Nuôi tôm trên ruộng lúa đã phát triển từ lâu và mang lại lợi ích khá cao. Tuy nhiên, do không nắm bắt được kỹ thuật, nhiều hộ nuôi tôm đã phá sản vì tôm chết. Xin giới thiệu bài viết của KS Vũ Thế Trụ - Cố vấn Khảo cứu và Huấn luyện Thủy sản Đại học Washington (Mỹ) về một số điều cần biết khi nuôi tôm trên ruộng lúa.
Năng suất lúa tăng khi "sống chung với tôm"
Theo kinh nghiệm của các nhà nuôi tôm trong ruộng lúa, sự cộng sinh giữa tôm và lúa sẽ làm cây lúa tăng trưởng nhanh hơn vì sự bơi lội của tôm mỗi khi đụng phải thân lúa chỉ đủ làm kích thích sự đâm chồi, nảy lộc của cây lúa. Ngoài ra, tôm lại ăn những loài côn trùng phá hoại mùa màng, giúp nhà nông đỡ tốn kém hơn trong việc phòng, trừ sâu bệnh.
Mặt khác, khi chuẩn bị ruộng lúa, ao tôm, nhà nông có thể tận dụng các chất hữu cơ ở đáy ao tôm ở vụ trước để làm phân bón ruộng, điều này sẽ tiết kiệm chi phí bón phân cho lúa, đáy ao cũng được sạch sẽ hơn, giải quyết được bùn ở đáy ao tôm không biết sẽ chuyển đi đâu.
Tôm chết vì thuốc trừ sâu
Trong thời gian ruộng lúa được phun thuốc trừ sâu rầy, bầy tôm sẽ phải chịu một thảm họa nếu không có một nơi trú ngụ an toàn trong thời gian này. Muốn tránh điều này, chỉ cần thiết lập 1 hoặc 2 cống giữa ao tôm và ruộng lúa để khối nước trong ao và ruộng biệt lập nhau khi phun thuốc trừ sâu cho ruộng lúa. Cũng trong thời kỳ phun thuốc cho cây lúa, cần dùng tấm vải nilon đủ lớn để che kín ao tôm. Sau 2- 3 ngày, lấy nước vào ao tôm để nước đầy ao và tràn sang ruộng, cuối cùng nước sẽ tràn ra khỏi ruộng lúa, chuyên chở những chất thuốc còn tồn đọng trong ruộng lúa. Động tác này sẽ giúp bầy tôm trong ao an toàn, không bị ảnh hưởng của thuốc trừ sâu. Khi đã bảo đảm không còn dư lượng thuốc trừ sâu trong ruộng, bấy giờ sẽ mở cống ao để tôm bơi ra ruộng kiếm ăn.
Những nông dân có kinh nghiệm thường tránh được ảnh hưởng của thuốc trừ sâu trên ruộng lúa đối với tôm nuôi bằng cách không dùng quá liều lượng thuốc trừ sâu. Điều này giúp tránh lãng phí thuốc, giảm giá thành cho cây lúa. Mặt khác, ta cũng yên tâm vì tác dụng của thuốc trừ sâu bệnh trên cây lúa thường nhẹ hơn sức chịu đựng của con tôm, một khi không dùng quá liều lượng. Ngoài ra, việc cấy những loại lúa kháng bệnh cũng là một cách để giảm việc phun thuốc trừ sâu trên ruộng lúa có nuôi tôm.
Tôm bị tấn công trong thời kỳ lột vỏ
Mỗi lần tôm tăng trưởng là một lần tôm lột vỏ. Tôm càng lớn nhanh, lột vỏ càng nhiều. Nhưng trong thời gian lột vỏ, tôm rất yếu ớt và dễ bị các loại khác tấn công, ngay cả đối với đồng loại. Vì vậy, cần chú ý bảo vệ chúng trong thời kỳ lột vỏ. Có nhiều phương pháp đáp ứng, chúng ta có thể chọn phương pháp nào đơn giản và ít tốn kém nhất. Đặt các cây chà làm chỗ cho tôm trú ẩn trong thời kỳ tôm lột vỏ là phương thức thông dụng nhất vì có nhiều lợi ích về mặt kinh tế.
Mặt khác, đối với các loài cá dữ, người nông dân đã dùng dây thuốc cá để tiêu diệt, hiện đã có thêm các loại thuốc khác chế tạo sẵn, rất dễ sử dụng, lại rẻ tiền. Việc diệt trừ cá dữ trong ao trú cần được chuẩn bị từ lúc bắt đầu nuôi tôm.
Tôm chết vì nhiệt độ cao
Trong ruộng lúa hiện tại, với mực nước sâu 30- 40cm, dưới sức nóng gay gắt của mặt trời, nhiệt độ nước trong ruộng lên khá cao, có thể dẫn đến việc tôm chết hàng loạt. Muốn giúp tôm thoát khỏi thảm họa này, cần tạo một nơi trú ẩn an toàn cho tôm.
Tuy nhiên, những trở ngại trong việc nuôi tôm trên ruộng lúa đều có khả năng vượt qua sau khi chúng ta đã trang bị cho mình một số kiến thức tương đối đơn giản về sự sinh trưởng, phát triển của tôm càng xanh.