Thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia (CTMTQG) giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, trong hơn 2 năm qua (giai đoạn 2021-2023), tỉnh Thanh Hóa đã tập trung vào giảm nghèo, nâng cao trình độ dân trí, phát triển kinh tế - xã hội và cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân. Nhờ đó, các gia đình hộ nghèo trên địa bàn tỉnh đã được hỗ trợ để vượt qua khó khăn, cải thiện đời sống và tạo ra các cơ hội để phát triển. Người dân nghèo đã được hưởng nhiều chính sách ưu đãi như: hỗ trợ vốn kinh doanh, đào tạo nghề, bảo hiểm y tế, miễn giảm học phí cho con em, đặc biệt là giải quyết vấn đề về nhà ở... Tỷ lệ hộ nghèo của tỉnh giảm, năm 2023 ước còn 3,49%, bình quân giai đoạn 2022-2023 (theo chuẩn mới giai đoạn 2022-2025) giảm 1,65%/năm, cao hơn so với mục tiêu kế hoạch (giảm bình quân 1,5%/năm).
Theo báo cáo của Ban Chỉ đạo thực hiện các CTMTQG tỉnh, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư tỉnh Thanh Hóa cao hơn tỷ lệ bình quân của cả nước. Giai đoạn 2021-2025, tổng vốn đầu tư phát triển nguồn ngân sách Trung ương phân bổ cho tỉnh Thanh Hóa là 1.640 tỷ 539 triệu đồng. Trong đó, Trung ương đã giao 945 tỷ 033 triệu đồng; còn lại 695 tỷ 506 triệu đồng (thực hiện năm 2024 và 2025) chưa được giao.
Trên cơ sở kế hoạch phân bổ ngân sách của Trung ương cho tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2021-2023 là 685 tỷ 135 triệu đồng (năm 2021 là 37 tỷ 455 triệu đồng; năm 2022 là 132 tỷ 965 triệu đồng; năm 2023 là 514 tỷ 715 triệu đồng), HĐND, UBND tỉnh Thanh Hóa đã ban hành các Nghị quyết, Quyết định phân bổ 100% kế hoạch vốn cho các đơn vị, địa phương. Chủ tịch UBND tỉnh đã giao vốn chi tiết cho các huyện, các dự án là 915 tỷ 142 triệu đồng, đạt 96,84%; còn lại 29 tỷ 891 triệu đồng chưa giao do chưa phê duyệt được dự án. Dự kiến năm 2024 và 2025 được Trung ương phân bổ 1.302 tỷ 361 triệu đồng
Tuy đến năm 2022 Trung ương mới bắt đầu phân bổ kế hoạch vốn hỗ trợ giai đoạn 2021-2025 và ban hành các văn bản hướng dẫn, tổ chức thực hiện, cùng với nhiều khó khăn về cơ chế, chính sách, các hướng dẫn từ Trung ương chưa đầy đủ, kịp thời nhưng được sự quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, các sở, ngành cấp tỉnh, cùng với sự nỗ lực của các đơn vị, các địa phương và nhân dân, các hoạt động thuộc Chương trình đã và đang triển khai thực hiện cơ bản đạt mục tiêu, nhiệm vụ đề ra. Hệ thống văn bản hướng dẫn, chỉ đạo của tỉnh cơ bản đầy đủ; các khó khăn, vướng mắc cơ bản được giải đáp. Cơ chế quản lý, điều hành được đảm bảo thống nhất từ tỉnh đến cơ sở. Các dự án sử dụng vốn đầu tư công đã được phê duyệt và giải ngân đảm bảo tiến độ. Một số dự án, tiểu dự án sử dụng vốn sự nghiệp đã được triển khai thực hiện hỗ trợ đến người nghèo, cận nghèo, người mới thoát nghèo. cấp ủy, chính quyền các địa phương đã lồng ghép các hoạt động của Chương trình vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương... Qua đó, góp phần đạt mục tiêu giảm tỷ lệ hộ nghèo (năm 2022 giảm 1,79%, vượt kế hoạch đề ra 1,5%/năm).
