I. Đặc điểm của tắc kè

Hình dáng bên ngoài trông giống như con thạch sùng (thằn lằn) nhưng to và dài hơn. Thân dài 15-17cm, đuôi dài 10-15cm. Đầu hình tam giác nhọn về phía mõm. Mắt có con ngươi thẳng đứng. Có hai chân trước và hai chân sau, mỗi chân có 5 ngón toè rộng, mặt dưới ngón có các nút bám để con vật dễ leo trèo. Toàn thân từ đầu đến đuôi có những vảy nhỏ hình hạt lồi với nhiều màu sắc (xanh thẫm, xanh nhạt, vàng, đen, đỏ nhạt...). Màu sắc của con vật thay đổi theo màu sắc của môi trường sống để ngụy trang che giấu kẻ thù ăn thịt. Đuôi tắc kè được xem là phần bổ nhất của con vật. Tắc kè mất đuôi trị giá bị giảm hẳn.

Ở Việt Nam Tắc kè hay còn gọi Đại bích hổ hay Cáp giải. Họ Tắc kè thuộc lớp động vật bò sát. Tắc kè có mặt khắp các vùng đồi núi, trung du nước ta.

II. Về tập tính sinh hoạt và môi trường sống
Môi trường sống của tắc kè phong phú và đa dạng. Tắc kè hoang dã có mặt ở hầu khắp các nước khí hậu nhiệt đới, nhất là những vùng rừng núi… Tắc kè thường sống trong những gốc cây, hốc đá, kẽ hở đất, đá, tường nhà… và biết kêu, nhưng chỉ có tắc kè đực kêu được thành tiếng "tắc kè". Tắc kè hoạt động mạnh vào những mùa ấm áp, những ngày giá lạnh tắc kè ẩn nấp trong tổ, nhịn ăn mà vẫn sống khỏe mạnh. Trong thời kỳ nhịn ăn, tắc kè sử dụng chất dinh dưỡng ở đuôi để nuôi cơ thể. Vì vậy, bắt tắc kè vào cuối kỳ nhịn ăn giá trị dược liệu sẽ bị giảm.

      III. Kỹ thuật nuôi

1. Cách làm chuồng nuôi

Căn cứ vào tập tính sinh hoạt, đặc biệt là tập tính thích sống ở một hang tổ quen thuộc trên thân cây, không ưa rời chỗ ở cũ chuyển đến nơi ở khác, nên bà con chú ý nuôi được tắc kè trong chuồng nuôi theo cách sau đây:

- Nguyên vật liệu làm chuồng: Gạch, xi măng, cát, gỗ, lưới inox hoặc lưới sắt, ống tre nứa, ke sắt, đinh, thân cây gỗ, vải tối màu.

- Kích thước chuồng: Chiều cao cố định: 2m đến 2,2m. Chiều rộng: 1,2m đến 1,5m. Chiều dài tùy theo diện tích của từng hộ gia đình và số lượng tắc kè nuôi, nên làm dài tối thiểu 3m tối đa 10m. Cứ 1m² nền nuôi khoảng 20 con tắc kè thịt hoặc bố mẹ, 30 con tắc kè con.

- 1 hoặc 2 mặt chuồng là tường gạch thô để giữ ấm vào mùa đông và giữ ẩm vào mùa hè, 2 hoặc 3 mặt còn lại là lưới.

- Làm cửa ra vào cao trên đầu người để người nuôi tiện ra vào.

- Từ mặt nền xây tường gạch thô cao lên khoảng 50cm để khi dọn rửa chuồng không làm rỉ lưới.

- Phía trên tường quây bằng lưới inox hoặc lưới sắt, đường kính mắt lưới 0,3cm. 

- Làm khe hở sát nền dài 20cm - cao 1cm, khe hở này chỉ đủ cho phân tắc kè thoát ra khi rửa chuồng mà con tắc kè không chui ra được. Sau khi rửa chuồng xong đặt vài viên gạch che kín khe hở đó lại tránh các tác động từ bên ngoài.

- Nền láng xi măng hoặc lát gạch.

- Bên trong chuồng nuôi treo dọc các ống tre nứa loại to thông hai đầu cho chúng chui rúc và đẻ trứng, treo phía trên cao, tầng trên treo so le với tầng dưới để phân không rơi vào các ống tre phía dưới.

- Đối với tắc kè bố mẹ: Bên trong chuồng cho thêm nhiều ống tre nứa hoặc hộc gỗ loại to, dài khoảng 25cm cho chúng đẻ trứng. Mật độ: 20 con /1m² nền.

- Đối với tắc kè con: Chỉ cần cho hộp xốp, hộp bìa, quần áo, chăn mền cũ, thân cây to là được. Mật độ: 30 con /1m² nền.

- Gác máng nhựa hoặc đặt các khay nước vào trong chuồng cho tắc kè uống nước,lưu ý máng nước hoặc khay nước phải đặt ở trên cao.

2. Chăm sóc và thức ăn

- Thức ăn của tắc kè hoa là các loại côn trùng còn sống như: dế mèn, gián, châu chấu, sâu, mối, nhện… hoặc thằn lằn loại nhỏ, chúng có thể ăn thêm cá biển,

tôm nõn khô…

- Bà con nên thiết kế các bữa ăn đa dạng chủng loại để đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng cho tắc kè

- Khi nuôi trong chuồng, tắc kè bố mẹ nuôi riêng để giúp cho việc sinh sản quanh năm, trứng cất riêng một chuồng tránh tắc kè bố mẹ ăn trứng, tắc kè nhỏ ăn mồi nhỏ nên nuôi một chuồng riênggiúp người nuôi định lượng số thức ăn cho chúng, tránh sự cạnh tranh mồi giữa tắc kè to và tắc kè nhỏ giúp chúng phát triển tốt nhất, nhanh thu thương phẩm.

- Tắc kè ngày ngủ, đêm mới ra khỏi tổ kiếm mồi nên khi chăn nuôi chúng ta phải chọn thời điểm thích hợp nhất để cho chúng ăn cùng một lúc sẽ tạo sự phân chia con mồi được đồng đều, tránh tình trạng con ăn no con ăn đói sẽ ảnh hưởng tới sức khỏe của chúng. Khi tất cả các con tắc kè ra khỏi tổ là thời điểm thích hợp nhất để thả mồi vào chuồng cho chúng ăn. Khi cho ăn phải đảm bào chuồng trại sạch sẽ nếu không con mồi sẽ chạy lung tung dễ lây vi khuẩn từ phân của chúng.

                                                                                 Ths. Phạm Văn Đức