Lê Văn Khôi
Dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhà nước bằng các trủ chương, chính sách đúng đắn trong phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn; sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị của cả nước; đặc biệt là sự phối hợp chương trình hành động giữa Hội Nông dân Việt Nam với Bộ Khoa học và Công nghệ các hoạt động khoa học và công nghệ trong toàn hệ thống Hội Nông dân Việt Nam ngày càng được phát triển mạnh mẽ từ việc nâng cao nhận thức cho cán bộ, hội viên nông dân đến việc thúc đẩy các hoạt động tư vấn, hỗ trợ, và dịch vụ cho nông dân tạo điều kiện thuận lợi để hội viên nông dân ứng dụng các thành tựu khoa học và công nghệ vào sản xuất.
1. Kết quả tuyên truyền Công tác khoa học đến với nông dân.
Cùng với việc thực hiện nhiệm vụ chính trị của các cấp Hội đến việc xây dựng kế hoạch công tác hàng năm và giai đoạn 2016 – 2020 đối với công tác tuyên truyền về vai trò của khoa học và công nghệ cũng như các thành tựu của khoa học và công nghệ có tác động sâu sắc và tích cực đến với hội viên nông dân.
Ở Trung ương Hội.
Xây dựng cơ chế phối hợp và cộng tác viên với các nhà khoa học, các tác giả nghiên cứu, các viện, trường đại học, các trung tâm nghiên cứu khoa học…. để cung cấp các thông tin khoa học cho hội viên nông dân cả nước.
Bản tin “Khoa học với nhà nông” và Website “Khoa học cho nhà nông” của Trung ương Hội Nông dân Việt Nam trong 4 năm qua, mỗi năm đã cung cấp gần 2.400 tin, bài, câu hỏi trả lời bạn đọc, quy trình về KH&CN phục vụ nông nghiệp, nông thôn, nông dân và đến nay có trên 417.320 lượt người truy cập vào Website này. Bản tin “Khoa học với nhà nông” đã phát hành 6 số với 36.000 cuốn đến cấp tỉnh, huyện và một số xã. Báo nông thôn ngày nay, Tạp chí Nông thôn mới, cổng thông tin điển tử “nongdan.vn đều có các chuyên mục khoa học công nghệ, nhà nông làm giàu, địa chỉ vàng cho nông dân.
Ở địa phương.
Đến nay có 63/63 Hội Nông dân tỉnh, thành phố đã có Website kết nối và chia sẻ thông tin với các kênh thông tin về khoa học và công nghệ trong và ngoài ngành phục vụ cho công tác tuyên truyền kịp thời đến đông đảo bạn đọc cả nước; các tỉnh, thành Hội xây dựng bản tin công tác Hội và đã dành riêng Chuyên mục khoa học và công nghệ để tuyên truyền các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của nhà nước về phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn; các mô hình ứng dụng Khoa học công nghệ vào sản xuất đời sống, góp phần nâng cao nhận thức của cán bộ, hội viên nông dân về vai trò và ảnh hưởng tích cực của KHCN trong phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn của Hội Nông dân, hội viên nông dân.
Cùng với việc tuyên truyên thông qua các kênh thông tin, các phương tiện thông tin Hội Nông dân Việt nam đã tổ chức xuất bản và phát hành trên 50.000 đĩa DVD có nội dung tuyên truyền về kỹ thuật trồng trọi, chăn nuôi có hiệu quả cao quy mô nông hộ, các gương nông dân điển hình tiên tiến trong sản xuất nông nghiệp nhờ ứng dụng KHCN vào sản xuất; các gương nông gân nghèo vượt khó vươn lên thoát nghèo và làm giàu chính đáng. Chỉ tính riêng năm 2018 Hội Nông dân các tỉnh thành phố đã tổ chức được 27.873 cuộc tuyên truyền dưới nhiều hình thức khác nhau như: Hội nghị, Hội thảo đầu bờ, các mô hình trình diễn.