Với sự vào cuộc quyết liệt của hệ thống chính trị, sự đồng thuận của nhân dân trong tỉnh, việc thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững gắn liền với kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội được đẩy mạnh rõ rệt. Đến nay, 100% các huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo của tỉnh được hỗ trợ đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội. Năm 2022, tỉ lệ hộ nghèo (theo chuẩn nghèo giai đoạn 2022-2025) của tỉnh giảm còn 4,99%; ước đến hết năm 2023, giảm còn 3,49%, vượt mục tiêu kế hoạch đề ra... Trong điều kiện còn gặp rất nhiều khó khăn, đạt được kết quả như trên thể hiện sự nỗ lực, cố gắng rất lớn của các cấp, các ngành, MTTQ, các đoàn thể, của cộng đồng doanh nghiệp và các tầng lớp nhân dân trong tỉnh.
Vai trò chỉ đạo, lãnh đạo, tiên phong của cấp ủy được nâng cao, việc phân công đảng viên, cán bộ tham gia giúp đỡ cộng đồng khiến nhiều hộ nghèo vươn lên thoát nghèo, có nhiều hộ trở thành hộ giàu có, đời sống tinh thần của người dân nâng cao, khát vọng lao động sáng tạo; nêu cao tinh thần tự lực, tự cường, chủ động vươn lên “thoát nghèo”, xây dựng cuộc sống “ấm no, hạnh phúc”.
Tuy nhiên, bên cạnh những thành tích mà toàn Đảng, toàn dân trong toàn tỉnh đã gắng sức đạt được vẫn còn một số khó khăn, hạn chế nhất định: Tỉ lệ hộ nghèo ở các huyện nghèo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn cao; kết quả giảm nghèo chưa thật sự bền vững, nguy cơ tái nghèo và phát sinh hộ nghèo mới theo tiêu chí đa chiều còn cao, nhất là ở các xã vùng sâu, vùng xa, khu vực biên giới. Việc lồng ghép nguồn vốn giữa các chương trình, dự án, chính sách, vốn tín dụng ưu đãi để thực hiện giảm nghèo hiệu quả chưa cao. Một số dự án sử dụng vốn đầu tư phát triển, vốn sự nghiệp từ Chương trình chậm hoặc chưa giải ngân làm giảm hiệu quả sử dụng nguồn vốn. Năng lực lãnh đạo, điều hành của một số cấp ủy đảng, chính quyền còn hạn chế, chưa linh hoạt, sáng tạo, thiếu quyết liệt trong tổ chức thực hiện các chương trình, đề án, chính sách hỗ trợ giảm nghèo...
Để hoàn thành mục tiêu phấn đấu đến năm 2025, Thanh Hóa trong nhóm các tỉnh dẫn đầu cả nước, HĐND, UBND đề ra các nhóm giải pháp để tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa công cuộc triển khai và thực hiện tốt CCMTQG về giảm nghèo giai đoạn 2021-2025, cụ thể là giai đoạn 2023-2025 như sau: Tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy đảng, chỉ đạo, điều hành của chính quyền, phát huy vai trò của MTTQ, các đoàn thể chính trị - xã hội trong công tác giảm nghèo; Đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên, người nghèo và toàn xã hội đối với công tác giảm nghèo; Phát huy vai trò các già làng, trưởng bản, trưởng họ và những người có uy tín trong cộng đồng ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số; Thực hiện tốt công tác điều tra, rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo hằng năm và từng giai đoạn, làm cơ sở để xây dựng và triển khai thực hiện các chương trình, đề án, kế hoạch, giải pháp hỗ trợ giảm nghèo phù hợp; Củng cố, kiện toàn, nâng cao hiệu quả hoạt động của Ban Chỉ đạo thực hiện các CTMTQG các cấp; tăng cường quản lý, phân bổ, sử dụng có hiệu quả các nguồn lực thực hiện các chính sách hỗ trợ giảm nghèo trên địa bàn; Phát huy vai trò chủ động của cấp ủy, chính quyền cơ sở, cộng đồng dân cư ở thôn, bản trong việc quản lý, giám sát đầu tư, khai thác…; Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của các cấp ủy đảng, chính quyền, MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội; kịp thời phát hiện, tôn vinh, khen thưởng, động viên những tổ chức, cá nhân có nhiều thành tích, đóng góp cho công tác giảm nghèo và những gương sáng thoát nghèo điển hình, tiêu biểu trong cộng đồng.
Tuấn Dương