Sau khi nhàm chán với cá, chim, cây kiểng, người Sài Gòn đang rủ nhau chơi... tép kiểng. Trong những bể kính trong suốt, bên cạnh những gờ đá rong rêu cỏ cây là những chú tép “riu” nhỏ bằng cọng bún tung tăng bơi lượn. Màu sắc của tép kiểng cũng đa dạng không kém gì cá kiểng.
Tép Ong đỏ trắng có giá từ 40-100 USD
Trong những ngày dưỡng bệnh nằm nhà, anh Tăng Vỹ Cường (ở phường Bình Trị Đông B, quận Bình Tân, TP.HCM) giải khuây bằng cách o bế mấy chú tép kiểng của mình. Mở hết đèn quanh bể kính, anh say sưa ngắm nhìn chúng chui ra chui vô những ngõ ngách trong hốc đá, len lỏi trong những đám rong, nép mình bên thân cây dương xỉ và... soi gương qua vách kính. Tới giờ ăn, anh dùng chiếc kẹp gắp từng viên thức ăn nhỏ xíu thả nhẹ vào bể.
Một tốp 3-4 chú tép bu lại rỉ rả rỉa mồi, cái đuôi ngúc ngoắc, cái đầu lắc lư ra chiều thích thú. Anh Cường sảng khoái: “Đi làm về coi bấy nhiêu đó là mệt mỏi tan biến”. Anh chỉ vào từng chú tép rồi giới thiệu: “Tôi mới thả mấy chú mũi đỏ thôi. Giống này nhập từ Thái Lan, nhưng giới bình dân cũng có thể săn lùng tại các chợ... cá. Loài tép mũi đỏ (Red nose) này có giá 20.000-40.000 đồng/con. Thông thường, người mới chơi tép hay chọn loại tép đỏ (Red cherry) có giá 50.000-80.000đ/con”.
Anh Nguyễn Quốc Long ở đường Nguyễn Gia Thiều (phường 6, quận 3) có bốn bể tép kiểng, trong đó riêng một bể có tới cả trăm chú tép đỏ. Ngoài tép đỏ anh còn có những loại tép mang tên khá ngộ nghĩnh khác như: Tiger, Yamato, Hennessy, Ong đỏ... Anh cho biết giới chơi tép đặt tên chúng theo màu sắc, hình dáng. Ví dụ tép Hennessy vì nó có màu giống rượu... Hennessy; tép mũi đỏ vì có cái mũi màu đỏ, còn toàn thân màu trắng trong; tép Ong có màu sắc trên thân phân thành nhiều khoang giống như con ong...
Giá các loại tép này (trừ tép Ong) cũng mềm, dễ chơi, dễ nuôi, đặc biệt là có thể sinh sản được. Anh chỉ tôi xem hàng trăm chú tép nhỏ li ti bằng cọng chân nhang đang tung tăng bơi lượn. Có chú tép con mới ra đời hai ngày, lớn hơn trứng cá một chút, phải nhướng mắt thật to mới nhìn thấy được. “Còn phải tuyển lại nữa - anh Long giải thích - trong hàng trăm tép con đó chỉ xài được chừng vài chú, tùy màu sắc của chúng khi lớn lên. Đặc biệt, để tránh tình trạng đồng huyết, người chơi phải tách tép ra nhiều bể khác nhau và thường xuyên cho chúng thay đổi bạn tình bằng các loại tép khác vùng miền”.
Chú tép đỏ (Red cherry) có giá 50.000-80.000 đồng
Chị Trần Thị Lệ Giang, giám đốc Công ty APT (giới thiệu sản phẩm và kỹ thuật nuôi trồng cây thủy sinh - quận 11, TP.HCM), cho biết hiện TP.HCM chỉ mới có chừng mười người chơi tép kiểng vì đây là thú chơi mới mẻ, vừa du nhập vào VN. Đa số người chơi bắt đầu bằng cách chọn loại tép vừa túi tiền, có giá từ vài mươi ngàn đến 100.000-200.000 đồng/con. Tuy nhiên, cũng có người trang bị bể nuôi của mình vài chú tép Ong có giá 40 USD/con trở lên.
Người chơi sành điệu nhất ở TP.HCM, theo đánh giá của giới tép kiểng, là anh Ân Phúc Thành, người Thái gốc Việt, ông xã của chị Lệ Giang. Anh chính là người “bày đầu” chuyện chơi tép kiểng với việc du nhập con giống, nguyên vật liệu, trang thiết bị cho bể thủy sinh. Tại gian hàng của anh có hẳn một bể tép Ong. Đẳng cấp của tép Ong này là có các khoang đỏ - trắng đậm nét và đồng đều nhau.
