, trong chất bài tiết của rệp có chứa nhiều chất đường mật làm thức ăn cho kiến.
Như đã nói ở phần trên do đây là một loài côn trùng đa kí chủ, vì thế việc phòng trị chúng không phải lúc nào cũng thu được kết quả mong muốn, do chúng thường xuyên có mặt trên những loại cây khác nhau trong vườn.
Để phòng trị rệp bạn nên áp dụng kết hợp nhiều biện pháp sau đây:
- Không nên trồng với mật độ quá dầy để vườn luôn được thông thoáng.
- Vệ sinh vườn tược thường xuyên, cắt tỉa bỏ những cành bị sâu bệnh, cành nằm khuất trong tán lá... để vườn luôn thông thoáng. Chăm sóc chu đáo để cây chôm chôm sinh trưởng và phát triển tốt, có sức chống đỡ với rệp.
- Dọn sạch cỏ rác, lá cây mục tủ ở xung quanh gốc để phá vỡ nơi trú ngụ của kiến, nếu thấy xung quanh gốc có nhiều kiến có thể dùng thuốc Padan, Basudin hoặc Regant hột rải xung quanh gốc hoặc xịt thuốc trừ sâu để diệt kiến, hạn chế không cho kiến tha rệp từ cây này sang cây khác.
- Thường xuyên kiểm tra vườn để phát hiện và phun thuốc diệt trừ rệp kịp thời nhất là ở giai đoạn cây đang có bông, trái non, trái đang phát triển. Để diệt trừ rệp bạn có thể sử dụng một trong các loại thuốc như: Applaud 10WP; Supracid 40EC/ND; Suprathion 40EC; Dầu khoáng DC-Tron Plus 98,8EC; Bitox 40EC/50EC; Butyl 10WP... phun trực tiếp vào chỗ có rệp bu bám. Ở giai đoạn trái già sắp chín nếu có xịt thuốc phải chú ý bảo đảm thời gian cách ly của thuốc để giữ an tòan cho người ăn,. Trườc khi xử dụng nên đọc kỹ hướng dẫn cách xử dụng của nhà sản xuất có in sẵn trên vỏ bao bì . Nếu trong vườn ngoài cây chôm chôm bạn còn trồng những loại cây ăn trái khác thì khi phun thuốc diệt rệp bạn cũng nên xịt thuốc diệt rệp trên những loại cây này, tránh để chúng lây lan sang cây chôm chôm, mỗi khi cây chôm chôm đã được xịt thuốc.