Bệnh sán lá gan là một bệnh rất phổ biến ở trâu, bò, gây nhiều tác hại đến sức khoẻ cho bò như: làm xơ gan, viêm túi mật, giảm năng suất thịt, sữa và mất dần khả năng cày kéo,... gây thiệt hại kinh tế cho người chăn nuôi và còn là trung gian truyền bệnh sán lá gan cho người.
Nguyên nhân
Bệnh gây ra do sán lá ký sinh trong ống dẫn mật của gan và túi mật. Sán trưởng thành có màu hồng, dài khoảng 3-7cm có thể có từ vài chục đến vài trăm sán lá ký sinh trong gan, mật của một con trâu, bò và đẻ trứng. Trứng theo nước mật xuống ruột, rồi theo phân ra ngoài, gặp điều kiện thuận lợi (nhiệt độ 15-300C, có nước) nở thành mao ấu. Mao ấu chui vào ốc ký chủ trung gian phát triển thành vĩ ấu. Vĩ ấu ra khỏi ốc, rụng đuôi thành kén. Giai đoạn này kéo dài khoảng 90-102 ngày ở ngoài tự nhiên. Kén trôi nổi trong nước, bám vào cây cỏ thuỷ sinh. Trâu, bò ăn cỏ thuỷ sinh hoặc uống nước có kén, kén vào cơ thể phát triển thành ấu trùng ở ruột, rồi theo ống dẫn mật về gan và phát triển thành sán trưởng thành với thời gian kéo dài khoảng 90-115 ngày.
Triệu chứng
Sán gây ra 3 tác hại:
- Di chuyển trong ống mật và gan, gây viêm xơ tổ chức này.
- Sán ăn hồng cầu và lấy chất dinh dưỡng từ gan, mật làm trâu, bò gầy yếu, thiếu máu, giảm sức cày kéo.
- Sán tiết độc tố gây viêm ruột kéo dài.
Trâu, bò bệnh thể hiện ỉa chảy dai dẳng từng đợt dẫn đến gầy yếu, giảm tăng trọng và mất dần khả năng cày kéo. Nếu ỉa chảy nặng, trâu, bò có thể chết do kiệt sức.
Bệnh tích
Mổ khám trâu, bò bệnh, thấy gan, ống dẫn mật và túi mật bị xơ hoá và có sán lá trong ống dẫn mật và gan.
Phát hiện bệnh:
Kiểm tra phân dưới kính hiển vi để tìm trứng sán.
Mổ khám trâu, bò bệnh tìm sán trong gan và túi mật.
Điều trị
Điều trị bằng 1 trong 2 hoá dược sau:
- Handertil B: (Fasinex) dùng liều 10 mg/kg thể trọng. Cho uống trực tiếp hoặc trộn với thức ăn.
- Tolzan F: (Oxyclozanide) dùng liều 10mg/kg thể trọng. Cho uống trực tiếp hoặc trộn với thức ăn.
Phòng bệnh
Định kỳ lấy mẫu phân đưa đến trạm thú y huyện hoặc chi cục thú y để kiểm tra phát hiện trâu, bò nhiễm sán để tẩy trừ.
Ủ phân diệt trứng sán.
Nuôi vịt, thả cá để diệt ốc ký chủ trung gian truyền bệnh.