Câu hỏi:Gia đình tôi có trồng được một vườn cam sành, gần đây không rõ tại sao nhiều lá bánh tẻ và lá non bị biến dạng phồng rộp lên như bánh tráng nướng, phiến lá biến thành mầu vàng xanh loang lổ, tàng lá không phát triển lên được, nhìn kỹ thấy ở mặt dưới của lá có những con vật nhỏ li ti như con mạt gà, mầu hồng, mầu đỏ...bò lăng xăng. Tôi đã xịt nhiều lọai thuốc nhưng không thấy bớt. Xin cho biết đây là chứng bệnh gì, cách chữa trị?
Nguyễn Như Long (Châu Thành, Bến Tre)



Trả lời: Qua mô tả của bạn, kết hợp với những gì mà chúng tôi hiểu biết được về sâu bệnh hại trên cây có múi nói chung và cây cam sành nói riêng mà chúng tôi đã quan sát được trong những dịp đi thăm quan một số vùng chuyên canh cây ăn trái ở Tiền Giang và bến Tre trong thời gian gần đây, chúng tôi cho rằng cái hiện tượng trên cây cam sành nhà bạn là do con nhện đỏ gây ra. Ngòai cây cam sành như bạn đã thấy, con nhện đỏ này còn gây hại cho nhiều cây thuộc nhóm cây có múi như chanh, quýt, quất, tắc...và nhất là trên cây bưởi.
Cơ thể của nhện đỏ rất nhỏ, dài khỏang 0,3-0,4 ly, hình bầu dục, gần giống như con mạt gà. Con trường thành có 8 chân, bò nhanh, con ấu trùng nhỏ hơn, và có mầu lợt hơn (lúc mới nở chỉ có 6 chân). Nhện sinh trưởng, phát triển và tích lũy số lượng rất nhanh, do vòng đời của chúng rất ngắn (chỉ khỏang hơn chục ngày) và sinh sản nhiều (một con cái có thể đẻ hàng chục, có khi cả trăm trứng).
Cả con trưởng thành và con ấu trùng đều tập trung ở mặt dưới phiến lá của những búp lá non cho đến khi lá bánh tẻ trưởng thành, trên bề mặt nụ hoa, cuống đài hoa, trên vỏ trái non...chúng chích hút nhựa của những bộ phận này. Chỗ lá nào bị chúng hút nhựa thì biến dần thành mầu vàng, làm cho lá biến thành mầu vàng xanh loang lổ, phiến lá bị biến dạng cong queo như mặt bánh tráng (bánh đa) nướng như bạn đã mô tả. Nếu bị hại nặng cây sẽ bị còi cọc, trái bị khô nước, ăn rất lạt.
Trên hoa nhện chích hút nhựa của nụ và cuống của đài hoa, nếu nặng nụ hoa có thể bị rụng. Trên trái nhện chích hút dịch của vỏ trái non, làm vỡ các túi tinh dầu sau này tạo thành các vết sần sùi mầu nâu xám và thô nhám như có phủ một lớp cám bên ngòai vì thế có người gọi là “bệnh da cám”. Ở các tỉnh Phía Nam nhện đỏ thường hại nhiều trong mùa khô.
Để hạn chế tác hại của nhện đỏ bạn có thể áp dụng một số biện pháp sau đây:
-Không nên trồng quá dầy làm cho vườn cam bị um tùm rậm rập, không thông thoáng, tán bị che phủ nhiều.
-Bón phân dứt điểm thành từng đợt và phải bón cân đối giữa đạm, lân và kali. Nếu vườn nhà bạn thường bị nhện gây hại nhiều thì nên tăng cường bón thêm phân lân và kali.
-Tỉa bỏ những cành, lá không cần thiết bên trong tán cây để tán cây luôn luôn được thông thóang.
-Nếu vườn của bạn thường bị nhện gây hại nặng thì cứ mỗi đợt cây ra đọt, lá non nên phun xịt 3 lần thuốc trừ nhện: lần 1 khi cây vừa nhú đọt non, lần 2 khi đọt non ra rộ và lần 3 khi lá non bước sang giai đọan bánh tẻ. Khi cây đã bước vào giai đọan cho trái thì cư mỗi một đợt ra bông kết trái bạn cũng nên phun xịt ba lần thuốc: lần 1 lúc nụ hoa ra rộ, lần 2 sau khi tượng trái rộ khỏang 1 tuần và lần 3 cách lần 2 khỏang 10 ngày.
Do nhện đỏ có tính lờn kháng thuốc rất nhanh vì thế bạn không nên phun xịt một lọai thuốc kéo dài nhiều lần (dù thuốc đó có hiệu qủa rất cao), mà phải luân phiên bằng một trong những lọai thuốc sau đây: Danitol 10EC; Nissorun 5EC; Comite 73EC; Ortus 5EC; Kelthane 18,5EC; Microthiol 80WP...khi xịt nhớ xịt ướt đều tất cả những vị trí có nhện bu bám./.