Mỗi con cầy mẹ đẻ 2 - 3 lứa/năm, mỗi lứa 2 - 6 con

Cùng với việc phát triển chăn nuôi một số gia súc, gia cầm truyền thống, việc thuần hóa và chăn nuôi một số loài động vật hoang dã có giá trị kinh tế cao là hướng đi mới của bà con nông dân nhằm đáp ứng nhu cầu của thị trường ngày càng tăng, đòi hỏi những sản phẩm mới lạ và có giá trị kinh tế cao. Anh Phan Thanh Long ở tổ dân phố Phong Phú 2, phường Ninh Giang, thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa đã tìm ra hướng đi mới đó là thuần dưỡng cầy vòi hương trong tự nhiên để phát triển quy mô đàn cầy vòi hương thương phẩm mang lại nguồn thu nhập lớn cho gia đình.

Trong môi trường tự nhiên, cầy vòi hương thường sống riêng lẻ, mỗi năm chỉ sinh sản một lứa, đến thời kỳ động dục cầy cái phát ra tiếng kêu để thu hút cầy đực; cầy đực tiết ra mùi sạ để dẫn dụ cầy cái đến cặp đôi, giao phối. Tuy nhiên, trong tự nhiên cầy vòi hương là đối tượng bị nhiều loại thú săn mồi và con người săn bắt quá mức nên tỷ lệ sống trong việc sinh sản rất thấp. Chính vì vậy, giải pháp thuần dưỡng và kỹ thuật chăm sóc và tạo đàn cầy vòi hương của anh giúp các hộ chăn nuôi có thể tăng quy mô đàn cầy thương phẩm để sử dụng nuôi lấy thịt hoặc nuôi cảnh mà không cần khai thác ngoài tự nhiên, đặc biệt là cung cấp được con giống cho nhu cầu nuôi thương phẩm ngày càng tăng trên thị trường.

Sáng kiến kỹ thuật thuần hóa nuôi dưỡng cầy của anh Long theo quy trình sau:

Chuồng nuôi phải có mái che nắng, che mưa, thoáng mát, chọn vị trí đặt chuồng ở những nơi vắng vẻ, ít tiếng ồn, cao ráo, không ngập nước. Chuồng nuôi có kích thước 60 x 60 x 60 cm, được đóng bằng các thanh gỗ, mặt trước dùng lưới B20 chắn; đáy dùng các thanh gỗ, khoảng cách giữa các thanh là 3 cm để cho phân cầy lọt được ra ngoài dễ cho việc vệ sinh quét dọn chuồng nuôi; chuồng nên đặt cách mặt đất 30 cm, do tập tính sống riêng lẻ tự nhiên nên mỗi chuồng chỉ nhốt một con.

Do sống trong môi trường hoang dã nên cầy thường rất nhút nhát và hung dữ, kém ăn, khi tập cho cầy ăn, người nuôi nên dùng biện pháp nắm đuôi để 2 chân trước chạm đất, dùng quả chuối lột vỏ để trước miệng, theo phản xạ tự nhiên cầy sẽ há mồm ngậm và nuốt. Kiên trì tập khoảng một tuần thì cầy ăn được chuối, nên cho ăn chuối vào buổi sáng. Sau đó tập cho cầy ăn thức ăn chế biến, dùng gạo và cá nấu cháo cho cầy ăn vào lúc 18 - 20 giờ, mỗi con cho ăn một bát nhỏ. Vệ sinh chuồng nuôi vào sáng sớm.

Cách cho cầy sinh sản trong điều kiện nuôi nhốt: nuôi cầy con sau 12 - 14 tháng thì cầy đến giai đoạn trưởng thành, đến thời kỳ động dục. Qua theo dõi hằng ngày, khi thấy cầy cái có những dấu hiệu động dục, tìm đực (cất tiếng kêu, kết hợp quan sát bộ phận sinh dục sưng lên) thì tiến hành bắt cầy đực bò sang chuồng cầy cái để phối giống. Sau khi phối giống xong thì phải bắt cầy đực ra để tránh chúng cắn lẫn nhau, thời gian phối giống 3 - 4 ngày. Nên nuôi một cầy đực phối giống với bốn cầy cái.

Sau khi giao phối thời gian cầy mang thai 60 - 65 ngày thì đẻ con, mỗi lứa cầy thường đẻ 2 - 6 con; mỗi năm đẻ 2 - 3 lứa; mùa cầy sinh sản là từ tháng giêng đến tháng 10 âm lịch, cần chú ý theo dõi, ghi chép vào sổ sau mỗi lần phối giống để chuẩn bị cho cầy đẻ.

Chuẩn bị cho cầy đẻ: dùng khay nhựa (loại khay đựng trái cây) để lót ổ đẻ, đặt khay nhựa vào trong chuồng bên trong lót vải mềm, cầy tự vào ổ đẻ. Theo dõi cầy đẻ, nếu có biểu hiện cầy đẻ ngược thì người chăn nuôi phải kịp thời can thiệp, khi đẻ xong thì cầy mẹ liếm khô lông cầy con, con tự tìm vú mẹ để bú.

Cách nuôi và chăm sóc cầy con: 7 ngày sau khi sinh thì cầy con khô rốn, 10 - 12 ngày sẽ mở mắt, khi đó cho cầy con bú mẹ 30 - 40 ngày thì cho tập ăn thức ăn như của mẹ và tách ra nuôi riêng. Lúc này có thể phối giống lứa khác cho cầy mẹ.

Chăm sóc cầy con sau khi tách mẹ: mỗi chuồng nuôi 1 con, sáng cho ăn các loại trái cây chín có độ ngọt như chuối, quả cà phê, mít,...; chiều tối cho mỗi con ăn một bát cháo cá như cầy mẹ. Sau 10 tháng tuổi cầy đạt trọng lượng khoảng 2 kg.

Hiện nay giá bán 1 kg cầy vòi hương thương phẩm là 1.300.000 - 1.500.000 đồng tùy theo thời điểm (lúc xuất bán cầy đạt trọng lượng 3 - 4 kg/con), giá con cái làm giống là 8.000.000 - 12.000.000 đồng/con. Chăn nuôi cầy vòi hương thương phẩm cho sinh sản nhân tạo để chủ động và thương mại nguồn giống cầy vòi hương giúp cho bà con nông dân chăn nuôi có được nguồn thu nhập cao và ổn định.

Giải pháp kỹ thuật thuần dưỡng cầy vòi hương của anh có khả năng áp dụng cho nhiều địa phương, vì nuôi cầy vòi hương không tốn nhiều chi phí sản xuất, kỹ thuật, không gian và chuồng trại nuôi rất phù hợp với hộ gia đình nuôi ở nông thôn, quy trình sản xuất con giống không quá khó khăn, phức tạp. Nguồn thức ăn cho cầy vòi hương là các loại trái cây có sẵn trong vườn, cá tạp có rất nhiều và rẻ tiền ở nông thôn.

                                                                                          Tiến Trình