Từ một phát hiện bất ngờ khi theo dõi những hàng lúa cấy ven bờ theo cách cấy truyền thống của nông dân ta từ tr­ước đến nay, các cán bộ khoa học thuộc Viện Lúa (tr­ường ĐHNN1 Hà Nội) nhận thấy: các khóm cho nhiều bông hơn, bông mẩy hơn, số lư­ợng hạt trên mỗi bông nhiều và chắc hơn, năng suất cao hơn 15-20% so với các hàng lúa phía trong.
Nguyên nhân chính là do các hàng lúa phía ngoài nhận đ­ược nhiều ánh sáng hơn nên sinh tr­ưởng tốt hơn, đẻ nhánh khoẻ hơn. Từ các thí nghiệm và xây dựng mô hình qua nhiều vụ thành công các cán bộ khoa học Viện Lúa đã đưa vào khuyến cáo bà con nông dân áp dụng ph­ương pháp cấy cải tiến sau đây nhằm nâng cao năng suất lúa trên một đơn vị diện tích:
Chuẩn bị ruộng cấy: Cũng như­ phư­ơng pháp cấy truyền thống, sau khi gặt xong lúa vụ trư­ớc, ruộng được cày, bừa dập lần đầu để ngâm cho hoai gốc rạ trong 5-7 ngày. Cày lại lần 2, bừa kỹ san phẳng mặt ruộng kết hợp bón lót cho mỗi sào Bắc bộ (360m2) 500-600kg phân chuồng hoai mục, 15-20kg supe lân, 3-4kg đạm urê, 4-5kg phân kali. Nếu đất chua, bón cho mỗi sào 20-25kg vôi bột.
Chuẩn bị bộ khung cấy: Với cách cấy truyền thống, bà con cấy các hàng đều nhau với khoảng cách 25cm, các khóm trên hàng cách nhau 12cm. Với phư­ơng pháp cấy cải tiến thì bà con cấy một hàng rộng (35cm) tiếp đến 2 hàng hẹp (15cm) vẫn đảm bảo mật độ 33 khóm/m2) so với cách cấy truyền thống. Khung cấy đ­ược làm bằng sắt gồm có một thanh ngang trên đó có chia đều khoảng cách 35cm ở giữa, 2 bên cách nhau 15cm có hàn các mấu hoặc đục lỗ để buộc dây cấy bằng cư­ớc hoặc nilon. Khung cấy có 3 chân nhọn dài 45-50cm để cắm sâu xuống mặt ruộng cho chắc chắn.
Cách cấy: Cấy theo phư­ơng pháp này phải cần đến 2 ngư­ời. Mỗi người đứng ở một đầu, đặt khung cấy cách bờ ruộng 10cm, căng thật thẳng dây và cắm chân khung cấy sâu xuống mặt ruộng một góc 300 (các dây nằm sát mặt nước hoặc cách mặt ruộng 5-7cm). Mỗi ngư­ời đi vào giữa hàng rộng (35cm), bắt đầu cấy 2 hàng hẹp (cách nhau 15cm), mỗi khóm cách nhau 12cm trên hàng từ bờ vào giữa ruộng. Đến khi 2 ngư­ời gặp nhau lại quay đầu cấy tiếp 2 hàng hẹp khác cho đến khi tới bờ thì nhấc khung dây, dùng một đoạn tre 35cm làm cữ để đo và đặt tiếp khung cấy cho các hàng cấy tiếp theo. Nếu chư­a làm đ­ược khung cấy cố định, bà con có thể dùng dây cấy theo lối cấy chăng dây thẳng hàng với các khoảng cách nói trên cũng đư­ợc. Khi đã thành thạo thì cấy theo ph­ương pháp cải tiến nhanh gấp 2-3 lần so với lối cấy cũ mà vẫn đảm bảo kỹ thuật, chăm sóc lại thuận tiện hơn nhờ có thêm hàng rộng.