Tổ chức bình chọn và vinh danh “Nhà khoa học của nhà nông” lần thứ nhất năm 2018 có sự tham gia của Bộ Khoa học và Công nghệ, Liên hiệp các hội khoa học kỹ thuật Việt Nam, Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn, Đài Truyền hình VTC16 tổ chức truyền hình trực tiếp … nhằm vinh danh các nhà khoa học, các hội viên nông dân trong cả nước đã có những phát minh, sáng kiến cải tiến kỹ thuật đóng góp tích cực cho sự nghiệp phát triển khoa học trong nông nghiệp phục vụ công tác Hội và phong trào nông dân.
2. Về tổ chức Cuộc thi Sáng tạo nhà nông
Cuộc thi sáng tạo nhà nông lần thứ VII (2016-2018), được phát động từ tháng 12 năm 2015, Cuộc thi được triển khai từ cấp Trung ương đến 63 tỉnh, thành, huyện thị, cơ sở Hội và đến từng hội viên, nông dân. Mục đích cuộc thi nhằm khơi dậy phong trào sáng tạo kỹ thuật trong lao động sản xuất và đời sống của nông dân cả nước, góp phần đưa nhanh các tiến bộ khoa học kỹ thuật ứng dụng và sản xuất nông nghiệp, nông thôn phục vụ thiết thực cho đẩy nhanh sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông nghiệp, nông thôn.
Đến cuối năm 2018 đã có hàng trăm giải pháp sáng tạo kỹ thuật, công nghệ của nông dân gửi về Ban tổ chức cuộc thi cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Các giải pháp của nông dân rất phong phú thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau và có tính ứng dụng cao. Hầu hết các giải pháp, sản phẩm dự thi đều có ý tưởng xuất phát từ thực tế, từ những trăn trở của người nông dân nhằm ứng dụng hiệu quả các giải pháp sáng tạo về khoa học và công nghệ phục vụ cho sản xuất nông nghiệp và đời sống của người nông dân. Đến nay ở cấp trung ương Hội đã thành lập Ban Tổ chức Cuộc thi, Ban giám khảo để chấm thi và chọn ra các tác giả, đồng tác giả và tổ chức khen thưởng, trong đó có 01 giải nhất, 02 giải nhì, 03 giải ba và 06 giải khuyến khích và tổ chức trao giải tại tỉnh Quảng Nam.
3. Công tác tập huấn xây dựng mô hình ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất.
Trong năm 2016, tổ chức được 24.914 lớp, có 1.927.446 người tham gia; Việc triển khai xây dựng các mô hình trình diễn ứng dụng khoa học công nghệ cho nông dân được triển khai mạnh mẽ, trong năm 2016 đã xây dựng được 3.356 mô hình với tổng số tiền 8 tỷ 309 triệu đồng; tổ chức xây dựng được 316 dự án với tổng kinh phí 14 tỷ 985 triệu đồng.
Năm 2017 đã xây dựng được 7582 mô hình với số tiền 10.896 ngàn tỷ đồng. Các dự án khoa học công nghệ tập trung vào các lĩnh vực sản xuất và tiêu thụ các loại giống lúa có chất lượng cao phục vụ tiêu dùng và xuất khẩu; ngoài ra còn có các dự án nuôi trồng nấm rơm, dự án trong nuôi trồng thủy sản, chăn nuôi gia cầm, dự án hầm bioga và các dự án vườn, ao, chuồng kết hợp với tổng kinh phí trên 7.457 tỷ đồng.
Năm 2018 đã xây dựng được 15. 065 mô hình và dự án KHCN với số tiền 17.786 tỷ đồng. Các dự án khoa học công nghệ tập trung vào các lĩnh vực sản xuất và tiêu thụ các loại giống lúa có chất lượng cao phục vụ tiêu dùng và xuất khẩu; ngoài ra còn có các dự án nuôi trồng nấm rơm, dự án trong nuôi trồng thủy sản, chăn nuôi gia cầm, dự án hầm bioga và các dự án vườn, ao, chuồng kết hợp với tổng kinh phí trên 7.457 tỷ đồng
