Thường xuyên chứng kiến sự gian khổ của nông dân khi đào bồn ép xanh, bón phân cho cây cà phê, ông Đỗ Đức Quang ở 216 Trường Chinh, phường Trà Bá, thành phố Pleiku,  tỉnh Gia Lai cùng với con trai Đỗ Đức Sáng đã nhiều năm mày mò nghiên cứu, lắp ráp sáng chế ra máy đào – Xới bồn cà phê đa năng. Ông  cho biết để chế được máy Tôi tự đi mua động cơ loại máy VYKYNO, kiểu máy 4 thì, 1 xy lanh có công suất 5,5 mã lực/3.600 vòng/phút; hệ thống khởi động, kéo giật bằng tay, dung tích thùng nhiên liệu 5 lít, nhớt 0,5 lít. Với dàn xới tự thiết kế và thuê thợ rèn làm theo mẫu: có 4 lưỡi x 4 cánh/lưỡi, tổng số có 16 cánh; bề rộng dãy xới lớn nhất 30 m, độ sâu lớn nhất 20 cm; kiểu truyền động, côn ly hợp tự động. Máy có kích thước dài 1,4 mét, rộng 0,4 mét, cao 0,5 mét, trọng lượng chỉ 39kg, gọn nhẹ. Giá thành sản xuất tính đến thời điểm tháng 9/2011 hết 9 triệu đồng. Máy có tính cơ động cao, thao tác dễ dàng trong các địa hình vườn cà phê. Đặc biệt máy có thể tháo rời khi bỏ lên xe máy vận chuyển đến vườn cà phê rồi lắp ráp và sử dụng. Trong quá trình sử dụng nếu có hỏng hóc bộ phận nào cũng dễ thay thế. Ngoài ra máy còn sử dụng như một máy đào đa năng như đào đất tơi xốp bồn cà phê, đào xới đất khi trồng rau, trồng ngô, đậu đỗ các loại và còn đào rãnh bón phân cho cây cao su… Mức độ an toàn khi sử dụng máy cao.

* Tính mới của giải pháp: Trên thị trường đã có khá nhiều các loại máy, tuy nhiên máy đào- xới bồn cà phê đa năng là máy nhỏ gọn và nhẹ, dễ dàng vận chuyển đến vườn cà phê với mọi địa hình, người sử dụng có thể len lỏi vào gốc cà phê một cách dễ dàng. Ngoài ra nó còn thể hiện ở cấu tạo hoàn toàn mới của bộ lưỡi để phù hợp cho 1 máy đào- xới đa năng. So với sản phẩm cùng loại do nước ngoài chế tạo, máy đào - xới bồn cà-phê được thiết kế gọn nhẹ, dễ vận chuyển vào vườn cà-phê với mọi địa hình. Lưỡi của máy được chế tạo phù hợp cho máy đào đa năng. Một người thao tác máy và một người phụ việc một ngày có thể đào từ 200 đến 300 bồn cà-phê (trong khi đó, một người, một ngày chỉ đào được từ 20 đến 30 bồn cà-phê).

Theo ông Quang, với chiếc máy đào – xới bồn cà phê đa năng có khả năng cuốc xốp cà phê, đào mở rộng bồn cà phê, đào rảnh ép xanh cho cây cà phê, đào rãnh chôn ống nước, xới đất bón phân cho cây cà phê, làm cỏ trong gốc cà phê. Bên cạnh đó, chiếc máy này cũng có thể sử dụng để xới xốp cho cây chè, đào rãnh thoát nước cho hồ tiêu, xới đất bón phân cho cây cam, thanh long, cây ăn trái, xới đất trồng rau màu, đậu đỗ và trồng bắp, xới đất vào túi cho các vườn ươm.

