Đặc điểm cây na Thái: Na Thái thuộc loại cây thân gỗ, chiều cao trung bình từ 3 - 5m. Cây có khả năng chịu hạn, chịu rét khá tốt, thích nghi được với khí hậu 4 mùa nhiệt đới nóng ẩm và mùa đông lạnh của miền Bắc nước ta. Giống na Thái thích hợp trên loại đất đồi hình bát úp hoặc đất cao như trung du, miền núi.., bộ rễ thích độ ẩm, nhưng yêu cầu thoát nước nhanh. Giống na Thái có quả cân nặng trung bình từ 500gram đến 1kg nên được sự quan tâm của rất nhiều người. Na Thái sau khi chín cây được thu hoạch thường rất to, trung bình 0,5 - 0,8 kg, cá biệt có trường hợp nặng hơn 1kg, vị ngọt thanh, ít hạt, thịt quả dai, ít bị nứt khi chín, nhờ đó thu hoạch và vận chuyển thuận tiện hơn các giống na truyền thống.

Ưu điểm của giống na Thái: giống na Thái thuộc giống cây trồng dễ phát triển có nhiều ưu điểm nổi bật: cây sinh trưởng khỏe mạnh phù hợp với điều kiện đất đai và khí hậu ở Việt Nam, cây kháng bệnh tốt, ít bị ảnh hưởng bởi sâu bệnh, dễ chăm sóc, không yêu cầu khắt khe về đất và các điều kiện khí hậu. cây có tán rộng trung bình 4m, có thể trồng xen canh hoặc chuyên canh với mật độ thích hợp.

Hiện nay giá bán giao động từ 30.000 - 35.000đ/kg, do đó mang lại hiệu quả kinh tế cao cho bà con nông dân. Na Thái cũng có 2 loại đó là na dai và na bở. Na bở khi chín múi nọ rời múi kia, dễ vỡ, quả chưa chín hẳn nhưng có thể đã nứt khi còn trên cây. Na dai thì các múi dính chặt vào nhau cả khi chín, dễ vận chuyển, vỏ mỏng, có thể bóc ra từng mảng như vỏ quít.

Cách trồng na Thái: Trồng na Thái cũng không khác gì so với trồng na thường. Bà con nên trồng na Thái vào mùa xuân kéo dài đến tháng 9.

Tính theo kích thước của tán cây có thể trồng mật độ 4x4m hoặc 4x5m/1 cây. Hố trồng na Thái cần có chiều sâu và rộng khoảng 50x50cm, bón lót bằng 15-20kg phân chuồng + 0,5 kg lân, trước khi trồng khoảng 7-10 ngày (có thể dùng 0,5kg vôi bột để khử nấm mốc hoặc thuốc khử nấm mốc). Khi trồng bà con dùng kéo cắt lớp nilon bầu ươm, tránh để vỡ bầu. Đặt cây vào chính giữa hố, miệng bầu ngang mặt đất. Sau đó dùng tay nén nhẹ quanh gốc. Phần sát gốc nên vun cho cao hơn xung quanh tránh để nước đọng gây úng rễ. Sau khi trồng cần tiến hành cắm cọc cố định cho cây, che nắng và tưới nước giữ ẩm cho cây.

Cách chăm sóc cây: Sau khi cây lớn bón phân chuồng hai năm đầu là 20 kg/năm, sau đó từ năm thứ ba trở đi 30 kg/năm. Phân chuồng nên bón làm một lần hoặc hai lần trước mùa mưa và sau khi thu hoạch. Phân khoáng bổ sung năm đầu bón 0,5kg phân NPK/1 cây (phân NPK 16 -16 - 8). Từ năm thứ hai trở đi cứ thêm 1 năm tuổi bón thêm 0,5 kg. Để trái thêm ngọt, có thể bón thêm phân Kali từ năm thứ ba trở đi, 0,5 kg cho mỗi cây, và sau đó tăng lên một chút mỗi năm.

Cách trị sâu bệnh: Na Thái ít sâu bệnh, chủ yếu là phòng trị rệp sáp. Khi na chưa có quả, rệp bám ở dưới mặt lá, dễ nhận ra ở màu trắng sáp và các tua trắng quanh mình, khi có quả thì rệp bám vào quả hút nhựa từ lúc quả non đến tận khi chín, rệp sáp thường ở kẽ giáp ranh giữa hai múi vì chỗ này vỏ mỏng, dễ hút nhựa gây cho quả có vị nhạt, giảm chất lượng, mẫu mã không đẹp, bán không được giá.

Cách trị hiệu quả: dùng thuốc Supracid, Bi 58ND, Applaud, Mipcin phun lên cây, thường phun vào cuối vụ khi đã thu hoạch quả xong. Khi có quả, phun cả vào trái, vào lá. Tuy nhiên, khi trái sắp chín, không phun nữa để tránh gây độc cho người tiêu dùng.

Cách thu hoạch: Dấu hiệu na chín là màu trắng xuất hiện ở các kẽ giữa 2 mắt, các kẽ này đầy lên, đỉnh múi thấp xuống (na mở mắt) là có thể thu hoạch. Nên dùng bao trái bằng xốp hoặc lót lá tươi, lá chuối khô để quả khỏi sát vào nhau, vỏ thâm, mã mã xấu, khó bán. Khi hái xong nên vận chuyển ngay đến nơi tiêu thụ.

Cách bảo quản: Na Thái chín nhanh thường do nhiệt độ nóng, trong quá trình chín, trái cây còn thải khí etylen và chính khí này quay trở lại kích thích trái cây mau chín hơn. Cách hữu hiệu để bảo quản trái cây không chín nhanh là dùng nhiệt độ thấp. Tuy nhiên, đối với một số loại quả khi nhiệt độ quá thấp sẽ bị lạnh ảnh hưởng tới chất lượng quả. Vì vậy, nhiệt độ bảo quản của quả na không nên thấp hơn 13 độ C, nếu không có điều kiện bảo quản lạnh, có thể ngâm quả với dung dịch muối canxi (CaC_l2, nồng độ 1-3% trong thời gian 1-3 phút).

Rất mong bà con nông dân quan tâm nghiên cứu đến những kinh nghiệm trồng cây na Thái cũng như cách xử lý và bảo quản khi thu hoạch và tiêu thụ sản phẩm để nâng cao hiệu quả phát triển kinh tế cho gia đình và xã hội.

Tiến Trình