Câu hỏi: Mãng cầu xiêm ở vùng chúng tôi gần đây thường hay bị sâu đục trái gây hại nặng, làm cho trái non bị rụng, trái lớn bị méo mó, biến dạng, khó bán hoặc bị thối và rụng. Xin cho biết cách phòng trị lọai sâu này?
Nguyễn Văn Bích, Bình Chánh, Tp. HCM
Và một vài nhà vườn ở Long Thành, Đồng Nai



Trả lời: Theo kết quả nghiên cứu của các nhà chuyên môn thì trên cây mãng cầu xiêm có đến hai lòai sâu đục trái gây hại. Trong hai lòai này thì lòai Conoghethes punctiferalis gây hại phổ biến hơn. Ngòai mãng cầu xiêm chúng còn gây hại trên cả chôm chôm, Nhãn, ổi...nên chúng thường lây lan sang nhau, vì thế việc phòng trị chúng đôi khi cũng gặp không ít khó khăn.
Con trưởng thành của lòai sâu này là một lọai bướm có chiều dài thân khỏang 1,2 cm, sải cánh rộng khỏang 2,5 cm, mầu vàng rơm, trên cánh có nhiều chấm nhỏ mầu đen. Họat động chủ yếu vào ban đêm, ban ngày ẩn lấp trong tán lá. Mỗi con cái có thể đẻ khỏang hai, ba chục trứng trên vỏ trái, trứng có hình bầu dục dài khỏang 2-2,5mm, mầu trắng sữa hoặc vàng lợt. Sau khi đẻ khỏang 5 ngày trứng nở ra sâu non.
Sâu non có mầu hồng lợt, đầu mầu nâu, trên lưng có nhiều chấm nhỏ mầu đen, đẫy sức sâu dài khỏang 2 cm Và làm nhộng trên vỏ trái. Nhộng có mầu vàng nâu và dài hơn 1 cm.
Sâu gây hại từ khi trái còn non cho đến khi sắp thu họach. Nếu còn non đã bị hại thì trái bị biến dạng và rụng sớm. Nếu trái đã lớn mới bị sâu tấn công thì trái vẫn tiếp tục phát triển, nhưng vùng bị sâu gây hại không phát triển được, trong khi những chỗ khác vẫn phát triển bình thường, phình to dần ra nên đã làm cho trái bị méo mó, không lây đều Chỗ bị hại bị hư hỏng, khô chai, hoặc bị thối nếu gặp nước và vi sinh vật xâm nhiễm sau đó, khi thối trái sẽ bị rụng. Những trái bị sâu hại dù không bị rụng, bị thối thì cũng thường khó bán hoặc không ăn được. Gây thất thu rất lớn cho nhà vườn. Sau gây hại phổ biến ỡ những vùng trồng mãng cầu xiêm, nhất là những vùng trồng tập trung chuyên canh lọai cây này.
Để hạn chế tác hại của sâu, các bạn có thể áp dụng kết hợp một số biện pháp sau đây:
-Thường xuyên làm vệ sinh vườn tược, xén tỉa những cành bị sâu bệnh , những cành không cho trài nằm khuất trong tán cây…làm cho vườn thông thóang, hạn chế nơi trú ngụ và để dễ phát hiện con trưởng thành, từ đó có biện pháp đối phó kịp thời.
-Nếu có thể được sau khi tượng trái các bạn xịt một đợt thuốc trừ sâu (bằng một trong những lọai thuốc trừ sâu sẽ nêu dưới đây) để diệt những con sâu đang có mặt trên vỏ trái, chờ khỏang 2-3 ngày sau dùng bao giấy, bao Nilon, bao chuyên dùng... bao trái lại, cách làm này còn có tác dụng hạn chế rệp sáp, một đối tượng cũng thường xuyên gây hại cho trái.
-Thu gom những trái đã bị sâu hại đem chôn hoặc tiêu hủy để tiêu diệt sâu bên trong hạn chế sâu di chuyển sang phá những trái bên cạnh, và hạn chế sâu của các đợt sau.
-Nếu vườn nhà bạn thường bị sâu gây hại nặng mà không áp dụng biện pháp bao trái được thì sau khi trái vừa tượng bạn nên phun xịt một đợt thuốc bằng một trong các lọai thuốc như: Bian 40EC; Sherpa 10EC hoặc 25EC; Visher 25EC; Padan 90SP; Ofatox 50EC; Selecron 500ND; Decis 2,5EC...Sau đó khỏang 10-15 ngày phun tiếp lần 2. Nếu sâu vẫn còn có thể phun thêm một vài lần nữa, nhưng nhớ phải ngưng xịt thuốc trước khi thu họach ít nhất là 2 tuần để không gây độc hại cho người ăn.