Câu hỏi: Vườn mận nhà chúng tôi khi chín thường bị một lọai sâu dòi đục vào bên trong ăn phá làm cho ruột trái bị thối rữa và rụng hàng lọat, nhất là vào mùa mưa. Đã xịt nhiều lọai thuốc mà cũng không thấy bớt. Xin cho biết đó là con sâu gì? Có cách nào để phòng trị lọai sâu dòi này?

Nguyễn Văn Thắng
và một số nhà vườn ở Long Thành Đồng Nai)

Trả lời: Những con sâu mà các bạn đã mô tả khá kỹ trong thư, theo chúng tôi đó là ấu trùng (con dòi) của con Ruồi đục trái mận (Bactrocera dorsalis). Ngòai cây mận lòai ruồi này còn gây hại trái của nhiều lọai cây trồng khác như táo, cam, qúyt, vú sữa, ổi, xòai, thanh long...chúng được coi là một trong vài lọai sâu quan trọng nhất trên cây mận, nhất là các đợt trái ra trùng vào mùa mưa. Lòai ruồi này thuộc Họ Trypetidae, Bộ Hai cánh (Diptera). Con trưởng thành của chúng là một lọai ruồi, cơ thể có mầu nâu nhạt, mặc dù là ruồi nhưng nhìn chúng có vẻ giống con ong nhiều hơn. Con cái dùng ống đẻ trứng chọc thủng vỏ trái rồi đẻ trứng vào bên trong thành từng ổ 5-10 qủa bên dưới vỏ trái, vì thế trong một trái khi bổ ra các bạn sẽ thấy có nhiều con dòi nằm bên trong. Một con ruồi cái có thể đẻ từ 150-200 quả trứng
Sau khi đẻ khỏang 2 ngày thì trứng nở ra con ấu trùng, ấu trùng là một lọai dòi, mầu trắng vàng lợt. Kích thước cơ thể rất nhỏ, chỉ dài khỏang 6-7 ly. Sau khi nở con dòi đục ăn phần thịt trái xung quanh chỗ ổ trứng, càng lớn chúng càng đục rộng và sâu vào bên trong ăn phá, làm cho trái bị hư thối, bị rụng và không thể ăn được. Nếu bị hại nặng trái sẽ bị rụng rất sơm và rụng hàng lọat, gây thất thu rất lớn cho nhà vườn. Đẫy sức dòi đục vỏ trái chui ra ngòai, búng mình rơi xuống đất rồi chui sâu xuống đất khỏng 3-7 cm để làm nhộng. Ruồi đục trái thường gây hại nhiều trong mùa mưa, còn trong mùa khô tác hại của chúng không nhiều lắm.
Để hạn chế tác hại của dòi, các bạn có thể áp dụng một số biện pháp sau đây:
-Nếu điều kiện cho phép, sau khi tượng trái, dùng bao giấy, bao Nilon, bao chuyên dùng...bao chùm trái lại, đây là biện pháp thường cho hiệu qủa rất cao không phải sử dụng đến thuốc trừ sâu, không gây ô nhiễm cho môi trường và độc hại cho người ăn, tuy nhiên đây cũng là một biện pháp khá tốn công sức của nhà vườn.
-Thường xuyên vệ sinh vườn tược, cắt tỉa những cành, nhánh không cần thiết, tạo cho vườn luôn sạch sẽ, thông thóang, hạn chế nơi trú ngụ của con trưởng thành.
-Thu nhặt hết những trái rụng dưới gốc đem tiêu hủy để tiêu diệt dòi bên trong trái.
-Thu hái trái sớm hơn bình thường, không để trái chín leo qúa lâu trên cây.
-Dùng thuốc VIZUBON-D để dẫn dụ và tiêu diệt con trưởng thành (con ruồi). Muốn có kết qủa cao nên vận động nhiều chủ vườn cùng tiến hành đồng lọai trên diện rộng
Khi trái mận sắp thu họach mới bị dòi gây hại nhiều, vì thế không nên phun xịt thuốc hóa học trực tiếp lên cây, vì vỏ trái mận rất mỏng, thuốc dễ dàng ngấm vào bên trong gây độc cho người ăn.