Ảnh minh họa

Đầu mùa mưa hàng năm, khi vườn cây na (mãng cầu ) bắt đầu ra hoa, thì lại xuất hiện một loại bọ cánh cứng rất nhỏ, màu nâu đen cắn phá chùm hoa; con bọ đục hoa (bông) còn được gọi là bọ vòi voi thuộc bộ cánh cứng. Bọ trưởng thành hình bầu dục màu nâu xám dài khoảng 5mm, đầu của bọ đục hoa (bông) kéo dài ra phía trước như vòi voi, miệng nhai ở cuối vòi; sâu non màu trắng sữa có đầu màu nâu; bọ trưởng thành chủ yếu hoạt động vào ban ngày, thường tập trung phía trong các cánh hoa và đẻ trứng luôn trong đó; bọ trưởng thành và bọ non đều cắn phá cánh hoa, chúng tấn công từ khi hoa nở; trong một hoa thường có rất nhiều bọ sinh sống và phá hại làm cho hoa bị khô đen và tất nhiên những hoa này sẽ không thể đậu quả.

Bọ đục hoa là đối tượng gây hại rất nguy hiểm ở các vùng trồng na (đặc biệt là các tỉnh Lạng Sơn, Tây Ninh, Bà Rịa - Vũng tàu…), chúng thường xuất hiện và gây hại mạnh từ đầu đến giữa mùa mưa khi hoa bắt đầu ra rộ, bọ đục hoa có thể xuất hiện và gây hại trên 80% số cây trong vườn và đến 80% số hoa trên cây.

Để phòng, trừ loại bọ này mà không phải sử dụng thuốc trừ sâu vì sợ ảnh hưởng đến khả năng thụ phấn của hoa, một số nhà vườn trồng na đã giết bọ bằng tay hoặc ngắt cánh hoa để hạn chế sự tập trung gây hại của bọ; tuy nhiên, biện pháp này rất mất nhiều công lao động và cũng dễ làm xây sát bầu nhuỵ (điều này có tác động xấu đến khả năng thụ phấn và đậu quả sau này), nên biện pháp phun thuốc trừ sâu có tính xông hơi mạnh và độ nhũ dầu thấp, nhằm tiêu diệt và xua đuổi bọ đục hoa mà không làm ảnh hưởng đến hoa hiện là phương pháp được nhiều bà con chọn lựa.

Để kiểm chứng lại thông tin này, khảo nghiệm việc phun thuốc trừ sâu lên cây na trong thời kỳ ra hoa rộ tại các vùng trồng na đã được tiến hành; loại thuốc được dùng là Sago-super 20 EC (thuốc có tính xông hơi mạnh nhưng lại dễ phân huỷ trong thời gian ngắn): liều lượng sử dụng là 20 - 25ml pha trong bình 8 lít nước (hoặc pha 450 - 500ml thuốc Sago-super 20 EC cho thùng phuy 200 lít nước) để phun đều trên tán cây vào lúc sáng sớm. Hiệu quả của thuốc Sago-super 20 EC đã mang lại kết quả rất khả quan là: tiêu diệt và xua đuổi trên 85% bọ đục hoa trong vườn na, thời gian tái xuất hiện trở lại trong vườn khoảng 15 ngày (do bọ đục hoa di chuyển đến từ những vườn na ở xung quanh. Như vậy, nếu xử lý thuốc đồng loạt ở các vườn na trong cùng một khu vực thì thời gian tái xuất hiện trở lại của bọ đục hoa sẽ rất lâu. Phun Sago-super 20 EC với nồng độ 0,25 - 0,3% (tức là khoảng 20 - 25ml trong bình 8 lít nước) như trên sẽ không ảnh hưởng đến khả năng đậu quả của cây na.

Cần lưu ý: Không được tăng liều lượng khi phun (tức là pha từ 30ml thuốc trở lên trong bình 8 lít nước) như vậy vì có khả năng gây đốm trên hoa; nên xử lý thuốc 2 lần trong thời gian cây na ra hoa (lần 1: Phun thuốc vào lúc cây bắt đầu ra hoa; lần 2: Cách lần 1 từ 10 - 15 ngày); chỉ nên phun thuốc vào sáng sớm hoặc chiều mát (không được phun thuốc vào buổi trưa nắng).

Vũ Tỉnh