Bí đỏ có nơi gọi là bí ngô, là loại rau quả chứa rất nhiều vitamin, sắt, đạm, chất béo và các loại axít amin hữu cơ tốt cho cơ thể, dùng bí đỏ để chế biến sữa bí đỏ uống rất tốt, đẹp da, tốt cho hệ tiêu hóa và ngăn ngừa các bệnh về tim mạch.
Bí đỏ có thể trồng với diện tích rộng mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người trồng. Bí đỏ là loại cây thích hợp ở các vùng khí hậu nhiệt đới, trồng được quanh năm, tuy nhiên tốt nhất là trồng bí đỏ vào vụ xuân hè, nếu trồng gặp mùa mưa rét, bí đỏ khó ra hoa, thụ phấn và đậu quả, năng suất, chất lượng thấp; bí đỏ là cây ưa nhiều ánh sáng và giànđể cây leo, có thể bò dưới mặt đất.
Đất trồng bí đỏ phải là nơi khô ráo, đất giữ ẩm và thoát nước tốt. Muốn trồng bí đỏ đạt năng suất cao cần phải chọn đất thịt nhẹ, đất pha cát, loại đất có độ tơi xốp, tưới tiêu chủ động, đất xa dân cư, khu công nghiệp, đô thị bệnh viện, không bị ô nhiễm. Độ PH của đất phải từ 5,5 -7,5.
1. Chuẩn bị hạt giống và gieo hạt.
Mua hạt giống.
Mua giống ở những địa chỉ bán giống có uy tín, có đầy đủ pháp nhân kinh doanh giống cây trồng, đảm bảo có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng. Tiêu chuẩn chọn giống không pha tạp, không sâu bệnh, hạt giống to, mẩy, vỏ sáng, không sây sát, tỷ lệ nảy mầm cao.
Ngâm hạt giống bí đỏ.
Ngâm hạt giống bí đỏ vào vào nước ấm 30 - 35°C từ 6 - 8 tiếng, sau đó vớt hạt rửa lại bằng nước sạch và ủ vào khăn ẩm hoặc cát sạch ở nhiệt độ 20 - 25°C trong 12 giờ, kiểm tra thấy hạt giống nứt nanh thì đem gieo, nếu chưa nảy mầm đem ủ tiếp.
Gieo hạt.
Có thể sử dụng khay, bầu đất hoặc gieo trên luống, đất gieo hạt phải sạch và nhiều giàu dinh dưỡng.
Nếu sử dụng đất bình thường thì xử lý đất bằng cách rải vôi bột, trộn vào đất phơi nắng 10 - 15 ngày sau đó phun thuốc trừ nấm, dế, kiến…tiến hành bón lót cho đất bằng phân chuồng ủ hoại mục để tăng cường chất dinh dưỡng cho đất gieo hạt.
Rạch lỗ sâu khoảng 2cm gieo hạt bí đỏ đã ngâm ủ vào khay chậu gieo, mỗi lỗ gieo 1 - 2 hạt và phủ một lớp đất mỏng. Khi gieo xong phun nước cho đất ẩm. Đặt chậu ươm bên cạnh nơi có ánh nắng ấm để thúc đẩy việc nảy mầm.
Làm đất: Đất được làm nhỏ, tơi xốp, nhặt sạch cỏ dại, bón lót toàn bộ vôi bột, phân chuồng, phân lân và ka li, sau đó bừa lại 1 lần trộn phân lẫn đều trong đất và lên luống rộng 3m, cao 30cm, chiều dài tùy theo.
Lượng phân bón được phân chia như sau: (tính cho 1 ha).
Vôi bột 300 kg, phân chuồng ủ hoai mục bón từ 9 tấn; Đạm Urê 46% N: 400 kg, supe lân: 500 kg kali: 180 kg.
2.Cách trồng, chăm sóc.
Sau khi gieo hạt bí đỏ được khoảng 10 ngày sẽ cho cây có từ 2 - 3 lá thật tiến hành bứng cây ra trồng vào ruộng.
Nên trồng cây vào buổi chiều mát, trồng cây xong tưới nước mỗi ngày 2 lần trong 7 ngày đầu để cây con hồi sức, sau đó có thể cách 2 - 3 ngày tưới nước 1 lần, luôn giữ cho đất đủ ẩm để cây sinh trưởng tốt . Thời điểm bí đỏ ra hoa thì cần phải tưới nhiều nước để cho cây ra hoa, thụ phấn tốt.
