Để phòng bệnh và nâng cao năng suất cá nuôi, ngoài các yếu tố như : chọn giống, chọn thời vụ nuôi, người nuôi cần quan tâm đến các yếu tố vô cùng quan trọng và mang tính quyết định, cụ thể như sau:
1. Đảm bảo môi trường sống ổn định, tăng sức đề kháng bệnh cho cá:
- Nguồn nước sạch, hoặc bị ô nhiễm nhẹ ở mức độ cho phép phù hợp với sức chịu đựng của từng loài cá.
- Nước ao nuôi phải đảm bảo các yếu tô lý hoá như nhiệt độ, ánh sáng, độ oxy hoà tan, độ pH, độ cứng của nước phù hợp với khỏang thích nghi, khỏang tăng trưởng của cá, phù hợp cho từng loài cá khác nhau.
- Hầu hết các loài cá đều tăng trưởng tốt ở pH = 6.5 - 8.5, oxy hòa tan >= 3.5 mg/l, độ đục 30 -50 cm. Độ cứng 40 - 80 mg/l.
- Vào các thởi điễm có sự thay đổi về nhiệt độ, pH … như giao mùa, hay có mưa to, phải có các biện pháp xử lý thích hợp để tránh những sự thay đổi đột ngột các yếu tố lý hoá của môi trường cá đang sống.
- Chọn giống khỏe mạnh, tắm phòng bệnh trước khi thả vào ao nuôi
- Nếu nuôi ở mật độ cao (nuôi thâm canh hay bán thâm canh) nên bổ sung thêm các Vitamine vào thức ăn, sử dụng các loại hóa chất diệt khuẩn định kỳ để diệt các vi khuẩn, ký sinh trùng gây bệnh. Hoặc, sử dụng các chế phẩm sinh học để cải thiện môi, trường khống chế sự phát triển của vi sinh vật có hại.
- Nếu nuôi ghép, nên nuôi nhiều loại cá khác nhau để tận dụng hết nguồn thức ăn ở tất cả các tầng trong thủy vực. Có thể thả một diện tích nhỏ lục bình, bèo (10 – 30 % diện tích ao) để vừa sử dụng bớt các chất hữu cơ vừa làm thức ăn xanh cho một số loài cá ăn thực vật.
- Chuẩn bị ao nuôi đúng yêu cầu kỹ thuật: dọn sạch lớp bùn đáy, phơi ao kỹ để đảm bảo quá trình khoáng hóa lớp bùn đáy, đắp bờ để hạn chế lượng nước mưa từ các nơi khác đỗ về tràn vào ao, sảm mọi kỹ tránh lượng nước ô nhiểm vào ao mà không kiểm soát được.
- Kiểm tra kỹ các yêu cầu về nguồn nưóc cấp vào ao: độ đục, độ pH … Khi thay nước nên cố gắng lấy tầng mặt.
- Bón phân bổ sung để gây màu cho ao đảm bảo đúng liều lượng và bón vào thời điểm thích hợp.
2. Cung cấp thức ăn đúng kỹ thuật:
- Để cung cấp thức ăn cho cá đúng kỹ thuật cần đảm bảo bốn yếu tố:
- Định tính: Thức ăn đảm bảo về chất lượng : thành phần bột, béo, đạm, khóang … đảm bảo về thời gian sử dụng, bảo quản, không hư hỏng.
- Định lượng: Lượng thức ăn đủ, không thiếu, không thừa
- Thời gian: cần tổ chức sao cho cá được cho ăn vào những thời điểm thích hợp, và cố định trong quá trình nuôi. Điều này rất có lợi cho sức ăn và khả năng hấp thu thức ăn của cá.
- Vị trí: cần cho cá ăn ở những vị trí cố định trong ao để giảm bớt việc tiêu tốn năng lượng trong việc tìm kiếm thức ăn của cá và cũng có lợi cho việc kiểm tra khả năng ăn của cá cũng như việc làm vệ sinh khu vực cho ăn.