Công suất của chiếc máy, có thể đào được 200 - 350 bồn cà phê/ngày, cuốc xốp được 600 - 800 gốc/ngày, làm cỏ trong gốc cà phê từ 0,6 - 0,8héc-ta/ngày. Chiều sâu đào tối đa của máy là 50 cm, chiều rộng đào lớn nhất 28 cm, chiều rộng xới lớn nhất 28 cm. Máy cũng rất tiết kiệm nhiên liệu với mức tiêu hao nhiên liệu từ 4,5 - 5,5 lít xăng/ngày. Sản phẩm thay thế chiếc cuốc quen thuộc của bà con nông dân. Hơn nữa, giá cả cũng cạnh tranh hơn so với máy ngoại chỉ bằng 1/3 giá máy của Nhật, Đức.

* Hiệu quả kỹ thuật: Máy không chỉ có công dụng hỗ trợ người nông dân trồng cây cà-phê mà còn có thể hỗ trợ trồng cây cao-su non.nếu sử dụng máy đào - xới có thể giảm 60% số công chăm sóc, không chỉ làm lợi về kinh tế, mà còn chủ động về công lao động

Máy đào xới bồn cà phê do ông Quang sáng tạo gọn nhẹ, dễ sử dụng, có tính cơ động cao, thao tác dễ dàng trong các địa hình vườn cà phê. Đặc biệt, máy có thể tháo rời khi vận chuyển và các bộ phận nếu có hỏng hóc cũng dễ dàng thay thế.

* Hiệu quả kinh tế: Chi phí cho cách chăm sóc bằng tay trên 1 ha, 150.000đ/ngày, trong khi đó để làm hết 1 ha phải cần đến 40 ngày, ta sẽ tiêu tốn 40 x 150.000 = 6.000.000đồng. Nếu sử dụng máy làm thay sức người sẽ chỉ tốn khoảng 16 ngày, rút ngắn được hơn nửa thời gian, công thao tác máy 200.000đ/ngày ta sẽ chỉ tốn 16 x 200.000 = 3.200.000đ. Vậy nếu sử dụng máy ta sẽ lãi được 2.800.000đ/ha, vừa tiết kiệm thời gian vừa nâng cao hiệu quả kinh tế

* Hiệu quả xã hội: Sản phẩm có thể giải quyết được vấn đề khan hiếm lao động, chủ động về công lao động và giảm bớt sức người trong việc chăm sóc cà phê. Tiết kiệm chi phí, thời gian cho bà con nông dân và không gây hại đến môi trường; Hiệu quả thực tế sử dụng máy xới đào bồn cà phê có thể thay thế cho 10 công lao động thủ công. Chỉ với một người thao tác máy và một người phụ, trong một ngày, máy có thể đào từ 200-300 bồn cà phê với mức tiêu hao nhiên liệu 5-6 lít xăng. Trừ các khoản chi phí mỗi ngày đỡ công thuê 7 nhân công. Với giá thuê nhân công như hiện nay thì chỉ cần đào bồn 9-10 ngày là đủ tiền khấu hao máy.

* Khả năng áp dụng: Máy có thể sử dụng rộng rãi trong các vườn cà phê lớn nhỏ, áp dụng để mở rộng bồn cà phê, đào rãnh ép xanh, cuốc xốp, xới đất bón phân và làm cỏ trong góc cà phê ở mọi địa hình. Ngoài ra còn sử dụng để đào rãnh thoát nước cho hồ tiêu, đào rãnh chôn ống nước, móng nhà, chăm sóc cam chanh, làm rau màu, đậu đỗ.

Máy đào - xới bồn cà phê do ông Quang sáng chế
Thấy ông sử dụng máy xới đào bồn cà phê có hiệu quả, bà con trồng cà phê trong tỉnh đã đến nhà đặt hàng nhờ ông làm giúp. Anh Nguyễn Minh Châu ở thôn Ia Ping, xã Ia Laly, huyện Chư Păh, cho biết: Tôi mua chiếc máy đào bồn của ông Quang từ đầu năm 2010 đến nay vẫn làm việc tốt, máy gọn nhẹ, dễ sử dụng khi đào rãnh ép xanh, cắt các rễ con lâu năm đã cằn cỗi. Bà con cần mua máy hãy liên hệ số điện thoại: 0913471904 hoặc truy cập website http://www.ducquanggialai.vn để xem và đặt máy.

Đặng Thủy