Anh cho biết nuôi tép Ong mà đạt được màu trắng sữa là “ăn tiền”. Giá trị của loại tép này tăng dần (từ 40 USD đến 100 USD/con), tùy màu trắng trên mình tép nhiều hay ít. Màu trắng mà “trong” một chút là mất giá. Tép Ong có nhiều màu được bắt từ thiên nhiên như: trắng - đỏ, trắng - đen, vàng - xanh... Đặc biệt, có loại tép Ong mang trên mình duy nhất một màu trắng sữa rất quí hiếm. Loại này năm ngoái được bán đấu giá ở Đức 2.000 euro/con.
Bể tép Ong của anh Thành có một... máy lạnh đặt ở dưới, có hệ thống nối lên bể để đảm bảo nhiệt độ nước lúc nào cũng ở mức 23-26 độ. Ở một góc đáy bể, anh bố trí 4-5 “cục đá” bằng nắm tay. Đó là xỉ tro núi lửa, dùng bổ sung nguồn canxi cho tép khi chúng lột vỏ. Ở nền đáy bể phải dùng phân đất của Nhật để giữ ổn định độ pH ở mức 6.5. Còn thức ăn, nuôi tép Ong phải dùng loại nhập từ Thái Lan có giá 8 USD/hộp (nhỏ bằng cái hộp quẹt), thỉnh thoảng phải bổ sung khoáng chất cho tép bằng thức ăn là... cải bó xôi luộc.
Chuyện... ở của tép Ong cũng khá công phu. Phải đặt những hốc đá lãng mạn cho chúng tình tự, và nước phải là... nước khoáng LaVie. “Loại này ăn dơ nhưng lại ở rất sạch” - anh Thành kết luận. Theo anh, muốn đầu tư một bể tép cỡ này phải mất 5-7 triệu đồng cho phần trang bị như: dàn lạnh (2 triệu), bộ lọc và các chất lọc nước (3 triệu) rồi phân, đá, cây, dung dịch giúp tép “lên màu”...
Mỗi tối đi làm về, anh Nguyễn Quốc Long dính chặt với bể tép. “Coi tép ăn sướng lắm, mỗi con ăn một kiểu. Tép Hennessy thì lăng xăng như con nít, tép Red cherry thì từ tốn nhấm nháp, còn tép Ong thì tha mồi ra chỗ vắng nhâm nhi rỉ rả...”.
Đối với chị Phương Mỹ (quận Phú Nhuận), một thành viên tích cực của phong trào chơi tép đang phát triển tại TP.HCM: “Trước khi mê tép, bà con mình mê... bể thủy sinh. Đó là một thế giới thu nhỏ, lung linh, sống động, nơi họ tha hồ sáng tạo, đưa tâm hồn vào đó. Mỗi cái bể là biểu hiện một tính cách chủ nhân, cẩn thận, tỉ mỉ hay qua quít; khoáng đạt hay thiển cẩn; là biểu hiện của tài năng, trình độ và khả năng... tài chính.
Cái thế giới ấy có núi đồi, cổ thụ già, đồng ruộng, những dòng suối mộng mơ... giúp người ta bớt “xìtrét” vì những giờ hít bụi bặm ngoài đường, những phút giây căng thẳng mưu sinh...”. Ban đầu mới chơi, người ta bắt chước nhau nuôi những loài cá được khoe trên diễn đàn, phổ biến ở các tiệm cá, thêm một ít tép, một ít loài thủy sinh chuyên xử lý thức ăn thừa... Sau khi “rành rẽ”, chơi lâu, người ta sưu tầm hàng “độc” là các loài cá, tép hiếm, đẹp (và dĩ nhiên là mắc tiền hơn).
Chín tháng trước đây, tép đỏ rất hiếm ở VN. Bây giờ nó đã phổ biến trong các bể thủy sinh ở Sài Gòn. Rồi xuất hiện tép CRS (pha lê đỏ - Crystal red shrimp), giống mới lai tạo được ở Nhật có vẻ đẹp mê ly, cực mắc, mà lại khó nuôi dưỡng và sinh sản. Điều gì làm người ta mê nuôi tép kiểng? Chị Mỹ cho biết: “Vẻ đẹp của chúng, sự thách thức chinh phục của chúng, và hạnh phúc của chúng ở thế giới bể thủy sinh”!