Câu hỏi: Cứ vào mùa mưa là vườn xòai nhà tôi lại bị hiện tượng là trên những lá non xuất hiện những đốm có hình tròn, hoặc đa giác kích thước cỡ vài ly, mầu nâu hơi đỏ, sau đó những đốm này khô dần rách, thủng ra làm cho lá có những lỗ thủng, sau đó rụng sớm. Mấy chú bên Khuyến nông nói đây là bệnh thán thư. Xin được nói rõ thêm về căn bệnh này và cách phòng trị chúng?
Vũ Văn Tình và một vài bà con nhà vườn
ở Cao Lãnh, Đồng Tháp
Trả lời: Thán thư là một bệnh do nấm Colletotrichum gloesporioides gây ra, chúng là một trong những lọai bệnh hại quan trọng trên cây xòai. Chúng xuất hiện và gây hại khá phổ biến, đôi khi rất trầm trọng ở nhiều khu vực trồng xòai của nước ta, kể cả một số nước trong khu vực, nhất là trong mùa mưa hoặc những thời điểm ban đêm có nhiều sương mù trong mùa khô, tạo ẩm độ không khí cao.
Có lẽ các bạn chưa quan sát kỹ và mô tả hết, chứ thực ra ngòai lá bệnh còn gây hại trên nhiều bộ phận khác của cây xòai như cành non, bông, trái...
Trên lá non: Vết bệnh là những đốm nhỏ hình tròn hay hình góc cạnh , mầu nâu đỏ, kích thước khỏang 3-5 ly. Nếu bị nặng nhiều vết bệnh có thể hòa lẫn vào nhau tạo thành một mảng lớn, sau đó bị khô dần rồi bị rách làm cho phiến lá có nhiều vết thủng rồi rụng.
Trên cành non: Ban đầu bệnh tấn công trên các chồi non, vết bệnh có mầu nâu xám, sau đó phát triển lan dần xuống cành, rộng dần ra rồi bao kín xung quanh cành, chỗ bị bệnh khô dần làm cho lá bị rụng và đọt dần bị chết khô.
Trên bông: Ban đầu vết bệnh chỉ là những vết nhỏ có mầu nâu đen, xuất hiện rải rác trên cuống bông, sau đó lớn dần lên, gặp điều kiện ẩm độ không khí cao bệnh sẽ phát triển mạnh, làm cho bông bị rụng, nếu nặng bông có thể bị rụng hàng lọat.
Trên trái: Bệnh có thể tấn công từ lúc trái còn nhỏ, nhưng thường thể hiện rõ nhất là từ khi trái già trở đi. Ban đều vết bệnh chỉ là những chấm nhỏ mầu nâu đen, sau đó phát triển lớn dần và có hình hơi tròn hay bầu dục, kích thước khỏang vài ba ly, nếu lớn có thể 5-10 ly. Chỗ bị bệnh lõm xuống, có mầu đen. Dần dần các vết bệnh phát triển rộng ra, nhiều lên và nhiều vết hòa lẫn vào nhau tạo thành một mảng lớn có hình dạng không nhất định. Thịt trái bên dưới chỗ bị bệnh chai đi và dính theo vỏ trái khi lột. Bệnh làm cho trái bị chín háp, hoặc làm cho trái bị hư trong thơi gian tồn trữ, bảo quản, vận chuyển sau thu họach.
Để phòng trị bệnh các bạn có thể áp dụng một số biện pháp sau đây:
-Thường xuyên kiểm tra phát hiện và thu gom những bộ phận bị bệnh đưa ra khỏi vườn rồi tiêu hủy, để hạn chế bệnh lây lan.
-Không nên trồng quá dầy làm cho vườn bít bùng. Thường xuyên cắt tỉa bỏ những cành, lá không cần thiết để tạo độ thông thóang, giảm bớt ẩm độ trong vườn cây.
-Những vườn thường bị bệnh gây hại hàng năm, nên dùng thuốc phun ngừa vào các giai đọan cây xòai dễ nhiễm bệnh như lúc cây có chồi non, lá non, lúc cây ra bông, ra trái, nhất là vào những tháng mùa mưa hoặc những thời điểm trời có sương mù nhiều về ban đêm trong mùa khô. Có thể xịt định kỳ 7-10 ngày một lần bằng một trong các lọai thuốc như Benomyl; Benlate; Mancozeb; Copper-B; Copperzinc; Zineb; Score; Manzate; Appencarb super...
-Khi thu họach cố gắng nhẹ tay, tránh để xây sát vỏ trái, hạn chế trái tiếp xúc với nguồn bệnh. Xử lý trái đã thu họach bằng cách nhúng trái vào nước nóng già (pha 3 sôi 2 lạnh) có pha thêm thuốc Benomyl ở nồng độ 0,05% trong thời gian 5-10 phút để bảo vệ trái trong qúa trình vận chuyển, bảo quản./.