Gặp mưa to cần chú ý vun luống cho cây cao để tránh bị ngập úng, không được để tình trạng đất bị ngập nước gây thối rễ.
3.Bón phân.
Sau khi trồng cây con được được 3 - 4 lá thật thì sử dụng phân NPK 10 – 10 - 10 pha loãng với nước để tưới vào gốc cây, chú ý tránh tưới vào lá và gốc cây. Kết hợp làm cỏ, vun xới gốc cho cây.
Bón thúc lần 1: Khi cây trồng được 15 ngày thì bón thúc lần 1 với phân chuồng ủ hoại + phân ure pha loãng với nước vào gốc cây, làm cỏ và vun đất vào gốc cho cây.
Bón thúc lần 2: Thời điểm cây trồng được 35 ngày thì tiến hành bón thúc lần 2 với phân chuồng ủ hoại + hỗn hợp phân đạm, ure, lân và kali, bón xung quanh gốc và cách gốc 1m lấp phủ kín 1 đốt để cây ra rể bổ sung.
Bón thúc lần 3: Khi cây trồng được 50 bón thúc lần 3 với hỗn hợp phân NPK, đạm, kali và urê pha với nước bón cho cây để tăng cường dưỡng chất nuôi cây ra hoa và cho quả. Có thể sử dụng phân chuồng ủ hoại, mùn mục hoặc tro trấu để bón vào gốc cây và những đốt tiếp theo cách lần thứ nhất 1m tiến hành lấp đất kín phân và tưỡi đẫm nước ngay.
Khi bí bò dài khoảng 1m thì bắt đầu tiến hành khoanh dây bí quanh gốc, lấp gốc bằng phân chuồng ủ hoại để giúp rễ bám sâu vào đất. Bấm ngọn cho cây phát triển nhánh, mỗi cây để lại từ 3 - 4 nhánh, cắt tỉa bớt lá già ở để ruộng bí thông thoáng.
Khoảng 30 - 35 ngày sau khi trồng bí đỏ bắt đầu ra hoa, hoa đực nhiều hơn hoa cái, và nở sớm hơn hoa cái 2 - 3 ngày. Cây có thể tự thụ phấn nhờ côn trùng, nhưng cần hỗ trợ thụ phấn cho hoa bằng tay: (ngắt hoa đực, dùng bông tăm lấy phấn hoa đực và cọ vào nhụy của hoa cái để thụ phấn), tiến hành thụ phấn cho hoa vào buổi sáng sớm và vào lúc hoa cái nở nhiều. Đặc biệt là vào mùa mưa thì hoa rất khó tự thụ phấn nên cần phải thụ phấn thủ công.
Nếu trên cây đậu nhiều quả thì phải tỉa bớt quả nhỏ, xấu, dị tật để tăng cường dinh dưỡng nuôi quả khác.
4.Phòng trừ sâu bệnh hại.
Các loại sâu đất, sâu xanh, sâu đục quả, bọ trĩ, rầy rệp, nhện đỏ,... để phòng ngừa những loại sâu bệnh này thì cần chú ý tưới nước đầy đủ cho cây trồng.
Áp dụng các biện pháp canh tác, thủ công, sinh học. Theo dõi phát hiện sớm, khi cần phun các loại thuốc: Elincol 12 ME, Vertimex 1.8EC; Sherpa 25EC, Trebon 30EC (trừ sâu ăn lá), Confidor 100SL, Oshin 20WP, Elsin 10EC (trừ các loại chích hút dung thuốc Sheppa), …
Thán thư: Phun Revus Opti 440SC luân phiên với các sản phẩm có hoạt chất Azoxystrobin…
Phấn trắng: Phun các loại thuốc có hoạt chất Hexaconazole, Azoxystrobin hay các hỗn hợp Mandipropamid + Chlorothalonil… Phòng trừ kịp thời ngay khi phát hiện bệnh.
5.Thu hoạch.
Bí đỏ sau khi trồng khoảng 3 tháng sẽ cho thu hoạch, nếu muốn thu hoạch quả chín khi quả già có vỏ cứng màu vàng, lớp vỏ có phấn trắng và cuống vàng, dung dao sắc cắt cuống dài 5cm, xếp vào rổ cứng mang về xếp vào giàn và có mái che, tường bảo vệ thoáng mát, tránh côn trùng và chuật phá hoại.
P. Khuyên