1. Xác định vị trí ao nuôi thâm canh
- Ao nuôi có nền đất tốt, không phèn hoặc mức độ nhiểm phèn không đáng kể, không bị rò rỉ nước.
- Gần nguồn cấp nước, có thể giúp cho việc cấp và thoát nước dể dàng.
- Hạn chế cây xanh che bóng mát, làm giảm chất lượng nước ao nuôi.
- Gần nhà nông hộ, dể quản ly, phòng chống địch hại và trộm cắp.
- Gần đường giao thông giúp cho việc vận chuyển vật tư, trang thiết bị, con giống, thức ăn và tiêu thụ sản phẩm được dể dàng.
2. Hoạt động chuẩn bị ao nuôi
Đây là bước rất quan trọng và thực hiện tốt, hoàn chỉnh các yêu cầu kỹ thuật của nội dung này sẽ góp phần mang lại hiệu quả rất tốt cho mô hình nuôi. Các bước chuâín bị gồm:
- Dọn dẹp tất cả các cây cỏ thủy sinh ở bên trong cũng như xung quanh ao nuôi.
- Tát cạn nước ao nuôi.
- Diệt hết địch hại (Rắn, cá dử...)
- Bón vôi theo tỷ lệ: 7-10 kg/100 m2 hoặc 10-15 kg/100 m2 .
- Phơi khô ao 5-7 ngày.
- Trước khi thả cá nuôi 2-3 ngày, lấy nước vào ao qua lưới lọc và duy trì ở mức nước 1.2-1.5 m.
3. Kỹ thuật nuôi
3.1. Cơ cấu loài cá thả nuôi.
v Nuôi đơn (Monoculture): Tra, Lóc, Trê lai, Rô phi...
v Nuôi ghép (Polyculture)
Nhằm mục đích sử dụng hiệu quả nguồn thức ăn hiện diện trong ao nuôi.Trong quá trình nuôi, bên cạnh đặc điểm sinh học của các loài cá thả nuôi, tùy thuộc vào điều kiện thị trường, tính hiệu quả nuôi của các loài cá được khẳng định, loài cá chọn nuôi ghép sẽ được xác định với tỷ lệ ghép thích hợp.
Tùy vào mật độ thả nuôi và mức độ đầu tư thức ăn cho hệ thống nuôi, việc thả nuôi thêm cá Chép (Common carp) sẽ được khẳng định trong giới hạn 5-7%
3.2. Mật độ loài cá thả nuôi.
Mật độ cá thả nuôi trong hệ thống nuôi thâm canh trong ao đất thường rất cao dao động từ 10-100cá/m2 phổ biến cho các loài cá thả nuôi. Điểm cần lưu ý trong quá trình nuôi, khi mật độ cá thả nuôi quá cao, hàm lượng DO (ppm) giảm thấp. Trong những trường hợp DO của ao nuôi giảm thấp, cần phải tăng cường giám sát và có biện pháp điều chỉnh hàm lượng này thông qua các biện pháp ứng dụng phổ biến hiện nay như: thay nước, sục khí bổ sung.
3.3. Kích thước loài cá thả nuôi.
Thông thường là kích thước theo quy cách của tiêu chuẩn cá giống có chiều dài từ 3-5 cm.
4. Biện pháp quản lý và chăm sóc hệ thống nuôi
4.1. Thức ăn cung cấp cho cá trong hệ thống nuôi
v Thức ăn tự chế biến( home-made feed)
Sử dụng các nguồn nguyên liệu là phụ phẩm nông nghiệp (by-product) kết hợp với các loại tôm, cua, cá tạp để chế biến thức ăn cho cá nuôi. Tùy theo loài và các giai đoạn phát triển của cá thả nuôi sẽ quyết định tỷ lệ % các thành phần nguyên liệu cho việc phối chế để có hàm lượng Protein của công thức thức ăn thích hợp cho sự tăng trưởng của cá và tính hiệu quả của mô hình nuôi. Thông thường hàm lượng Protein trong công thức thức ăn cho cá nuôi sẽ giảm dần theo sự tăng trưởng cá (18-30%). Trường hợp người nuôi mong muốn bổ sung vitamine C để tăng sức đề kháng cho cá đối với môi trường, cá phát triển tốt, đối với cá Trơn có thể bổ sung 50-60 mg vitamine C/kg thức ăn, ngược lại đối với cá có vẩy liều lượng vitamine C bổ sung là 30-35 mg/kg thức ăn.
