Lô bưởi đỏ thương hiệu Tân Lạc đầu tiên được xuất sang Anh

Đến thăm Mô hình trang trại trồng bưởi của anh Phạm Khắc Thường - Giám đốc Hợp tác xã sản xuất - chế biến và tiêu thụ bưởi đỏ Giang Lộc ở xã Tử Nê, huyện Tân Lạc, tỉnh Hoà Bình. Tiếp đón chúng tôi tại căn nhà bề thế dạng biệt thự của gia đình mình, khi biết chúng tôi đến thăm quan và muốn tìm hiểu về quá trình phát triển giống bưởi đỏ ở đây cũng như cách thức sản xuất kinh doanh mang lại hiệu quả kinh tế cao của hợp tác xã trong những năm qua, để phổ biến kinh nghiệm cho bà con nông dân có mong muốn trồng giống bưởi đỏ đặc sản vùng này, anh rất vui, bắt tay mọi người và mời chúng tôi uống nước, uống xong ngụm nước anh bắt đầu chia sẻ: cây bưởi đỏ được trồng ở huyện Tân Lạc cách đây khoảng 40 năm nhưng chủ yếu trồng để sinh hoạt trong gia đình, hơn chục năm trở lại đây, bà con mới phát triển mạnh cây bưởi đặc sản này sang sản xuất, kinh doanh hàng hóa. Thấy giống bưởi lạ, khi chín, vỏ quả chuyển màu vàng hồng, ruột quả đỏ đẹp và ăn rất ngon, được khách hàng ưa chuộng và mua với giá rất cao mà vẫn không đủ đáp ứng nhu cầu.

Nắm bắt được thị hiếu của khách hàng ngày càng cao cùng với thu nhập trồng bưởi của một số hộ đạt hiệu quả kinh tế gấp nhiều lần giống cây khác. năm 2012, anh quyết định chuyển toàn bộ 8ha đồi keo của gia đình sang trồng bưởi đỏ, không ngờ cây bưởi trồng trên đồi lại cho quả ngọt, ngon, màu sắc quả và múi đỏ đẹp, bán được giá hơn nhiều so với bưởi trồng ở các chân ruộng dưới thấp, thu nhập của gia đình ngày càng trở lên khá giả. Thấy anh trồng cây bưởi đỏ trên đồi hiệu quả kinh tế cao, nhiều hộ dân trong vùng đã đến học hỏi kinh nghiệm và được anh hướng dẫn cách trồng, cách chăm sóc, dần dần phong trào lan rộng khắp huyện Tân Lạc và các vùng lân cận. Đến năm 2017, sản lượng bưởi đỏ trong vùng đã đạt sản lượng trên 10.000 tấn quả mỗi năm, nhu cầu tiêu thụ sản phẩm tại địa phương bắt đầu gặp khó khăn khi tiêu thụ đi các nơi do chưa có thương hiệu cùng với khâu quảng bá sản phẩm chưa được chú trọng. Nhận thấy, muốn có thương hiệu bưởi đỏ của mình và được mọi người biết đến thì phải liên kết, hợp tác cùng nhau sản xuất theo tiêu chuẩn chất lượng an toàn thực phẩm và quảng bá sản phẩm rộng rãi trên thị trường, anh đã mạnh dạn đứng ra vận động một số hộ dân trồng bưởi trong xóm thành lập  hợp tác xã lấy tên là Hợp tác xã sản xuất - chế biến và tiêu thụ bưởi đỏ Giang Lộc, gồm 12 thành viên với 30ha đồi trồng bưởi đỏ, anh làm Giám đốc hợp tác xã. Được sự giúp đỡ của các cấp, các ngành tại địa phương, nhất là Sở Công thương tỉnh Hòa Bình đã hỗ trợ hợp tác xã gần 300 triệu đồng để mua sắm trang thiết bị và xây dựng cơ sở như dây chuyền rửa bưởi hiện đại và nhà trưng bày giới thiệu sản phẩm... Hiện hợp tác xã áp dụng quy trình và được cấp giấy chứng nhận an toàn Vietgap đối với sản phẩm. Đồng thời, hợp tác xã kí hợp đồng bao tiêu sản phẩm cho bà con nông dân ở địa phương.

Để tiêu thụ hết sản phẩm làm ra, anh và các thành viên hợp tác xã phải mang bưởi vào tận TP. Hồ Chí Minh để chào hàng, bán hàng tại các hội chợ triển lãm thương mại. Tiếp thị tại vùng đất bốn mùa hoa trái là rất khó, vậy mà anh đã thu hút được lượng lớn khách hàng đến gian hàng của anh thưởng thức sản phẩm. Để chứng minh đây là trái bưởi đỏ thơm ngon khác biệt, anh đã bổ bưởi, bóc từng múi bày lên đĩa, mời khách tham quan nếm thử, sau khi ăn mọi người đều tấm tắc khen ngon. Kể từ đó, trái bưởi đỏ Tân Lạc của anh đã dần chinh phục được người tiêu dùng tại các tỉnh phía Nam.

