Kết quả tổng điều tra nông thôn, nông nghiệp và thủy sản năm 2016 cho thấy, đến tháng 6 năm 2016, cả nước có 3.846 doanh nghiệp thành lập mới trong lĩnh vực nông lâm thủy sản, tăng 51,7% so với năm 2011 và cao hơn nhiều so với tốc độ tăng 18,7% của giai đoạn trước (2006 - 2011). Trong năm 2017, có 1.955 doanh nghiệp thành lập mới trong lĩnh vực nông lâm thủy sản, tăng 3,8% so với năm 2016, nâng số doanh nghiệp hoạt động trong ngành lên hơn 5.600. Có thể thấy chưa bao giờ các thành phần kinh tế quan tâm đến lĩnh vực nông nghiệp như hiện nay, nhiều doanh nghiệp tập đoàn lớn đã chọn nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ làm  hướng đi chính và đã đầu tư hàng tỷ USD, đạt được những  thành công rõ rệt.

Số hợp tác xã nông, lâm nghiệp và thủy sản tăng từ 6.302 đơn vị, năm 2011 lên 6.946 năm 2016. Trong khi đó vẫn là hình thức tổ chức sản xuất chủ yếu trong nông nghiệp, nhưng số hộ sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản đã giảm từ 10,7 triệu hộ xuống còn 9,28 triệu hộ, bình quân mỗi năm giảm 0,22% triệu hộ. Tuy nhiên, đằng sau số hộ giảm đi ẩn chứa một số vấn đề cần phân tích sâu hơn và tìm cách giải quyết.

Trong khi số hộ sản xuất nông nghiệp giảm, số trang trại lại tăng đáng kể, kinh tế trang trại tiếp tục phát triển với tốc độ nhanh và hiệu quả. Năm 2016 có 33,5 nghìn trang trại nông lâm thủy sản, sử dụng 175,8 nghìn ha đất sản xuất nông nghiệp, so với năm 2011, số trang trại tăng 67,2%. Kinh tế trang trại phát triển đã tạo thêm việc làm, thu hút ngày càng nhiều lao động. Năm 2016, tổng số lao động thường xuyên của trang trại đạt 135,5%, tăng 43,2% so với năm 2011, bình quân mỗi năm tăng 7,4%. Các trang trại sản xuất ra khối lượng lớn sản phẩm hàng hóa, dịch vụ. Tổng giá trị nông lâm thủy sản theo giá hiện hành năm 2016 đạt 92,3 nghìn tỷ đồng,  gấp 2,4 lần năm 2011; giá trị sản phẩm, dịch vụ nông lâm thủy sản bán ra đạt 91,2 nghìn tỷ đồng, gấp 2,4 lần. Nếu loại trừ yếu tố giá trị thu từ  nông lâm thủy sản trong 5 năm 2011 - 2016 tăng 126,1% bình quân mỗi năm tăng 17,7%.

Cùng với cơ cấu lại hình thức tổ chức sản xuất, quy mô sản xuất lớn ngày càng được tăng cường, thể hiện ở các quy mô của các doanh nghiệp nông nghiệp và kinh tế hộ ngày càng lớn, là xu thế quan trọng của quá trình cơ cấu lại sản xuất nông nghiệp 5 năm qua. Năm 2015 số doanh nghiệp có vốn sản xuất doanh nghiệp trên 10 tỷ đồng chiếm 31,3 % tổng số doanh nghiệp, tăng 76,2 % so với năm 2010. Doanh nghiệp có vốn từ 200 nghìn tỷ đồng trở lên tăng 1,8 lần. Bình quan vốn sản xuất kinh doanh một doanh nghiệp năm 2015 đạt 59,69 tỷ đồng, tăng 81,2 so với năm 2010.

Quy mô của kinh tế hộ cũng thay đổi theo hướng tăng dần. Năm 2016 so với 2011 số hộ trồng trọt sử dụng 5 ha trở lên tăng 13,6% số hộ nuôi trồng thủy sản sử dụng 5 ha trở lên tăng 21,1% , số hộ nuôi 6 con trâu trở lên tăng 63,4%, số hộ nuôi 6 con bò trở lên tăng 86,8%, số hộ nuôi 20 con lợn trở lên tăng 93,7%, số hộ nuôi 100 con gà trở lên tăng 41,5%.

Có nhiều lý do tạo nên sự chuyển biến tích cực về quy mô sản xuất, trong đó có tác động trực tiếp của dồn điền đổi thửa, tích tụ ruộng đất, liên kết theo chuỗi và sự thúc đẩy của phát triển cơ giới hóa, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật, công nghệ mới vào sản xuất./.

Hương Chu