v Thức ăn viên (Pellet feed) hay thức ăn công nghiệp:
- Chất lượng rất tốt.
- Môi trường nuôi thường ít bị ô nhiểm.
Điểm cần lưu tâm khi quyết định sử dụng thức ăn công nghiệp là giá thành sản phẩm sau khi nuôi.
4.2. Khẩu phần ăn cá nuôi trong hệ thống
Thông qua đặc điểm sinh học và cụ thể là đường biểu diễn sự tăng trưởng của các loài cá thả nuôi, tình trạng cá nuôi... sẽ quyết định khẩu phần ăn hợp lý nhất. Khẩu phần ăn cho cá nuôi thâm canh thường dao động từ 3-20%/ngày/tổng trọng lượng cá nuôi. Thông thường khẩu phần ăn cho cá nuôi trong hệ thống sẽ giảm dần theo sự tăng trưởng của cá đến khi thu hoạch.
4.3. Tần suất cho ăn
- Tùy theo loài cá nuôi.
- Giai đoạn phát triển của cá nuôi
Dựa vào hai yếu tố trên sẽ quyết định tần suất cho cá ăn tương ứng với khoảng thời gian hợp lí nhất. Thông thường dao động từ 2-4 lần/ngày/tổng lượng thức ăn cung cấp cho cá nuôi.
4.4. Quản lý công trình nuôi
- Quản lý cống bọng, bờ bao quanh, tránh hiện tượng rò rỉ nước.
- Quản lý địch hại (con người, thú dử và tác nhân khác... ).
- Quản lý nguồn cấp nước (nước thải công nghiệp, thuốc trừ sâu...).
4.5. Quản lý chất lượng nước ao nuôi
v Các yếu tố môi trường cần được quan tâm kiểm tra:
- DO (ppm): 3,5-6,5 ppm
- Mùi vị nước: không mùi
- H2S (ppm): < 1ppm
- COD (ppm): 10-20 ppm
- N-NH4+ (ppm): < 4 ppm
- P-PO43- (ppm): 0,1-1 ppm
- pH nước: 6,5-8
Nếu có điều kiện định kỳ kiểm tra 1 lần/tuần, để kịp thời có biện pháp xử lý thích hợp khi điều kiện môi trường thay đổi theo hướng bất lợi cho cá nuôi.
v Đặc biệt trong quá trình nuôi cá Tra, hoạt động thay nước thường xuyên trong hệ thống nuôi là một trong những giải pháp đã góp phần cải thiện rất đáng kể màu sắc thịt của cá Tra nuôi trong ao đất.
Tóm lại: Đây là những hoạt động rất quan trọng, ảnh hưởng có tính quyết định đến hiệu quả của mô hình nuôi.
5. Thu hoạch hệ thống nuôi
Khẳng định một lần thu toàn bộ ao nuôi khi cá đạt kích thước cá thương phẩm.
- Cá Tra sau 1 chu kỳ nuôi 6 tháng, cá có thể đạt 1-1.2 kg/con.
- Cá Lóc sau 1 chu kỳ nuôi 6 tháng, cá có thể đạt 0.8-1.2 kg/con.
- Cá Trê lai sau 1 chu kỳ nuôi 3 tháng, cá có thể đạt 0.2-0.25 kg/con.
6. Hiệu quả kinh tế
- Tổng chi phí đầu tư vào mô hình nuôi.
- Tổng thu nhập sau khi thu hoạch và bán toàn bộ sản phẩm ao nuôi.