Cùng với đó, hợp tác xã còn được Ủy ban nhân dân huyện Tân Lạc đồng hành, hỗ trợ, mang sản phẩm đi quảng bá, giới thiệu khắp các hội chợ nông sản ở các tỉnh, thành phố như: Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh, Bắc Giang, Thanh Hoá, Nghệ An... Nhờ đó, hợp tác xã  đã tiêu thụ gần 500 tấn quả mỗi năm. Năm 2022, bưởi đỏ của Hợp tác xã sản xuất - chế biến và tiêu thụ bưởi đỏ Giang Lộc đã xuất khẩu sang Vương quốc Anh được 5 tấn và sang năm nay, anh cũng đã ký được hợp đồng xuất khẩu sang châu Âu là 30 tấn bưởi đỏ.

Anh Thường cho biết: Để có được những thành quả như ngày hôm nay cũng phải kể đến lợi thế thổ nhưỡng của địa phương mình, đất đồi ở đây rất giàu các ion sắt, kẽm và côban giúp trái bưởi đỏ càng tăng thêm sắc tổ vàng hồng ở vỏ và đỏ tươi bên trong tép múi so với bưởi đỏ trồng ở các địa phương khác. Cùng với đó, anh và các thành viên hợp tác xã cũng như bà con nông dân được Hội Nông dân tỉnh và huyện tổ chức tập huấn kỹ thuật trồng bưởi hằng năm, ngoài ra, anh còn vào tận các nhà vườn ở Cần Thơ để học thêm kinh nghiệm thâm canh cây có múi và kỹ năng tiếp thị. Anh đã rút ra được rất nhiều kinh nghiệm khi trồng cây bưởi đỏ trên đồi, yếu tố đầu tiên là phải chọn nơi có nước lưu chuyển quanh năm, tiếp đến là xây bể kiên cố đủ lớn để bơm trữ nước và điều tiết hệ thống ống dẫn nước tưới nhỏ giọt hoặc phun sương tới từng gốc bưởi. Thiết kế vườn bưởi theo hướng đông - tây vì bưởi trồng theo 2 hướng này hấp thu được nhiều ánh sáng mặt trời hơn, giúp cây tăng khả năng ra quả sai hơn.

Khi chọn giống bưởi đỏ, tốt nhất là trồng bằng cành chiết từ những cây bưởi đỏ đầu dòng, đào hố sâu, rộng, bón lót 1,5 - 2kg lân/hố cùng với phân hữu cơ, càng nhiều phân hữu cơ hoai mục càng giúp bộ rễ cây phát triển lan rộng, ăn xuống sâu, tăng cường khả năng chống chịu của cây.

Với các vườn bưởi thâm canh cao và thường xuyên xanh tốt, cần phun thuốc hãm cây vào đầu tháng 12 âm lịch nhằm kích thích cây phân hoá mầm hoa. Từ giai đoạn sau khi quả bưởi vào nước (tháng 6 - 7 dương lịch) tuyệt đối không bón phân hoá học, chỉ sử dụng phân hữu cơ vi sinh hoặc phân gia súc, gia cầm ủ hoai mục. Cắt tỉa kịp thời, đúng kỹ thuật là khâu quan trọng không kém bón phân, phòng trừ sâu bệnh cho cây trồng.

Phun phòng nhện đỏ và bệnh sương mai ngay sau khi vườn bưởi tắt hoa, bắt đầu có quả non. Từ tháng 5 đến 11 thường xuất hiện 2 đối tượng sâu bệnh hại chính là bệnh chảy gôm và ruồi vàng. Ruồi vàng đục quả rất nguy hiểm, khó phòng trừ hiệu quả bằng thuốc hoá học hoặc bẫy bả sinh học. Do đó, phải áp dụng giải pháp tổng hợp, dùng túi bao quả, kết hợp bẫy dính ruồi vàng và phun thuốc phòng trừ sớm trứng, nhộng ruồi vàng.

Từ những kinh nghiệm sản xuất kinh doanh của hợp tác xã, anh luôn mong được chia sẻ và giúp đỡ bà con nông dân ở mọi nơi có được kinh nghiêm và kỹ thuật trồng cây bưởi đỏ mang lại nguồn thu nhập để ổn định cuộc sống gia đình và vươn lên làm giàu, góp phần chung tay xây dưng nông thôn văn minh, hiện đại.

Nhật Anh