Câu hỏi: Vườn quất kiểng của gia đình tôi không rõ tại sao mấy năm gần đây cứ vào mùa mưa thường hay bị một hiện tượng như sau: trên lá xuất hiện những đốm sần sùi mầu nâu nhạt, mọc nhô cao lên khỏi mặt lá, xung quanh các đốm sần sùi này có quầng mầu vàng. Trên trái cũng có những triệu chứng giống như ở trên lá nhưng các đốm sần sùi thể hiện rõ hơn. Một số cành bánh tẻ cũng bị sùi lên rồi chết khô. Xin cho biết đó là chứng bệnh gì? Có cách nào để phòng trị chúng?

Nguyễn Quang Vinh (Biên Hòa, Đồng Nai)
Trả lời: Qua mô tả của bạn, chúng tôi cho rằng có lẽ cây Quất cảnh của nhà bạn đã bị bệnh Lóet do Vi khuẩn Xanthomonas campestric pv. citri gây ra. Không riêng gì cây quất lòai vi khuẩn này còn gây hại nhiều trên những cây có múi như cam, chanh, quýt, bưởi, nhất là vào mùa mưa khi thời tiết có ấm độ cao. Nếu bị hại nặng bệnh có thể làm cho lá bị vàng, rụng sớm khiến cho cây còi cọc, suy yếu. Cành có thể bị khô và chết (từ chỗ bị bệnh trở lên). Trái có thể bị chai không ăn được hoặc bị rụng. Quất cảnh bạn trồng chủ yếu để bán làm kiểng, nếu bị bệnh này hại nhiều bộ lá sẽ bị hư hại, cây sẽ xấu, khó bán và bán không được giá. Đây là một bệnh nguy hiểm trên cây có múi, nên nhiều nước đã coi đây là một đối tượng thuộc diện kiểm dịch thực vật trong việc nhập giống và trái thương phẩm.
Khi cây đã bị bệnh thì rất khó chữa trị, vì thế để hạn chế tác hại của bệnh bạn cần phải chủ động áp dụng các biện pháp phòng ngừa ngay từ khi lập vườn. Cụ thể là:
-Không trồng cây con đã bị nhiễm bệnh từ khi còn ở vườn ươm.
-Thiết kế liếp trồng hình mai rùa, cao ráo thóat nước tốt trong mùa mưa để hạn chế ẩm độ trong vườn.
-Không nên trồng qúa dầy, hoặc khi đã bứng cây cho vào các giỏ (sọt tre) thì phải đặt các giỏ này xa nhau tạo cho vườn luôn được thông thóang. Nhớ là không nên tưới nhiều nước vào buổi chiều tối để hạn chế độ ẩm cao vào ban đêm.
-Bón phân cân đối giữa đạm, lân và kali, nên tăng cường bón thêm phân hữu cơ đã hoai mục để tăng cường sức chống đỡ bệnh cho cây.
-Thường xuyên vệ sinh vườn quất bằng cách cắt bỏ và thu gom những cành lá trái đã bị bệnh còn ở trên cành hoặc đã rụng xuống đất đem tiêu hủy.
-Aùp dụng những biện pháp thích hợp để phòng trị sâu vẽ bùa, vì vi khuẩn gây bạnh thường xâm nhập vào lá thông qua các vết cắn phá của lọai sâu này (chú ý các đợt cây ra đọt, lá non).
-Khi cây đã bị bệnh tránh tưới nước theo kiểu phun mưa để hạn chế bệnh lây lan từ tầng trên xuống tầng dưới của cây.
-Nếu vườn của bạn thường bị bệnh gây hại cần dùng một trong những lọai thuốc như: Copper-B 75WP, Copper-zinc 85WP, Tilt super 300EC, Champion 77WP, Vidoc 80BTN, Starner 20WP, COC 85WP, Kocide 61,4DF, Kasuran 47WP... để phun xịt vào lúc cây đang phát triển lá non. Sau khi cây đậu trái định kì 2 tuần phun một lần cho đến khi đạt tiêu chuẩn là một cây quất kiểng đẹp “xuất vườn” đi bán. Với những vườn đang bị hại nhiều như vườn của bạn có thể dùng một trong vài lọai thuốc như: Kasuran 47WP, Kasumin 2L...để phun trị bệnh. Nhớ đọc kỹ hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất có in trên nhãn thuốc trước khi dùng.