Hỏi: Bà Lâm ở Đắk Nông, hỏi hiện vườn bơ nhà bà thường bị sâu bệnh hải, làm cho quả bị quẹo, vết sước làm giảm giá bán, đề nghị BBT cho biết biện pháp phòng trừ sâu bệnh tổng hợp trên cây Bơ?
Đáp: Cây bơ càng ngày càng được bà con ta quan tâm và trồng nhiều ở khu vực Tây Nguyên và hiện đang mở rộng ra các vùng khác,cây bơ mang lại hiểu quả kinh tế cao cho người sản xuất. Trongkỹ thuật trồng bơ bà con cần chú ý khâu phòng trừ bệnh hại trên cây bơ để mang lại hiệu quả cao hơn.
1. Sâu hại trên cây Bơ:
- Sâu cuốn: bướm thường đẻ trứng trên lá mới ra, trứng nở thành sâu và lớn dần lên theo lá, nhưng thông thường nhất là sâu nhả tơ cuốn lá lại để làm tổ. Sâu dài khoảng 10mm, xanh và có những lằn ngang không rõ rệt. Trưởng thành, sâu làm nhộng trong các tổ lá, nằm yên 5-7 ngày rồi vũ hóa. Để trừ ta dùng các loại thuốc trừ sâu nội hấp để phun diệt trừ. Nếu có điều kiện, trước khi phun thuốc, nên gỡ bỏ các tổ lá do sâu cuốn lại để tăng thêm hiệu lực của thuốc.
- Sâu cắn lá: Có rất nhiều loài, có hai loài đã được định danh là Seirarctia echo và Feltia subterrania F. Sâu ăn trụi lá làm chết cây con và làm giảm sức tăng trưởng cây lớn. Có thể tìm thấy sâu trên lá, trên cành hoặc vỏ thân cây. Ban ngày, sâu ẩn núp dưới gốc cây, đêm đến bò ra phá hại.
- Rầy bông: rầy thường xuất hiện vào mùa mưa, chích hút nhựa lá và đọt non, quả non làm cây giảm sức tăng trưởng.
2. Bệnh hại là đối tượng bảo vệ thực vật quan trọng trên cây bơ:
- Bệnh thối rễ: Bệnh do nấm Phytophthora cinnamoni gây ra là bệnh nguy hiểm nhất cần cảnh giác, ở những chân đất kho thoát nước, nấm xâm nhập làm hư rễ chính (rễ cọc), sau đó nấm lan tràn phá huỷ cả bộ rễ làm cây chết rụi. Cây bị bệnh có tán lá xơ xác, lá đổi sang mầu xanh nhạt rồi rụng. Cành chết dần từ ngọn xuống thân chính.
- Bệnh đốm lá: bệnh hại lá và trái, nấm bệnh xuất hiện rải rác trên lá có hình dạng và kích thước gần giống nhau, hình có góc cạnh hoặc hơi tròn, mầu nâu. Những đốm này cũng có thể liên kết lại với nhau thành những mảng. Trên trái bệnh tạo nên những mụt lồi cỡ 5mm, có mầu nâu nhạt đến nâu đậm. Trái bị bệnh mất giá trị. Bệnh tồn tại trên lá già để phát tán khi có điều kiện thích hợp.
- Bệnh khô cành: nấm xâm nhập vào trên cành thường làm cành khô chết. Trên trái đã già, gần chín, nấm thường xâm nhập vào những chỗ do trái cọ sát hoặc bị thương tích hoặc do công trùng chích hút, ăn vỏ quả, làm cho trái bị nhũn (thường là ở phần cuối trái).
- Bệnh héo rũ: cây bị nhiễm nấm thường đột nhiên bị héo lá trên một phần cây hoặc khắp cây. Lá bị chết rất nhanh, đổi thành vàng nhưng lá khó rụng. Nếu lột vỏ của cành hoặc rễ cây đã chết sẽ thấy những đường sọc mầu nâu ở phần tiếp giáp vỏ và gỗ. Sau thời gian vài tháng, mầm non phát sinh trở lại trên những nhánh chưa chết và trong vòng một hoặc hai năm, cây sẽ sống trở lại bình thường và không còn triệu chứng gì cả. Nấm tồn tại trong đất và gây bệnh cho nhiều loại thực vật ở bất cứ tuổi nào. Cây bệnh có thể chết luôn hoặc sống trở lại, đối với những cây bị bệnh một phần thì phần bệnh không thể cho trái trong vòng một hoặc hai năm.
* Biện pháp phòng trừ bệnh trên cây bơ bà con nên áp dụng các biện pháp tổng hợp sau đây:
- Chọn giống ghép và gốc ghép chống chịu bệnh.
- Không dùng hạt giống bị nhiễm bệnh và vườn ươm giống phải tuân thủ các biện pháp phòng chống bệnh phát sinh và lan tràn.
- Nên trồng bơ trên các loại đất có kết cấu tơi xốp, tầng đất canh tác đủ sâu, rút nước nhanh khi mưa và tuyệt đối không dùng nước từ những vườn bơ bị bệnh để tưới. Trồng cây trên những ụ đất cao hơn chung quanh khoảng 30 cm.
- Nước tưới cây sạch, không tưới thẳng vào gốc cây.
- Dùng thuốc hóa học kết hợp cắt xén kỹ khi cây vừa có triệu chứng bệnh, sau khi cây bị bệnh phục hồi, cắt bỏ những nhánh nhỏ, chết.
- Cần tẩy uế nông cụ kỹ càng.
- Nên thường xuyên thăm vườn, phát hiện kịp thời những vết thối trên thân, cạo sạch và quét sulfate đồng - vôi đặc. Khi cây chết vì bệnh, nên đào và huỷ bỏ để bệnh không lan tràn.
Bích Liên