4. Các dự án Nông thôn miền núi.
Trong 4 năm qua các dự án do Trung ương quản lý tập trung vào các dự án ứng dụng các tiến bộ KHCN trong trồng trọt và nuôi trồng thủy sản chất lượng cao đó là dự án nuôi cá chiên trong lồng bè đảm bảo an toàn sinh học tại tỉnh Hà Giang và tỉnh Tuyên Quang; dự án “Xây dựng mô hình ứng dụng đồng bộ các tiến bộ khoa học kỹ thuật và chuyển giao công nghệ sản xuất cà chua thương phẩm chất lượng cao, theo hướng VIETGAP tại 5 tỉnh phía Bắc”; đó là: tỉnh Nam Định, Phú Thọ, Sơn La, Yên Bái và thành phố Hải Phòng; trong đó xây dựng mô hình tại thành phố Hải Phòng sản xuất cà chua theo tiêu chuẩn VIETGAP. Đến nay đã có nhiều tỉnh, thành phố đến thăm quan học tập kinh nghiệm.
Chương trình Nông thôn miền núi ở địa phương, các tỉnh, thành phố phối hợp với Sở KH&CN tỉnh triển khai các dự án do tỉnh quản lý và đã tổ chức triển khai và thực hiện các dự án ứng dụng các tiến bộ khoa học công nghệ cho nông dân; trong đó nhiều tỉnh dự án được hỗ trợ từ ngân sách sự nghiệp khoa học và công nghệ của Trung ương. Thông qua các dự án này có nhiều mô hình ứng dụng và chuyển giao công nghệ tiên tiến, phù hợp vào các khâu sản xuất, chế biến, bảo quản tại các địa bàn nông thôn, miền núi nhằm nâng cao năng suất, chất lượng và sức cạnh tranh của nông sản hàng hóa trên thị trường trong và ngoài nước, từng bước hình thành thị trường công nghệ và dịch vụ ở nông thôn, tạo đà cho việc ứng dụng nhanh các thành tựu khoa học và công nghệ vào sản xuất và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội khu vực nông thôn, miền núi theo hướng công nghiệp hóa - hiện đại hóa.
IV. Đánh giá chung.
Qua 4 năm triển khai công tác khoa học và công nghệ, Chương trình phối hợp hoạt động giữa Hội Nông dân Việt Nam với Bộ Khoa học và Công nghệ đã thúc đẩy mạnh mẽ công tác Hội và phong trào nông dân, tạo sự chuyển biến tích cực về mọi mặt, thực hiện những mục tiêu, nhiệm vụ, góp phần tích cực vào thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước; đồng thời góp phần nâng cao chất lượng hoạt động của tổ chức Hội và khả năng nghiên cứu khoa học của đội ngũ cán bộ làm công tác Hội.
Việc thực hiện Chương trình phối hợp hoạt động giữa Hội Nông dân Việt Nam với Bộ Khoa học và Công nghệ đã đem lại hiệu quả về kinh tế một cách rõ rệt cho hội viên, các gia đình nông dân được tham gia trực tiếp các dự án ở cả 63 tỉnh, thành phố. Các tiến bộ khoa học và công nghệ được ứng dụng, chuyển giao đã tạo ra các sản phẩm nông sản hàng hóa chất lượng cao phục vụ tiêu dùng và xuất khẩu đem lại giá trị kinh tế cao, góp phần cải thiện đời sống vật chất, tinh thần cho người nông dân. Việc ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất cho nông dân đã làm thay đổi cơ cấu sản xuất trong vùng; các lớp tập huấn về khoa học công nghệ nói chung đã có sức lan tỏa và làm thay đổi nhận thức, nâng cao kiến thức của cán bộ, hội viên nông dân về vị trí, vai trò của khoa học và công nghệ trong phát triển sản xuất và xây dựng nông thôn mới; từng bước thay đổi tư duy, tập quán sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, tự phát, nông dân đã mạnh dạn ứng dụng, đầu tư công nghệ mới nhất là trong lĩnh vực sản xuất, chế biến nông sản hàng hóa; nông dân đã biết liên kết chặt chẽ với các tổ chức, cá nhân làm khoa học công nghệ, nâng cao được trình độ ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật trong sản xuất, kinh doanh và dịch vụ, góp phần vào việc phát triển sản xuất bền vững, nâng cao thu nhập và mức sống cho nông dân. Qua đó đã góp phần phát triển nông nghiệp, nông thôn và đẩy mạnh công tác Hội và phát triển phong trào nông dân.