Hệ thống mương nổi Smart-2 ươm cá giống
TS. Hoàng Tùng (Trung tâm Nghiên cứu và đào tạo, Trường đại học Nha Trang) đã hợp tác với Trung tâm khuyến ngư tỉnh Khánh Hòa và Viện nghiên cứu chế tạo tàu thủy, thiết kế và chế tạo thành công hệ thống mương nổi Smart-2 để ươm con giống các loài thủy sản có giá trị kinh tế cao.
Hệ thống Smart-2 có thể tích 6 m3. Smart-2 được chế tạo dựa trên các kết quả thử nghiệm thành công của Smart-1 và đã giải quyết triệt để các nhược điểm của Smart-1.
Ưu điểm của Smart-2
Mương nổi Smart-2 được chế tạo bằng vật liệu composit, có kích thước lọt lòng là 120 x 120 x 500 cm và kích thước phủ bì của mặt trên là 120 x 180 x 580 cm. Khi thả xuống nước, mương tự nổi hơn mặt nước 25 cm và có thể chịu thêm một trọng tải 1.000 kg; cho phép công nhân có thể đi lại, làm việc dễ dàng trên mặt mương.
Mương nổi Smart-2
Mương chia làm 2 ngăn. Ngăn đầu có kích thước nhỏ 120 x 120 x 50 cm (gọi là buồng khí nhồi). Nước bề mặt từ ao chứa hoặc thủy vực nơi mương được đặt sẽ tràn qua khe cửa để vào buồng nhồi khí. Nhờ hệ thống nâng nước (airlift) gồm 8 ống PVC đặt trong buồng này, nước sẽ được làm giàu oxy và chảy thẳng vào lòng mương. Lưu lượng nước vào mương phụ thuộc vào công suất của máy nén khí, nhu cầu sinh thái của đối tượng và có thể điều chỉnh được. Bộ nâng nước được thiết kế để có thể tự trượt lên xuống theo trục đứng của mương, giúp tránh thay đổi áp lực khí khi có người bước lên mương. Nước theo ống nâng nước vào mương sẽ được tấm chắn hướng xuống dưới đáy mương. Thiết kế này sẽ giúp thu gom chất thải của cá và thức ăn thừa về phía cuối mương, tối ưu hóa khả năng trao đổi nước của mương với môi trường và tạo khoảng lặng phía sau tấm chắn để cá bắt mồi. Nước trong mương và các chất thải lơ lửng thoát ra ngoài qua khe chắn lưới ở cuối mương.
Khi dừng hoạt động hệ thống ống nâng nước và bịt cửa thoát nước lại, mương sẽ biến thành bể (rất thuận tiện, hiệu quả và tiết kiệm khi tắm phòng trị bệnh cho cá bằng các loại hóa dược). Việc thu hoạch hoặc phân cỡ cá cũng có thể thực hiện một cách dễ dàng, hiệu quả nhờ vợt thu cá hoặc lọc cá có kích thước bằng đúng chiều rộng và cao của lòng mương.
Mương nổi Smart-2 có hệ thống thu gom chất thải đơn giản đặt ở cuối mương, giúp cho việc quản lý, thu gom chất thải được thực hiện một cách dễ dàng. Khi vận hành, mương được phủ lưới chắn trên bề mặt, đảm bảo cá ươm không thoát ra ngoài và địch hại cũng không thể xâm nhập vào trong mương. Nước được luân chuyển liên tục qua mương sẽ đảm bảo duy trì chất lượng tốt (thay mới 100% mỗi 20 phút) và đưa thêm thức ăn tự nhiên là các loài vi sinh vật nổi vào mương cho cá con sử dụng. Việc lắp đặt và vận hành mương nổi không hề làm thay đổi cấu trúc của ao nuôi hay các công trình thủy khác. Mương có khối lượng nhẹ (400 kg) và có thể di chuyển được một cách dễ dàng từ nơi này sang nơi khác.
Khả năng ứng dụng rộng
Mương nổi Smart là một giải pháp hệ thống, đặc biệt thích hợp với những đối tượng có thể ươm nuôi với mật độ cao, thích dòng chảy (như cá giò, cá chình), có nhu cầu oxy hòa tan cao. Mương nổi Smart sử dụng được ở cả 3 loại thủy vực (ngọt, lợ, mặn). Có thể thả Smart-2 trong ao nuôi tôm hoặc cá, các hồ chứa nước phục vụ mục đích tưới tiêu hoặc thủy điện, các mặt nước tự nhiên ít bị sóng gió ảnh hưởng.
Có thể sử dụng Smart-2 trong các mô hình nuôi kết hợp nhiều đối tượng (ví dụ mô hình nuôi cá - tôm - artemia kết hợp). Mương nổi Smart-2 đã sử dụng rất thành công để ươm cá chẽm từ kích thước 1,5 - 2 cm lên 8 - 10 cm; có tỷ suất lợi nhuận/đầu tư đạt 1,4 (thấp nhất là 0,3 và có thể cao hơn, tùy thuộc vào giá bán). Các thử nghiệm dùng Smart-2 ươm nuôi cá hồng bạc, cá mú, cá điêu hồng, cá hồng mỹ đều đem lại kết quả khả quan. Hiện tại, mương nổi Smart-2 đang được thử nghiệm ươm nuôi cá giò và cá rô phi tại Khánh Hòa. Giá thành của Smart-2 là 28 triệu đồng.